نمایی از سردر وزارت امور اسلامی عربستان سعودی

در عربستان سعودی گروهی از جنگجویان به شهروندان در الاحساء حمله کردند و شماری از مردم را که در یک حسینیه شیعیان جمع شده بودند به قتل رساندند یا زخمی کردند. این افراد مسلح و آنهایی که به این عملیات تروریستی کمک کرده بودند به سرعت تحت تعقیب نیروهای امنیتی سعودی قرار گرفتند.

یک افسر پلیس و دو سرباز به عنوان مدافعان وطن در جریان واکنش ضدتروریستی پس از آن عملیات تروریستی کشته شدند.

در تونس، ما شاهد شکل جدیدی از تروریسم هستیم که طی آن افراد مسلح به یک اتوبوس حامل سربازان حمله کرده و بر اثر آن پنج نفر کشته شدند.

در مصر، این هفته چندین انفجار و حمله صورت گرفت و از جمله آنها حمله به یک قطار بود که در جریان آن دست کم چهار نفر کشته شدند.

این خلاصه ای است از وقایع تروریستی در منطقه ما تنها در یک هفته.

در همین حال، مهم ترین مساله آنست که اگر چه تروریسم مساله جدیدی نیست، اقدامات تروریستی که این هفته شاهد آن بوده ایم از نظر شکل همگی بی سابقه بوده است.

در عربستان سعودی، ما شاهد واکنشی عالی از طرف حکومت و پلیس به جنایت الاحساء بودیم. نیروهای امنیتی سعودی، با بهره گیری از دو دهه تجربه ضد تروریستی، وظیفه خود را به شایستگی انجام دادند و در این میان رسانه ها نیز نقشی حساس را ایفا کردند. دستگاه قضایی عربستان سعودی نیز نقش مهمی بازی کرد به طوری که ما متوجه شدیم شدیدترین احکام اخیرا علیه جرائم مربوط به تروریسم صادر شده است.

واقعیتش را بخواهید، ضعیف ترین حلقه ارتباطی در برنامه ضد تروریستی عربستان سعودی در فرهنگ «دعوت» است و آنچه شیوخ ما اجازه دارند بگویند. دستگاهی که وظیفه نظارت بر کار مساجد را برعهده دارد، وزارت امور اسلامی است.

دکتر توفیق السدیری معاون وزارت امور اسلامی عربستان سعودی در گفتگویی با الشرق الاوسط گفته است که این وزارتخانه از همه وعاظ مساجد خواسته است صراحتا حمله تروریستی الاحساء را محکوم کنند تا بدین ترتیب همبستگی ملی سعودی تقویت و تحکیم شود. وی افزود: «هر کس از این کار سرپیچی کند، از ما نیست.»

اینها همه خوب است، اما واقعیت در محل داستان دیگری را بازگو می کند. واکنش به دستور وزارت امور اسلامی به حد مورد نیاز نرسید و این مساله آنقدر هم عجیب نیست وقتی ما در نظر داشته باشیم که در عربستان سعودی ۹۴ هزار و ۳۰۴ مسجد وجود دارد.

چگونه کسی می تواند بر همه این مساجد نظارت کند؟ چطور سازمانی می تواند بر هر کلمه ای که بر زبان واعظ خطاب به نمازگزاران جاری می شود نظارت کند؟

علاوه بر این، چه کسی شبکه های تلویزیونی را مونیتور می کند که به هواداران القاعده یا جبهه النصره، یا داعش اجازه می دهد بر صفحه تلویزیون ظاهر شوند و پیام های تنفرآورشان را منتشر کنند؟

بعضی دولت های عربی وجود دارند که محدودیت های زیادی را در آیین نامه ها و یا به صورت قانونی اعمال کرده اند تا اطمینان یابند که مساجد و آنچه وعاظ در آنجا می گویند – کاملا تحت نظر دولت است. از جمله این کشورها می توان به مغرب، امارات عربی متحده و اخیرا مصر، اشاره کرد. در همین حال در نهایت هر کشوری باید با توجه به شرایط خاص خود راه خود را برود.

بگذارید به نمونه واضحی اشاره کنم از فاصله بین آنچه وزارت امور اسلامی عربستان سعودی می خواهد و آنچه در عمل در این کشور رخ می دهد. این وزارتخانه در حکمی معروف، سخنرانی سخنرانان از خارج را ممنوع کرد، البته مسلما به استثنای اذان.

حتی در تایید این حکم، فتوایی نیز از سوی شیخ محمد بن عثیمین، که یکی از بلندپایه ترین روحانیون سعودی در آن هنگام بود، صادر شد.

اما با این وجود این حکم هرگز در عربستان سعودی به اجرا در نیامد به طوری که بسیاری از وعاظ مساجد حتی دریافت این حکم را تکذیب می کنند. هر سال مقامات وزارتخانه تاکید می کند که این حکم پابرجا است اما باز فایده ای ندارد.

بدین ترتیب متاسفانه باید گفت که در هر حال حاضر وزارت امور اسلامی در عربستان سعودی، ضعیف ترین حلقه در اقدامات ضد تروریسم در این کشور است.