رئیس جممهور موقت مصر، عدلی منصور واژه ی مردمی جوانمردانه را برای توصیف مواضع عربستان سعودی و دولتمردانش بعد از ۳۰ ژوئن به کار برد. در شامگاه نخستین سفر خارجی خود به عربستان به مقوله تاسیس پادشاهی عربستان توسط ملک عبد العزیز آل سعود اشاره کرد و در ادامه گفت: “نه کشورهای عربی از مصر بی نیازند و نه مصر از کشورهای عربی”… وی آن را مقوله ای دانست که خوانش راهبردی منطقه ای کشورهای عربی در نیمه نخست قرن بیستم و همچنین در دوران حاضر را به صورت مشخصی خلاصه می کند.

عدلی منصور در دومین مصاحبه اش با الشرق الاوسط که در کاخ اتحادیه در قاهره صورت گرفت گفت که این سفر در وهله اول به جهت تقدیر و تشکر برای آنچه عربستان انجام داده لازم است و دوم اینکه صحبت های وی با پادشاه عربستان و ولیعهد حول محور راه اندازی مشارکت و همکاری اقتصادی بین دو کشور و فعال سازی کار کمیته های عالی مشترک خواهد بود. همچنان که بر بی قید و شرط بودن حمایت عربستان و کشور های خلیج از مصر تاکیدکرد.

رئیس جمهور مصر همچنین از دیدگاه مصر در رابطه با بحران سوریه سخن به میان آورد و گفت سوالی که در هنگام بررسی هر گونه اقدامی در رابطه با این موضوع مطرح می شود این است: بعد از این چه خواهد شد؟…ما باید به شدت درباره تصمیم گیری های لحظه ای خود مراقب باشیم تا در آینده خود را درگیر شرایطی سخت تر از شرایط فعلی نکنیم.

وی همچنین از روابط مصر و ایران بعد از ریاست جمهوری حسن روحانی سخن به میان آورد و آمادگی مصر برای گفتگو با ایران و سایر کشورها با پیش شرط احترام به اراده ملت مصر و حسن نیتشان را اعلام کرد. اما در رابطه با تیرگی روابط با ترکیه و قطر گفت که همچنان امیدواریم هر طرفی که در پیش بینی مواضع خود اشتباه کرده از حرف خود باز گردد وهمراه مردم مصرباشد و نه منافع کوتاه مدتی که با تصمیمی مردمی صورت گرفت. همچنین این گفتگو به خاطرات عدلی منصور در مدت اقامتش در عربستان سعودی که ۶ سال به طول انجامید پرداخت. دومین بخش مصاحبه الشرق الاوسط با رئیس جمهور مصر

پرسش: پس از ریاست جمهوری تان در اولین سفر خارجی خود به عربستان سعودی می روید؟

همان طور که دیگران می گویند کشور عربستان بعد از ۳۰ ژوئن در کنار مردم مصر موضعی جوانمردانه داشت در حالی که در آن زمان مواضع اغلب کشورهای غربی را می توان محافظه کارانه و یا پشتیبان طرف دیگر خواند که اتفاق رخ داده در مصر را کودتا می خواندند. در حقیقت به این نیز اکتفا نکرده و مواضع خصمانه ای را اتخاذ کرده و به برخی کمک های تسلیحاتی کردند.

همانطور که به خانم اشتون گفتم این کمک ها تنها مسئله دادن و گرفتن نیست بلکه مصالح و منافع مشترکی در میان است و همانطوری که کمک دریافت کنم در مقابل منافعی در چارچوب حمایت از ثبات کشور بانفوذ مصر خواهد بود. در ادامه، مواضع پادشاه عربستان از تمام تلاش ها برای حمله به کشور مصر در آن برهه پیشگیری کرد. در مرحله ای که که تلاش تمام طرف هایی که خواستار دخالت بودند را کنترل کرد و به آنان گفت که سر جای خود بنشینید – مصر همان مصر است و به مصر و نقش آن تجاوز نکنید – عربستان در کنار مصر خواهند ماند و او را تایید خواهد کرد حتی اگر کمک هایتان را قطع کنید و یا دست از آن بشویید. ما هر حمایتی را به مصر تقدیم می کنیم.

