گیشه سرد سینماها، انگیزه ای برای تولید باقی نمی گذارد

به عبارت دیگر میزان تولیدهای سینمایی در شش ماه دوم سال بیشتر از شش ماه اول سال است، که در واقع فصل پاییز اوج آن است.

هنگامی که شمارش معکوس برای برگزاری جشنواره فجر آغاز می شود، درست این موقع است که پروانه ساخت به سرعت صادر و فیلم های زیادی مقابل دوربین می روند. این میزان فروش فیلم ها در شش ماه ابتدای سال است که ارتباط مستقیمی با تولیدهای سینمای ایران در شش ماه دوم دارد.

می توان گفت، وضعیت فروش سینمای ایران در فصل بهار مطلوب است. فیلم هایی که پتانسیل جذب مخاطب را دارند، معمولا در این فصل اکران می شوند. آمار فروش فیلم ها، مبین این نکته است که پرفروش ترین فیلم های سینمایی اکثرا در فصل بهار (اکران نوروزی) روی پرده رفته اند.

در شرایطی که سال گذشته (۹۲) سالن های سینما با استقبال سرد مخاطبان رو برو بود، اما امسال سینمای ایران شاهد اتفاق های تازه ای بود، به طوری که پنج فیلم اکران نوروزی فروش مطلوبی داشتند. فیلم هایی چون «چ»، «طبقه حساس»، و «معراجی ها» از جمله این آثار هستند.

در فصل تابستان و با وجود ماه رمضان، نیز مانند فصل بهار، فیلم هایی که حال و هوای شاد داشتند، بیشتر مورد توجه قرار گرفتند. در ادامه این فصل و آغاز اکران عید فطر، شاهد رقابت سختی میان فیلم ها و گیشه گرم سالن های سینما در ایران خواهیم بود.

«ردکارپت» کمدی سرگرم کننده رضا عطاران تاکنون رکورددار فروش تابستان است. این فیلم با احتساب فروش شهرستان ها و کمتر از یک ماه نمایش عمومی، نزدیک به یک میلیارد تومان فروش کرده و صدر جدول تابستان را به خود اختصاص داده است.

ردکارپت از امتیازهایی مانند نام کارگردان و بازیگرش استفاده مطلوب کرده است.

اگر در فصل بهار سینمای ایران روزهای مطلوبی را پشت سر گذاشت، با آغاز فصل گرما و با وجود آثار بزرگان سینما، بار دیگر سکون و رخوت به فضای این سینما حاکم شد. هر چند اکران پنج ستاره و بعد زندگی مشترک آقای محمودی و بانو تا اندازه ای شرایط را تغییر داد.

این دو فیلم به همراه ردکارپت باعث رونق سینماها در فصل تابستان بودند. هر چند حضور «متروپل» مسعود کیمیایی و «اشباح» داریوش مهرجویی روی پرده سینما با کم توجهی مخاطبان رو برو شد.

در شرایطی که گفته می شد فیلم جدی نمی فروشد و مردم فقط از فیلم های کمدی استقبال می کنند، زندگی مشترک آقای محمودی و بانو با وجود نداشتن سالن های سینمای متعدد، با فروش قابل قبولی رو برو شد.

انگیزه فجر

چند سال است که نبود تناسب در حجم تولید و عرضه آثار سینمایی، سبب ایجاد دغدغه ای به نام اکران شده است، اما اکنون ساخت بسیاری از پروژه هایی که در مرحله پیش تولید قرار دارند با وقفه رو برو شده اند.

علت پایین آمدن حجم تولیدهای سینمایی از سوی اغلب تهیه کننده ها و کارگردان ها، فروش پایین فیلم های روی پرده عنوان می شود و این که گیشه سرد سینماها، انگیزه ای برای تولید باقی نمی گذارد.

هر چند با رجوع به سال های گذشته به این نکته پی می بریم که حتی زمانی که فیلم های روی پرده با استقبال مواجه می شدند، باز هم آمار تولید در نیمه اول سال، پایین تر از نیمه دوم بوده است.

معمولا در فصل پاییز است که استارت جدی تولیدهای سینمایی زده می شود. در گذشته نمایش عمومی هر فیلمی منوط به حضور در جشنواره فیلم فجر بود؛ به همین خاطر ماراتن فیلم های ایرانی برای رسیدن به این جشنواره و کوشش شبانه روزی برای رساندن فیلم به فجر، طبیعی به نظر می رسید.

حالا، سال ها است که این رویه دنبال نمی شود، ولی همچنان جشنواره فیلم فجر مهمترین ویترین سینمای ایران به شمار می رود؛ جشنواره ای که خیلی از اهالی سینما در اواخر تابستان و فصل پاییز به یادش می افتند.

با روی کار آمدن دولت روحانی و در ادامه آن آغاز فعالیت رییس تازه سازمان سینمایی، فضای جدیدی در سینمای ایران حاکم شد. سینمای از رونق افتاده، جان تازه ای گرفت و انگیزه تولید بالا رفت.

باز شدن دوباره خانه سینما، امکان اکران برابر برای آثار سینمایی، توجه خاص به بخش مستند و تجربی و شرکت دادن سینماگران در سیاستگذاری های کلان از جمله بخش های مثبت کارنامه سازمان سینمایی است.

اما با وجود انگیزه بالای سینماگران ایرانی برای تولید، سازمان سینمایی این کشور در اقدامی عجیب و دور از انتظار، صدور پروانه ساخت فیلم ها را به تعویق می اندازد.

در شرایطی که فیلمسازان برای آغاز ساخت آثار خود روزشماری می کنند، مدیران سینمایی ایران در این زمان حساس، قصد تغییر مدل های کهنه را دارند.

کیفیت پایین سالن های سینما و محدودیت آنها در نمایش آثار سینمایی و حجم انبوه فیلم های در انتظار نمایش، مدیران سینمایی را مجبور به اتخاذ سیاست های بازدارنده کرده است. از طرفی هر روز به تعداد درخواست های صدور پروانه ساخت افزوده می شود و از طرف دیگر فریاد نارضایتی صاحبان آثار جا مانده از اکران درآمده است؛ فیلمسازانی که برای بردن سهمی از وقت طلایی اکران رقابت می‌کنند.

با وجود تلاش سازمان سینمایی ایران برای دور ماندن از حواشی و جریان های مخالف، این سازمان سیاست های خود را به آهستگی دنبال می کند.
رفتار مسولان برگزاری جشنواره فیلم فجر۹۲ و حواشی آن، بخش تاریکی از کارنامه سازمان سینمایی است که در مقابل منتقدان خود نیز جانب احتیاط را رعایت می کند.
رفتار مدیران سینمایی، انتقاد تند علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را در پی داشت که خواستار اجرای سیاست روشن از سوی حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی شد.

حالا با توجه به آغاز فصل تولید و عطش سینماگران برای ساخت آثار سینمایی، لزوم صدور سریع پروانه های ساخت و حمایت های سازمان سینمایی ایران را نشان می دهد که در شرایط فعلی حکم هوای تازه ای را برای سینمای این کشور دارد.