فومیو کیشیدا وزیر خارجه ژاپن
مسلمانان ژاپن حدود صد سال پیش یعنی در سال ۱۹۰۹ نخستین بار برای ادای فریضه حج به مکه مکرمه رفتند. طی این صد سال و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم و برقراری روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی و ژاپن در سال ۱۹۵۵، روابطی دوستانه و تفاهم مشترک در سطح ملی میان دو کشور برقرار بوده است. این دو کشور هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر مذهبی و فرهنگی باهم تفاوت داشتند و مبادلات میان دو خاندان امپراتوری ژاپن وپادشاهی سعودی مشارکت مهم و محوری در ارتباطات هر دو کشور داشته است.
فومیو کیشیدا وزیر خارجه ژاپن تاکید می کند که کشورش برای سفر شاهزاده سلمان بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی، معاون رییس شورای وزیران و وزیر دفاع اهمیتی تاریخی قایل است و آن را مناسبتی برای پیشرفت ملموس میان دو ملت و دو کشور می داند که “مشارکت فراگیر” را تحکیم می بخشد. وی اظهار داشت که ژاپن خواستار همکاری با عربستان سعودی در مورد مسئله هسته ای ایران و مساله سوریه است.
کیشیدا در گفتگو با “الشرق الاوسط” – که در حاشیه سفر امیر سلمان بن عبدالعزیز به ژاپن انجام شد – گفت، کشورش در اندیشه مشارکت مثبت در افزایش صلح و ثبات در جهان و از جمله در منطقه خاورمیانه بر اساس “اصل مشارکت بی درنگ” و طبق همکاری های بین المللی است. وی توضیح داد که ژاپن آرزو دارد سوریه زیبا دوباره احیا شود و در همان حال تاکید کرد که کشورش برای انجام مسوولیت هایش در اقدامات بین المللی مشارکت خواهد کرد. اوافزود: “به باور من مشارکت ما در کمک های انسانی و گفتگوهای سیاسی دو امر اساسی هستند”.
وزیر خارجه ژاپن از روابط تاریخی میان ریاض و توکیو در صد و اندی سال پیش صحبت کرد وتوضیح داد که کشورش برای همکاری با عربستان سعودی در همه عرصه ها کوشش می کند. او اظهار داشت که این همکاری به مصالح و خوشبختی و پیشرفت دو کشور خدمت می کند. این گفتگو را بخوانید:
***
الشرق الاوسط: امیر سلمان بن عبدالعزیز ولیعهد ، معاون رییس شورای وزیران و وزیر دفاع عربستان سعودی هم اکنون از ژاپن دیدار می کند، این دیدار واهمیت آن را در روابط میان دو کشور چگونه می بینید؟
ملت ژاپن، مملکت عربستان سعودی را به عنوان مملکتی سرشار از منابع طبیعی می شناسد ونیز می داند که این کشور در فیلم “لورنس عربستان” ظاهر شد و حرمین شریفین نیز در مکه مکرمه و مدینه در این کشورند. همراه با تعمیق و گسترش روابط میان دو کشور در سالیان اخیر، بر میزان شناخت ما افزوده شد ودانستیم که عربستان سعودی کشوری سرشار از فرهنگ ومناظر زیبای طبیعی و دارای جذابیت است. این امر بر پسند مردم ژاپن از مملکت عربستان سعودی افزود. ژاپن عربستان سعودی توانستند از هنگام ایجاد روابط میان دو کشور در سال ۱۹۵۵ روابط دوستانه ای را بر اساس همکاری در زمینه های انرژی تکامل بخشند.
اکنون دو کشور می کوشند مشارکت فراگیری را در عرصه های گسترده فرهنگی اقتصادی سیاسی و.. تحکیم بخشند. وقتی شینزو آبه نخست وزیر ژاپن در ۳۰ آوریل تا اول مه سال گذشته به عربستان سعودی سفر کرد، وی و امیر سلمان ولیعهد سعودی توافق کردند تا روابطشان به همکاری در عرصه انرژی محدود نباشد بلکه همکاری در همه سطوح را هم شامل شود. سفر اخیر امیر سلمان به ژاپن مرحله نوینی از روابط دو جانبه را خواهد گشود و ژاپن اهمیت تاریخی فراوانی برای این سفر قائل است تا مناسبتی برای پیشرفت عینی بین دو دولت و دو ملت باشد که موجب تقویت (مشارکت فراگیر) خواهد شد.
همچنین ژاپن قصد دارد همکاری خودرا با عربستان سعودی در زمینه تعامل با مساله هسته ای و مساله سوریه تحکیم بخشد. ژاپن در باره مشارکت مثبت در افزایش ثبات و صلح جهان و از جمله در خاورمیانه نیز می اندیشد که براساس “اصل مشارکت بی درنگ” و طبق همکاری های بین المللی صورت خواهد گرفت. براین اساس نمی توان از همکاری با عربستان سعودی بی نیاز شد زیرا عربستان سعودی مهم ترین کشور خاورمیانه است و نقش مهمی در تحقق ثبات و صلح در منطقه بازی می کند.