این موضع غیر قابل توصیف است. علاوه بر این امیر سعود الفیصل نقش به سزایی را در برخی پایتخت های غربی به عهده داشت. بعد از سفر ایشان به فرانسه دیدگاه اروپا تغییر کرد. به خصوص فرانسه که موضع خصمانه ای را بعد از ۳۰ ژوئن اتخاذ کرده بود اما بعد از سفر امیر سعود بن فیصل مواضع فرانسه تغییر کرد و رو به آرامش رفت تا اینکه به مواضع فعلی که پشتیبان برنامه پیش رو است تغییر کرد. آنها از ما می خواهند که راه پیش رو را بر اساس منافعی که در مرحله اتنقالی و برنامه ای که برای آینده قرار داده ایم ادامه دهیم. به همین دلیل باید از کشور عربستان دیدن می کردم و شخصا از پادشاه عربستان برای مواضعش تشکر می کردم. مواضعی که قلب هر مصری را هنگام همبستگی، پشتیبانی و کمک شاد کرد. باید مراتب قدردانی خود ، ملت مصر و دولت را برای هر آنچه کشور عربستان برای مصر انجام داده است را تقدیم کنم.

این سفر در وهله اول برای تقدیر و تشکر بوده که برای آنچه عربستان انجام داده لازم بود و دوم اینکه گفتگوها با پادشاه عربستان و ولیعهد حول محور راه اندازی مشارکت و همکاری اقتصادی بین دو کشور و فعال سازی کار کمیته های عالی مشترک خواهد بود. امیدوارم بعد از گفتگوها، تیمی اقتصادی به ریاست نخست وزیر و به منظور بحث مفصل در این رابطه به کشور سعودی سفر کند تا از مهم ترین پروژه هایی که کشور عربستان مایل به حمایت از آن در مصر است مطلع شود. همچنین از نظرات کشور سعودی که در رابطه با اقتصاد مصر نیز آگاهی یابد و همچنین اینکه کشور عربستان مایل به همکاری مستقیم و یا از طریق شرکت های طرف قرار داد با خود را هست یا خیر. تمام این موارد باید از طریق متخصصین مورد بحث قرار گیرد. فکر می کنم سفر به عربستان در هیئت های بلند پایه می تواند به نتایج قابل قبولی دست یابد.

پرسش: میزان هماهنگی بین مصر و کشور های خلیج فارس در چهار چوب تلاش های قاهره برای غلبه بر بحران فعلی با غرب چگونه است؟

نمی توان گفت که “بحرانی” بین مصر و ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا وجود دارد. مسئله در اساس مربوط به توهین بعضی طرف های مشخص آمریکایی و اروپایی در باره ی خوانش وضعیت مصر است. همان طور که در پاسخ به سوال قبلی توضیح دادم، کشورهای غربی به دنبال سر نگونی یک مرد نیستند که خود مفهومی با چندین بعد در رابطه با بحران مصر دارد. کشورهایی هستند که مصر را به خوبی درک می کنند و برخی دیگر نیز به دنبال درک آن هستند…برای مثال، نامه های رسیده از ایالات متحده به طور کامل منسجم نیستند…چند روز پیش، از هیئتی از کنگره آمریکا استقبال کردم که ریاست کمیته های جانبی در کمیته امور خارجی را بر عهده داشت که از تلاش های مقامات مصری برای بهبود روند دموکراتیک کشور و مبارزه با تروریسم و افراطی گری حمایت کامل کرد.

