فرار نخبگان – عکس از خبرگزاری خانه ملت

یک مقام مسئول در ایران گفته است که در سال ها ی اخیر ۱۸۰ هزار نخبه از این کشور خارج شده اند و این امر ۵۰ میلیارد دلار خسارت در پی داشته است.

به گزارش خبرگزاری ها، سیدشهاب الدین چاووشی، معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران گفته است: بر اساس آمار، بیش از پنج میلیون نفر از مردم ایران در خارج از این کشور سکونت دارند که رقم قابل توجهی از آن ها افرادی هستند که برجستگی های علمی و فکری بسیاری دارند.

وی با اشاره به علل مهاجرت نخبگان ایرانی از این کشور گفت: به واسطه برخی بی تدبیری های گذشته و تحریم ها از نظر اقتصادی در شرایط دشواری قرار گرفته ایم و باید تلاش کنیم ظرفیت های موجود ایرانیان خارج از کشور را در حداکثر ممکن در کشورمان مورد استفاده قرار دهیم.

معضل مهاجرت نخبگان که البته فقط به ایران مربوط نمی شود، در سال های اخیر توجه فراوان کارشناسان و مقامات را به خود جلب کرده است.

در همین حال ارائه نشدن آمار دقیق در این زمینه که خود می تواند زمینه برخورد مناسب و کارشناسی در این باره را فراهم کند، موجب انتقاداتی شده است.

بنیاد ملی نخبگان در ایران که در طول کمتر از ۱ دهه از آغاز فعالیت خود، متولی بررسی مشکلات و چالش های نخبگان در این کشور است، هرگز در سال های گذشته آماری رسمی از خروج نخبگان از کشور ارایه نداده است و گزارش های آماری خروج نخبگان از ایران همواره غیر رسمی بوده است.

دکتر سیدحسن حسینی معاون فرهنگی و امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان در ایران چندی پیش بدون اشاره به آمار رسمی و دقیق از مهاجرت نخبگان از این کشور، و با وجود پذیرش غیرطبیعی بودن خروج نخبگان از ایران در برخی رشته های مهندسی و از برخی از دانشگاه های خاص کشور، گفته است که حمایت از شرکت های دانش بنیان، تکمیل چرخه تولید و کارآفرینی تنها راه کندکردن روند خروج نخبگان از کشور است.

نخستین گزارشی که یک نهاد رسمی درباره مهاجرت نخبگان منتشر کرده است، مربوط به صندوق بین المللی پول (IMF) می شود که در سال ۱۹۹۹ منتشر شده است.

این گزارش به قلم ویلیام جی. کارینگتون (Willian J. Carrington) و انریکا دتگیاچه (Enrica Detgiache) بوده است. بر اساس این گزارش، بیشترین آمار مهاجرت از کشورهای آسیایی ایران، کره و فیلیپین بوده است. ایران با ۲۵ قشر تحصیل کرده مهاجران به آمریکا، پیشتاز دیگر کشورها بوده است. دیگر گزارش های تخمینی صندوق بین المللی پول در سالهای بعد و به ویژه در سال ۲۰۰۹ از خروج سالانه ۱۸۰ هزار نفر از ایران حکایت دارد.

آمارهای مشابه این آمار در سال ۱۳۸۷ و از سوی اداره گذرنامه ی ایران منتشر شده است. اداره گذرنامه ی ایران در سال ۸۷ گزارش کرد که در آن سال روزانه ۱۵ کارشناس ارشد، و ۲ تا ۳ فارغ التحصیل دکتر از ایران خارج شده اند.

با وجود آنکه در دولت های نهم و دهم، رییس دولت و یا مدیران دولتی هیچ باوری به فرار مغزها نداشتند، در طول یک سال گذشته از آغاز به کار دولت یازدهم، وزیر علوم، رییس دانشگاه آزاد اسلامی و شخص دکتر حسن روحانی رییس جمهور ایران بارها به پدیده مهاجرت نخبگان اشاره کرده اند.

وزیر علوم و رییس دانشگاه آزاد اسلامی به ارقام نجومی مهاجرت از کشور اشاره کرده اند. وزیر علوم ۲۴ بهمن ماه گذشته، در دانشگاه رفسنجان، با استناد به آمار صندوق بین المللی پول میزان ارز خارج شده از کشور را بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار در سال برآورد کرده است و رییس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به درصد پذیرش در کنکورهای ارشد و دکتری آمار ۱۸۰ هزار نفری را به واقعیت نزدیک دانسته است.

یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ایران فروردین ماه امسال با انتقاد از آمار فزاینده خروج نخبگان از این کشور، گفت: نبود انگیزه لازم از جمله نداشتن شغلی مناسب پس از فارغ‌التحصیلی خروج نخبگان از کشور را اجتناب‌ناپذیر کرده است.

کارن خانلری در گفت وگو با خبرگزاری خانه ملت، با هشدار درباره آمار‌ روزافزون خروج نخبگان از کشور، گفت: آینده هر کشوری منوط به وجود نخبگان و افراد تحصیلکرده آن است از این رو مسئولان باید به جد در پی پیدا کردن چرایی خروج آنان از کشور باشند.

وی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها برنامه‌ریزی‌های کلان برای جذب نخبگان انجام می‌شود، ادامه داد: بسیاری از کشورهای مقصد نخبگان به درستی درک کرده‌اند که باید روی جذب نخبگان برای بهبود شرایط کشورشان سرمایه‌گذاری کنند.

وی افزود: برنامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای حمایت از برترین‌های المپیادهای علمی و استعدادهای درخشان باید به قدری سنجیده و کارشناسانه باشد که علاوه بر جلوگیری از خروج نخبگان به جذب استعدادهای برتر کشورهای دیگر در راستای توسعه هر چه بیشتر کشور نیز منجر شود.