ژاپن ۳۳ در صد از نیازهای نفت خام خود را از عربستان سعودی وارد می کند و این کشور از مهم ترین شرکای تجاری ژاپن است. علاوه بر این، ما مایل به ادامه همکاری و استحکام و رشد روابط دو جانبه در راستای مصلحت و سعادت و شکوفایی دو ملت عربستان سعودی و ژاپن هستیم. این روابط نه تنها در زمینه انرژی بلکه بخش سرمایه گذاری و صنایع و توسعه تاسیسات زیر ساختی کوچک و متوسط و بهره برداری از انواع انرژی ها از جمله انرژی هسته ای و امور دیگر را در بر می گیرد. چنین روابطی به ملت های دو کشور کمک می کند تا از بالاترین سطح شکوفایی و سعادت بر خوردار شوند. همچنین با ادامه روند تعمیق همکاری ها در زمینه های ورزشی و آموزشی با استفاده از طرح مبادله دو طرفه دانشجویان، جوانان دو کشور را به اجرای گفتگوهای دو جانبه و تبادل ورزشی تشویق می کنیم.
پرسش: روابط تاریخی عربستان سعودی و ژاپن را چگونه ارزیابی می کنید؟
سابقه روابط بین ژاپن و عربستان سعودی به سال ۱۹۰۹ بر می گردد. حدود صد سال پیش مسلمانان ژاپن نخستین بار برای ادای فریضه حج به مکه مکرمه رفتند. دو کشور ژاپن و عربستان سعودی با وجود تفاوت های جغرافیایی و دینی و فرهنگی در طی این صد سال و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم به برقراری روابط دیپلماتیک در سطح ملی در سال ۱۹۵۵ پرداختند.
روابط بین خانواده امپراتور ژاپن و خانواده سلطنتی عربستان سعودی نقش بسیار مهم و کلیدی در گسترش روابط دو جانبه در سطح ملی ایفا می کند. روابط تاریخی بین دو کشور با دعوت رسمی ژاپن از ملک فیصل پادشاه عربستان سعودی در سال ۱۹۷۱ ، و دیدار امپراتور ژاپن و همسر وی – که در آن زمان ولیعهد ژاپن بود – از عربستان سعودی در سال ۱۹۸۱ شکل گرفت.
ولیعهد ژاپن و همسرش در سال ۱۹۹۴ به عنوان اولین دیدار خارجی پس از ازدواج به عربستان سعودی رفتند. ولیعهد ژاپن و امیر سلمان ولیعهد عربستان سعودی از آن هنگام از روابط دوستانه ای برخوردار هستند. ولیعهد ژاپن در سال ۲۰۱۱ برای ادای تسلیت به مناسبت درگذشت شاهزاده سلطان بن‌عبدالعزیز آل سعود، ولیعهد وقت عربستان سعودی، – که رحمت خدا بر او باد – به این کشور سفر کرد، چنان که در سال ۲۰۱۲ برای ادای تسلیت درگذشت شاهزاده نایف بن عبدالعزیز – که رحمت خدا بر او باد – روانه این کشور شد. ولیعهد ژاپن با مهمان نوازی سعودی ها روبرو شد که علاقمند به استحکام این روابط دوستانه دو جانبه از طریق همکاری ها در سطح ملی در تمامی عرصه ها هستند. علاوه بر همکاری های دو جانبه، روابط تاریخی بین خانواده امپراتوری ژاپن و خاندان سلطنتی عربستان سعودی دو کشور را پیوند زده است و انتقال این روابط به نسل های آینده در دو کشور ضروری به نظر می رسد.
پرسش: عربستان سعودی و ژاپن به افزایش سرمایه گذاری و افزایش میزان تجارت دو جانبه چشم دوخته اند. چه گام هایی به فعال سازی این اهداف کمک می کند؟
بر اساس گزارش “سهولت کسب و کار” بانک جهانی، عربستان سعودی در میان ۱۸۳ کشور جهان مقام ۲۲ ام را در این زمینه کسب کرده است. علاوه بر این، بنا بر نظام سرمایه گذاری های خارجی سال ۲۰۰۰ ، عربستان سعودی اجازه تاسیس شرکت هایی با سرمایه صد در صد خارجی را در این کشور صادر کرده است. چنانکه توافقنامه لغو پرداخت مالیات مضاعف بین ژاپن و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۱ اجرایی شد که بر اثر آن تعداد شرکت های ژاپنی در کشور عربستان سعودی تاکنونبه ۹۲ رسیده است.