ما در مصر با برادرانمان در کشورهای خلیج برای مخاطب قرار دادن رسانه های غربی و بهبود مسائل با تصمیم گیرندگان در حال هماهنگی هستیم. این مطلب به شدت مستلزم قانع ساختن غرب در این رابطه است تا به بی تفاوتی بعضی رهبران در مورد حقایق روشن پایان دهیم. انقلاب ۳۰ ژوئن در حال تعالی است زیرا در تاریخ انقلاب های بشری مورد مطالعه است و نباید همان گونه که برخی کشورهای غربی با آن برخورد می کنند مورد تعامل قرار گیرد.

همانطور که برخی افراد از اتفاق ۳۰ ژوئن به عنوان کودتا یاد می کنند. درست زمانی که شورای نظامی به مدت یکسال و نیم در مصر حکومت می کرد کسی در آن برهه کودتایی ندید در حالی که بیانیه ی صادره از نیروهای میهنی در ۳۰ ژوئن را کودتا خواندند.

انقلاب ۳۰ ژوئن اولین انقلاب تاریخ بشریت است که بر اساس بیش از ۲۲ میلیون امضای شهروندان زن و مرد خواستار برکناری رئیس جمهور شدند و این اولین انقلابی است که بیش از ۳۰ ملیون نفر در آن شرکت کردند…یک روز و دو روز راهپیمایی نکردند.بلکه از آغاز ۳۰ ژوئن راهپیمایی کردند…همچنین پیش از آن و حتی در سوم ژوئیه هنگامی که نیروهای مسلح به خواسته های ملت بزرگ پاسخ داد نیز راهپیمایی کردند.

این اولین انقلاب تاریخ بشریت است که متهم به مبارزه با تظاهراتی است که صلح طلبانه خوانده می شد اما در واقع تظاهراتی مسلحانه بود که در در آن دعوت به خشونت و تهدید به آتش کشیدن کشور و مردم را داشت. در آن از زنان و کودکان به عنوان سپرهای انسانی برای حاملان سلاح استفده می شدند. تمام این حقایق از خوانش غرب به دور است…و تمام این ها حقایقی است که مصر و کشورهای خلیج به توضیح و تبیین آن برای کشور های غربی پرداخته است.

می خواهم در این چهارچوب به این مسئله تاکید کنم که هماهنگی به وجود آمده بین وزارت خارجه ی مصر و کشورهای خلیج تنها منحصر به این موضوع نیست و تمام موضوعات مطرح شده در رابطه با هماهنگی تحرکات دیپلماتیک در مسائل کشورهای عربی و اسلامی و همچنین روابط بین الملل مورد بحث و مشورت فی ما بین قرار می گیرد.

پرسش: تا زمانی که مصر به امنیت کشور های خلیج پایبند است…و همانطور که خود علی رغم جدایی ارتش مصر در عملیات گسترده ی مقابله با گروه های تروریستی در سینا به آن اشاره کردید…آیا پایبندی به امنیت کشورهای خلیج به عنوان آخرین بخش امنیت داخلی مصر است؟

امنیت کشورهای خلیج عربی در بطن امنیت ملی مصر است. پایبندی مصر به این مسئله غیر قابل بحث است…اما اگر سوال شما در رابطه با قدرت مصر در استمرار پایبندی و محافظت از امنیت کشور های خلیج در حین مبارزه نیروهای مسلح با همکاری پلیس و با حمایت کامل مردمی بر ضد تروریسم و افراطی گری است… پاسخ من بله خواهد بود…اجازه می خواهم که این مطلب را اضافه کنم، مصر نبردی را که آغاز کرده جزئی از پایه های تامین امنیت ملی و امنیت کشورهای خلیج است.

