گلناز طاهریان، شاعر تاجیک هم اکنون دبیر مسئول حرکت وحدت ملی و احیای تاجیکستان در استان سغد تاجیکستان است. او سال ۱۹۷۳ میلادی در ناحیه مسچاه ولایت سغد به دنیا آمده است. فارغ التحصیل دانشگاه دولتی خجند، دانشکده زبان و ادبیات فارسی و تاکنون چند دفتر شعر از او با عناوین “اشک شیرین” ، “غوغای سکوت”، “از نگاه تا شعر”، ” پرواز دنیا” و “شب در پس من بود” منتشر شده است. گلناز در سال ۲۰۱۳ جایزه ادبی کمال خجندی و در سال ۲۰۱۰ جایزه ادبی شهریار را کسب کرده است.

شرق پارسی: چگونه به شعر و ادبیات فارسی علاقمند شدید؟

گلناز طاهریان: بسیار طبیعی است. ما همگی از یک درخت روییده ایم و آن درخت زبان و ادب فارسی است و طبیعی است که در ایران و کشور های فارسی زبان بر گذشته خود ارج می گذارند و ما هم وظیفه خود می دانیم که ادبیات کلاسیک خود را بیشتر مد نظر داشته باشیم.

پرسش: شعر شما بیشتر با چه مضامینی است؟ عاشقانه، عارفانه، حماسی….

پاسخ: من از عشق پا فراتر نگذاشته ام.

پرسش: عاشقانه را چگونه می بینید؟

پاسخ: به نظر من تنها من نیستم که شعر عاشقانه می سرایم بلکه همه شاعران عاشقانه می سرایند. شعر احساس است و شعر عاشقانه هم دنیای زیبای عاشقانه است. شعر چون دنیای سراسر از امکانات است ما هم به دنبال این هستیم که چگونه می توانیم شاعرانه و عاشقانه زندگی کنیم. همانطور که سایه می گوید به یک مو می توان صد کوه را برداشتن ز کوه یک نکته سنجیده می باید… دنیایی است که ما می توانیم از همه امکانات آن استفاده کنیم و در آن دنیای عاشقانه زندگی زیبایی داشته باشیم.

پرسش: از شعرای ایرانی با کدام شاعر بیشتر مانوس بودید؟

پاسخ: من سهراب سپهری را خیلی دوست می دارم. به این خاطر که سهراب سپهری در امتداد بیدل دهلوی است. من اشعار بیدل را بسیار می خوانم و آن هم دوست دارم.

پرسش: سهراب سپهری شاعری است که زمینه های شعری او نه تنها عاشقانه بلکه عارفانه هم هست آیا شما قبول دارید؟

پاسخ: بله! می پذیریم. ما با چشم عارفانه می توانیم اشعار سپهری را به خوبی ببینیم.

پرسش: شعر سپهری در تاجیکستان تا چه اندازه جا دارد و از هشت کتاب او کدام را بیشتر مورد توجه قرار دادند؟

پاسخ: تمامی اشعار سپهری مورد توجه دوستداران شعر نو ایرانی است و هیچ کدام از کتاب های سپهری کهنگی ندارد. ما هر وقت به اشعار سپهری رو می کنیم یک دنیای نو برای ما گشوده می شود. بیدل شناسان امروز تاجیکستان مطالب و مقالات متعددی درمورد اشعار سهراب دارند و چند نفر از حوزه ادبی خجند به اشعار سهراب توجه ویژه کرده اند. از جمله دکتر نورعلی نورزاد که بیدل شناس است و شاعره ادیبه و شاعر جوان بهرام رحمت زاد و دلارام . ما کسانی هستیم که محبت های ما نسبت به اشعار سهراب سپهری با دیگران متفاوت است.

پرسش: سهراب سپهری در ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته و تعداد بسیاری نیز در مورد آثار او، کتاب ها و مقالات متعددی نوشته اند. فکر می کنید کدام یک از مضامین شعری سهراب سپهری با اندیشه و شعر مردم تاجیکستان قرابت نزدیکی دارد که تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته است؟

پاسخ: من فکر می کنم شعر باید بسیار ساده و همه فهم باشد، اما باید دارای معنای بلندی نیز باشد. سهراب از همین قبیل شاعران است که خیلی به زبان ساده می گوید. ولی معانی شعری او بسیار بلند و عالی است. او در یک جا می گوید: “زمان روی کلوخ نشسته بود”. من فکر می کنم یک تصویر بسیار پارادوکسی و غیر منتظره است. به خاطر همین مصرع های اشعار سهراب سپهری خواننده را به خود جذب می کند. مثلا شعر مسافر، خانه دوست کجاست بهترین شعر سهراب محسوب می شوند و باید بگویم که تمام شعرهای سهراب زیبا هستند.