عربستان سعودی و ژاپن با استفاده از این ویژگی ها در راستای فراهم ساختن زمینه مناسب برای فعال سازی بازرگانی و سرمایه گذاری دو جانبه تلاش می کنند. این دو کشور در ماه آوریل ۲۰۱۳ توافقنامه حمایت از سرمایه گذاری های مشترک دو جانبه را در جهت تشویق تعداد بیشتری از شرکت های ژاپنی برای فعالیت در عربستان سعودی امضا کردند. در بخش خصوصی بازرگانان و تجار دو کشور در جلسه ۱۸ فوریه شورای کسب و کار ژاپن و عربستان سعودی در توکیو به گفتگوهای سازنده ای در جهت بهبود فضای کسب و کار و حمایت از سرمایه گذاری های دو جانبه پرداختند. شرکت های ژاپنی در این جلسه برای سرمایه گذاری در پروژه های کلان زیر ساختی در عربستان مانند شبکه های آب و فاضلاب، و پروژه های قطار بین شهری ابراز علاقه کردند. امیدوارم که شاهد گسترش همکاری های دو جانبه در این عرصه ها در آینده نزدیک باشیم.
پرسش: ژاپن با انجام طرح های مختلف برای افزایش سرمایه گذاری در عربستان سعودی تلاش می کند ونیز دوره های آموزشی برای جوانان عربستانی برگزار می کند. حدود ۴۰۰ دانشجو در حال حاضر در ژاپن مشغول به تحصیل هستند. چگونه روابط دوجانبه در سایه این ارتباط تنگاتنگ توسعه بیشتری خواهد یافت؟
ژاپن فعالانه در توسعه منابع انسانی در عربستان سعودی در راستای مشارکت در توسعه و رشد اقتصادی و گوناگونی صنعتی حضور دارد. ما به ویژه با برگزاری دوره های آموزشی شامل موسسه عالی خودروسازی عربستان سعودی و ژاپن در جده، و موسسه لوازم منزل و الکترونیکی و عربستان سعودی در شهر ریاض، و موسسه عالی صنایع پلاستیک در ریاض، و همکاری های فنی در بخش خصوصی و عمومی در جهت توسعه منابع انسانی تلاش می کنیم. علاوه بر این ژاپن در صدد ارائه حمایت های مالی مستحکم به عربستان سعودی برای بهره برداری از پروژه های کوچک و متوسط است. در عین حال سازمان همکاری های بین المللی در ژاپن (جایکا) با استفاده از چارچوب معروف به “همکاری فنی بر اساس پرداخت هزینه مشترک” به توسعه همکاری فنی بین دو کشور بر اساس نیازمندی های عربستان سعودی می پردازد.
پرسش: نگاه ژاپن به مسائل مربوط به منطقه خاورمیانه و تحولات سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟
به اعتقاد من اوضاع سوریه بسیار خطرناک است به طوری که منجر به کشته شدن ۱۱۰ هزار نفر تا این لحظه و آوارگی بیش از ۶٫۵ میلیون شهروند سوری در داخل این کشور شده است. علاوه بر این ۲میلیون و چهارصدهزار نفر مجبور به فرار از این کشور شده اند وبه دلیل چنین وضعی ژاپن متعهد به پرداخت کمک های بشر دوستانه بیش از ۴۰۰ میلیون دلاری به سوریه و کشورهای همسایه شده است. همچنان که در ژانویه امسال در کنفرانس “ژنو ۲” در رابطه با سوریه گفتم ژاپن امیدوار است که سوریه زیبای پیشین دوباره برگردد و فکر می کنم که کشورم در اقدامات جامعه جهانی در این زمینه مشارکت خواهد کرد، چرا که مشارکت ژاپن در ارائه کمک های انسانی به سوریه و ادامه گفتگوهای سیاسی دو گزینه اساسی در چارچوب سیاست های صلح دوستانه ژاپن هستند.
از سوی دیگر ژاپن ضمن استقبال از توافقنامه اتمی ایران با گروه ۱+۵، آن را گامی بزرگ در جهت رسیدن به توافقنامه فراگیر بین دو طرف می داند. بسیار ضروری است که دو طرف با تلاش بیشتر برای اجرایی کردن این توافقنامه و امضای توافقنامه نهایی گام بردارند، زیرا نقش ایران به عنوان قدرتی مهم در خاورمیانه در برقراری ثبات در این منطقه به سوء ظن کشورهای حاشیه خلیج فارس در قبال به ایران و نیز بدبینی جامعه جهانی پایان می دهد. در این راستا ژاپن همواره ایران را بعد از رسیدن آقای روحانی به ریاست جمهوری به داشتن رویکرد نرم تشویق کرده است. من در جریان سفرم به ایران ضمن تاکید بر روابط دو جانبه صمیمی و سنتی و همکاری با کشورهای اروپایی، علاقه مندی ژاپن را در کمک به ایران برای ادامه این رویکرد ابراز کردم.