در راستای برخی مواضع کشور های همجوار و غیر حامی انقلاب ۳۰ ژوئن، تهدیدی اساسی دو جهان عربی و اسلامی را دنبال می کند از جانب گروه هایی که تهدید به عنف را شیوه تحقق بخشیدن به اهداف غلط سیاسی خود قرار می دهند، گروه های دیگری که آن را تایید می کنند و یا قدرت کنترل فعالیت های گروه های تروریستی را در دست دارند. به صورتی که جهان به وضوح آن را می بیند چه در چارچوب سخنانی که از سکو های قاهره شنیدیم و چه از طریق تصمیمات اتخاذ شده به وسیله رئیس جمهور سابق مبنی بر آزادی سر کرده های تروریستی که امروزه مصر و جهان عرب و اسلامی هزینه گزافی را برای آن می پردازند.

می خواهم در این مورد به صحبت های اخیری که باعث تحریکاتی بر علیه ارتش مصر و دولت مصر شد اشاره کنم.

امنیت مصر و امنیت کشورهای خلیج “عربی” که عنصر اساسی امنیت مصر است ، ارتباط محکمی در مبارزه با این گروهک های تروریستی را دارند. اولین زیان از فعالیت های این گروه های تروریستی متوجه دین مبین اسلام است. پایبندی به امنیت کشورهای خلیج ” عربی” از پایه های امنیت ملی و سیاست خارجی ما است و هر آنچه نیروهای مسلح مصری و پلیس فداکاری می کنند و به شهادت می رسند به ما صلابت و ایمان شکستن سرچشمه های تروریست می دهد و ما به چیزی جز پیروزی قانع نمی شویم.

پرسش: تمایل دارید از چه کشورهایی دیدن کنید؟

پس از سفرم به کشور عربستان سعودی و در راه بازگشت، از اردن دیدن خواهم کرد. دوست داشتم که از کویت نیز دیدن کنم، اما پادشاه در خارج از کشور به سر می برد بنابراین سفر من به کویت به بعد از عید قربان موکول شد.

پرسش: در رابطه به سفر با امارات چطور؟

به زودی به آنجا نیز سفر خواهم کرد. قرارها پیرامون سفر را هنوز ترتیب نداده ایم.

پرسش: وضعیت سوریه از جمله استثناهایی است که در آن بین مصر و عربستان سعودی مطابقت وجود ندارد. این تفاوت نظر را چگونه ارزیابی می کنید؟

مطلبی که در رابطه با استقلال تصمیم گیری مصر بیان کردم به تمام مسائل سیاسی تعمیم داده می شود برای مثال تحولات اخیر سوریه … مصر دولتی مستقل است و تصمیمات سیاسی اش نیز کاملا مستقل است. و در هر صورت منافع عالی اش را مد نظر قرار داده است. با هم پیمانان در منطقه و دوستانمان مشورت می کنیم…به آن ها گوش فرا می دهیم و آنان نیز چنین می کنند… اگر به توافق نرسیدیم سعی می کنیم متقاعدشان کنیم همچنان که آنها سعی در متقاعد کردن ما دارند. در آخر اگر هر دو رای به هم نزدیک نشد اختلاف نظراتمان را می پذیریم. کشور های دوست به این شکل با هم رفتار می کنند چه برسد به کشورهای برادر. مگر اینکه هر طرف تصمیم نهایی خود را بر اساس مجموعه ای از ارزش ها ی میهنی، ملی و بین المللی اتخاذ کند. به صورتی که منافع عالی اش را با پذیرفتن اختلاف نظر جامه ی عمل بپوشاند.

به صورت کلی ما با توجه به منافع بلند مدت مصری و عربی آنچه که در رابطه با تحولات سوریه است را از مواضع متعددی مورد بررسی قرار می دهیم…. خواسته های مردم سوریه برای داشتن دموکراسی حق قانونی آنان است. همان گونه که منحرف نشدن از خواسته های به حق مردم برای اهداف باطل بسیار مهم است… چه بسیار اند ملت های عربی که از اشتباهات حاکمان خود در حقشان و دخالت های بین المللی که برای دخالتشان به هزار دلیل متوسل شدند رنج کشیدند. جهان به سرعت درست نبودن این توجیه ها را دریافت. در نهایت، سوالی که در هنگام بررسی هر گونه اقدامی در رابطه با این موضوع مطرح می شود این است: بعد از این چه خواهد شد؟…ما باید به شدت نسبت تصمیم گیری های لحظه ای خود مراقب باشیم تا در آینده خود را درگیر شرایطی سخت تر از شرایط فعلی نکنیم.