پرسش: شما اشعاری را که می سرایید تا چه اندازه خودتان را به سهراب نزدیک می کنید و سعی دارید از اشعار او الهام بگیرید؟

پاسخ: من فکر می کنم شعرهایی که تاکنون گفته ام الهام گرفته از شاعران ایرانی و به خصوص سهراب سپهری است. بنابراین تمام سعی و تلاش من همین بوده که اشعار سهراب را در شعرهایم بازنمایی کنم.

پرسش: در تاجیکستان تا چه اندازه دانشجویان به شعر نو در ایران علاقمند هستند؟

پاسخ: در شهر خجند حوزه های ادبی مختلفی وجود دارد که سعی دارند از اشعار مختلف شاعران نوپرداز ایرانی استفاده کنند و اشعارشان را مورد نقد و بررسی قرار دهند. مثلا هوشنگ ابتهاج، قیصرامین پور، گرمارودی. من با اشعار سایه در سن بیست سالگی آشنا شدم وقتی که به ایران آمدم کتابی با نام “امواج کارون” که گزیده ای از اشعار شاعران معاصر ایران در آن بود را به من تحفه دادند که با اشعار سایه در آن کتاب آشنا شدم. البته فقط سایه نیست بلکه احمد شاملو، اخوان ثالث و بسیاری از شاعران نوپرداز ایرانی در تاجیکستان مورد استقبال قرار گرفته است.

پرسش: دانشجویان تاجیک سعی می کنند تا چه اندازه به اشعار شاعران ایرانی بپردازند و زوایای مختلف این اشعار را مورد بررسی قرار دهند؟

پاسخ: در دانشگاه خجند بخشی وجود دارد به نام زبان شناسی که در آنجا به شعر و ادبیات معاصر ایران توجه می شود. من تصور می کنم دانشجویان از حیات عاشقانه اشعار معاصر ایران بیشتر برخوردار شدند، البته برخی دیگر نیز از حیات عارفانه تاثیر گرفته اند. من فکر می کنم در این راستا آنها نیازهای روحی و معنوی خود را پاسخ می گویند.

پرسش: از شاعران معاصر تاجیکستان چه کسانی می توانند در ایران معرفی شوند و مورد توجه قرار گیرند؟

پاسخ: در سفر گذشته به خاطر همین سئوال به ایران آمدم. به نظرم استاد گلرخسار صفی پور، خانم فرزانه، رستم وهاب، سیاووش، سروش می توانند در ایران معرفی شوند.

پرسش: فکر می کنید شعر تاجیکستان این قابلیت را دارد که وارد شعر جهانی شود؟

پاسخ: بله، از آنجا که شعر امروز تاجیک در امتداد شعر ایرانی است و دارای غنا و قدمت طولانی نیز هست می تواند وارد جرگه شاعران جهانی شود.

پرسش: شعر امروز تاجیکستان چه پیامی برای جهان دارد؟

پاسخ: پیام های عارفانه و عاشقانه و اجتماعی. من فکر می کنم برتری شعرهای تاجیک این است که شعر ما زنده تر است. یعنی اگر در غزل، نظم معیار است شاعران تاجیک قادرند تا نظم را به خوبی رعایت کنند. در شعر نیمایی و سپید شعر بلند بگویند، اما امید و صلح در شعر ما بسیار تجلی دارد. شعر رسالت امیدوار کردن انسان را حتما باید داشته باشد. زندگی زیبا است و شاعر می تواند زندگی زیبا را برای مردم جلوه دهد.

پرسش: از شاعر تاجیک چه انتظاری دارید؟

پاسخ: می خواهم و امیدوارم که با کوشش و تلاش های شاعران ما شعر تاجیک نیازهای روحی و معنوی و حتی اجتماعی مردمش را بازگوید.