بحران سوریه بسیار پیچیده است و سازمان ملل برای یافتن راه حل بهتر برای این مسئله به طور کلی تقسیم شده است… اعتقاد به حل بحران به شکل سیاسی و نه نظامی موضع مصر در قبال بحران سوریه است.

و از این نقطه نظر است که برگزاری کنفرانس دوم ژنو که مربوط به سلاح های شیمیایی است را تایید می کنیم. مصر استفاده از سلاح شیمیایی را از هر طرف محکوم می کند و امیدوار است که توافق اخیر حاصل شده بر سر تسلیم سلاح های شیمیایی عملی شود همچنان که امیدوار است بحث بر سر حمله نظامی خارج از چهارچوب قانون بین المللی بر ضد سوریه نیز پایان پذیرد. بحران سوریه جان افراد زیادی را گرفت. نمی توانیم حمله نظامی از طرف سومی را که به حتم جان انسان های دیگری را خواهد گرفت را مسئله ای بدانیم که به اهداف مردم سوریه جامه ی عمل بپوشاند.

مصر بر اساس مواضعش در اصل به دنبال نجات جان شهروندان سوری و تحقق بخشیدن به امنیت و ثبات در منطقه است.

همچنین به موازات آن به دنبال دستیابی مردم سوریه به آرمان های مشروع خود در دولتی دموکراتیک و اغلبیت گرا که به تمام آنان اجازه ساختن آینده مشترکشان را بدهد نیز هست.

اجازه می خواهم در این راستا از تلاشی که روسیه در این زمینه داشت تشکر کنم…و از اینجا درخواست خود را مبنی بر تخلیه منطقه ی خاور میانه از هر نوع سلاح شیمیایی را اعلام کنم و این تنها منحصر به سوریه نیست. تصور من بر این است که مشکل سوریه از راه صلح آمیز و با گفتگو ی بین جناح حای مختلف و دولت حاکم قابل حل است. من یا وزیر امور خارجه در تصریحاتمان استفاده از سلاح شیمیایی را محکوم کردیم. به نظر من موضع اخیر دولت سوریه برای پذیرفتن نظارت بین المللی بر سلاح های شیمیایی که به نابودی آنها خواهد انجامید تا حدی توانست رضایت سازمان ملل را جلب کرد. امیدوارم که صادق باشند.

پرسش: آیا نگاه مصر پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور در قبال ایران تغییر کرد؟

مواضع سیاست خارجی مصر به اشخاص مرتبط نیست و مربوط به منافع و گرایش های کشورهای مختلف است…
و در ادامه من فکر می کنم با توجه به روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در کشور و در سایه ی باورهای متداول درباره نظام سیاسی ایرانی و باز نبودن دست رئیس جمهور در تمام مسائل و مواضع ایرانی، برای قضاوت در زمینه گسترش روابط ایران و مصر زود است.

ما فقط به اظهارات مثبت کشورها اکتفا نمی کنیم… اظهارات و سخنان بیان شده در سیاست خارجی مسئله مهمی است… اما آنچه مهم تر است این است که این اظهارات در عمل اجرا شده و با سیاست های فعلی بیان شده یکی باشد… مسائل متعدد بلاتکلیفی وجود دارد که مستلزم تصمیم گیری های مشخص ایران در این رابطه است به نحوی که امنیت داخلی مصر و امنیت منطقه ای کشورهای عربی که جزء لا ینفک آن هستند تامین شود… اگر اظهارات بیان شده مثبت است ما منتظریم که آن اظهارات همراه با عملکرد مثبت در این زمینه باشد.

ما مواضع ایران در رابطه با مصر را از نزدیک دنبال می کنیم… و همچنین مواضع دیگر کشورهای بین المللی و منطقه ای در قبال ایران را نیز دنبال می کنیم… نشانه های مثبتی ازسوی حاکمیت ایران نسبت به کشور های خلیج دیده شده است…ما در مصر نسبت به هر آنکه اراده ملت مصر را محترم می شمارد مثبت هستیم و حاضریم با ایران و هر کشور دیگری با پیش شرط احترام به اراده ملت مصر، و با حسن نیت درباره رفع اختلاف در روابط تاریخی بین دو ملت مصر و ایران وارد گفتگو شویم… طبیعی است، اگر این گفتگو انجام شود به صورت شفاف، موضوعی و به دور از هر گونه احساسات و هیجانات رژیم سابق خواهد بود… در هر گونه همکاری آینده بین مصر و ایران منافع مصر و کشور های خلیج در صدر گفتگو ها خواهد بود …

پرسش: جایگاه دوحه و ترکیه در قبال مصر و انقلاب ۳۰ ژوئن را چگونه ارزیابی می کنید؟

دولت ها ی قطر و ترکیه باید جایگاه خود را تبیین کنند و من نباید آنها را ارزیابی کنم…به نظر من، این تفسیر یا توجیه پیش از ارائه به کشور های خارجی در اصل باید برای مردم مصر و هر دو ملت برادر قطر و ترکیه باشد.

به عنوان مثال، تماس های بسیاری را از سوی مقامات ترکی دریافت کردیم، چه درسطح توده مردم و چه در سطح احزاب که از ما می خواست بین مواضع نخست وزیر فعلی ترکیه که به دلایلی که ما به خوبی از آنها مطلعیم امیدوار به ادامه کاررژیم سابق بود، و همچنیین موضع خود مردم تفاوت قائل شویم.

همچنین در رابطه با قطر، ما مواضعش را در طول تغییری که در سلطنت آن رخ داد را دنبال می کنیم. تا به حال برای ما آشکار نشده که این تغییر بر روابط مصر و قطر برای خارج شدن از این فاز منفی اثر خواهد گذاشت یا خیر. در مقابل دخالت های خارجی در مسائل داخلیمان تا حد زیادی خویشتن دار بودیم …با اینکه مصر توانایی پاسخگویی به توهین های روسای برخی کشورها را دارد اما توجه و اعتقاد به این که روابط بین ملت ها ماندگارتر و مهم تر است مصر را از هر عملی باز می دارد.

ما به خوبی از انگیزه ی تمام احزاب در قبال خود آگاهییم… و این مسئله در مشخص نمودن استراتژی روابط خارجی که قبلا به آن اشاره کردم نیزمورد توجه است… همچنان امیدواریم هر طرفی که در پیش بینی مواضع خود اشتباه کرده از حرف خود باز گردد وهمراه مردم مصرباشد و نه منافع کوتاه مدتی که با تصمیمی مردمی صورت گرفت.

در سیاست همیشه پیروزی ازآن مردم و منافع دائمی دولت هاست نه جناح هایی که به باور خودشان با آنها توافق شده است…همان طور که مردم مصر گفتند… من شخصا امیدوارم که کشورهای مخالف اراده ی مردم مصر از مواضع خود کناره گیرند…که این موضوع به نظر من دیر یا زود اتفاق خواهد افتاد…هر چه لجاجت با حکومت مصر ادامه پیدا کند هزینه از بین بردن مواضع غلط گزاف تر خواهد بود… فکر می کنم ترکیه بر اساس اظهاراتی که داشته به آن رسیده است همان طور که سفیر خود را به قاهره باز پس فرستاده… اما سفیر ما تا بهبودی کامل شرایط و به عهده گیری مسئولیت کامل از جانب ترکیه برای روابط تاریخی بین دو ملت و دو کشور برادر به آنکارا باز نخواهد گشت.

در اینجا می خواهم توضیح دهم که پشت گرمی به بعضی جهت های خارجی برای گروهی که در حق مردم مصر بد کرده است چیزی جز بیشتر طرد شدن از سوی جامعه را ندارد. این طرد شدن از جامعه تنها مختص گروهی که به دیگران پشت گرم شده اند نیست بلکه متوجه آنانی است که به اشتباه خواسته های حمایت کنندگانشان را پاسخ می دهند.

روزها ی آینده ثابت خواهد کرد که مردم اشتباهات حاکمانشان را تصحیح خواهند کرد همان طور که ملت مصر بزرگ اشتباه روسای دیگر راجبران کردند.

پرسش: شاید خوانندگان ما در عربستان سعودی در باره خاطرات شما در عربستان سعودی سوالاتی را داشته باشند. چه خاطره ای را به یاد می آورید؟

من شش سال در عربستان سعودی ماندم و تقریبا به بیشتر مکان ها سفر کردم اما اقامت دائم من در ریاض بود چون به عنوان مشاور وزارت تجارت عربستان مشغول به کار بودم که وزیر تجارت وقت دکتر سلمان سلیم انسان فوق العاده ای بود. همچنین به یاد دارم که با امیر سعود الفیصل نیز ملاقات کردم که بعد ها به او یادآوری کردم و او نیز به خاطر آورد. همچنین به خبر، دمام و مکه هم رفته ام.

پرسش: در چه محله ای در ریاض زندگی می کردید؟

در خیابان وزیر

پرسش: در چه زمانی؟

من دقیقا در دسامبر ۱۹۸۳ به عربستان سعودی رفتم و اقامت من در آنجا تقریبا شش سال به طول انجامید که عربستان سعودی بعد از آن تغییرات بسیاری کرد. مکان های زیادی از نو نقشه کشی شد. امیر سلمان بن عبد العزیز امیر منطقه ریاض بود که بسیار فعال بود و دید فوق العاده خوبی داشت که ریاض را کاملا تغییر داد و دوباره آن را ساخت.

پرسش: شما عکسی دارید که در صحرای عربستان هستید، داستان این عکس چیست؟

در وزارت تجارت تعدادی از همکاران سفر به بیابان دربعضی آخر هفته ها دوست داشتند و ما را با خودشان همراه می کردند چون هم همکار بودیم و هم اینکه خانواده های ما در قاهره بودند. این عکس یکی از بیابان های اطراف ریاض است. روز های زیبایی بود. زندگی عادی را می دیدیم. بعضی حیوانات را قربانی و کباب می کردیم و می خوردیم، خوش می گذراندیم.

پرسش: رئیس جمهور سابق این روزها چگونه وقت خود را می گذراند؟

رئیس جمهور سابق وقت خود را در یک چهار دیواری می گذراند. بعضی از روسای کشورهای غربی سراغ رئیس جمهور سابق، مرسی، در حالی که بازداشت شده بود را می گرفتند و من در پاسخ به آنان می گفتم که در بازداشت نیست و در مکانی شبیه به همین جایی که من نشسته ام جای دارد، در یک چهار دیواری اما بدون هیچ مسئولیتی.

پرسش: آیا اعتقاد دارید که وی همچنان در شرایطی زندگی می کند که به نظر می رسد چیزی تغییر نکرده؟

تصور می کنم که او متوجه این شده که چه اتفاقی افتاده است و تصور می کنم که دیگران این را به وی فهمانده باشند. آنها فقط…. و می دانند که کار تمام شده است. همچنین فکر می کنم که بعد از موضع اتحادیه اروپا، آمریکا و رئیس جمهور اوباما مسئله تمام شده است. اگر آنان به چیزی غیر از این فکر کنند، آزادند. من مسئول فکر دیگران نیستم.