گردباد افزایش قیمت کالاها در راه است

با افزایش قیمت بنزین عرضه کنندگان کالا به تکاپو برای فروش اجناس خود به بالاترین قیمت می افتند و در این مسابقه قیمتی، مردم ضمن رویارویی با شوک قیمتها برای تامین مایحتاج زندگی دچار سختی می شوند و دولت موظف است اثرات ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی را با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها تقلیل دهد.

در حدود یکماه گذشته لایحه پیشنهادی وزارت نفت مبنی بر افزایش ۵ درصدی قیمت هر لیتر بنزین توسط مجلس شورای اسلامی مورد موافقت قرار گرفت که البته این میزان بدون احتساب افزایش قیمت حامل های انرژی در قالب فاز دوم یارانه ها بوده است.

برای سال ۹۳ خورشیدی تاکنون قیمت های مختلفی از ۱۱۰۰ تا ۱۸۰۰ تومان برای هرلیتر بنزین در قالب اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها تعریف شده است و در بهمن ماه امسال افزایش ۵ درصدی هر یک لیتر فرآورده نفتی از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شد که در صورت اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها با احتساب قیمت های جدید باید ۵ درصد به عنوان عوارض به افزایش بار مالی خرید هر لیتر فرآورده نفتی افزوده شود.

درصورت تصویب این افزایش در خانه ملت، بهای هر لیتر بنزین ۴۰۰ تومانی در قالب عوارض مصرف، سال آینده به ۴۲۰ تومان و قیمت هر لیتر بنزین آزاد معمولی به ۷۳۵ تومان افزایش می یابد.

همچنین مهرداد بذرپاش، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درگفتگو با خبرگزاری مهر قیمت بنزین را ۱۵۰۰ تومان اعلام کرد و افزود: “با توجه به سقف درآمدی اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، ایران با افزایش ۱۱۰ درصدی قیمت حاملهای انرژی مواجه می شود، البته باید در صحن علنی مجلس این موضوع به تصویب نهایی برسد و پیشنهاد دولت این است که قیمت حامل های انرژی به این میزان افزایش یابد، چراکه درآمد کشور از محل اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در بخش افزایش قیمت حاملهای انرژی، ۲۸ هزار میلیارد تومان است که باید به سقف ۵۲ هزار میلیارد تومانی برسد.

وی اظهارداشت: دولت گفته است که سه ماهه اول سال ۹۳ قرار نیست که قانون هدفمندی یارانه ها را در فاز دو اجرایی کند، بنابراین این میزان افزایش باید در ۹ ماه اتفاق بیفتد؛ ضمن اینکه یارانه برق نیز باید در وزارت نیرو هزینه شود و واریزی به خزانه نخواهد داشت؛ بنابراین در عمل ۱۱۱ درصد افزایش قیمت حامل های انرژی رخ خواهد داد.

بذرپاش خاطرنشان کرد: اگر این لایحه دولت تصویب شود، بنزین حدود ۱۵۰۰ تومان به مردم عرضه خواهد شد، البته پیشنهاد دولت این است که تنها به سرپرستان خانوار سهمیه بنزین تعلق گیرد.”

لزوم کنترل اثرات ناشی از افزایش قیمت بنزین

حسین عبده تبریزی، کارشناس اقتصادی به شرق پارسی گفت: اثرات ناشی از افزایش قیمت بنزین را برای طبقاتی که با مشکل مواجه می شوند، باید به نحوی جبران کرد. ضمن اینکه باید اثرات ناشی از این امر کنترل شود.

وی افزود: هرنوع افزایش قیمت بنزین به طور قطع بر زندگی مردم تاثیر می گذارد. اما به هر حال فرض بر این است که با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها، اثرات ناشی از افزایش قیمتها به نوعی جبران شود.

کارشناس اقتصادی در خصوص آثار روانی افزایش قیمت بنزین بر روی نرخ تورم خاطرنشان کرد: هر نوع افزایش قیمتی با آثار روانی مواجه می شود. ضمن اینکه افراد سودجونیز برای بالابردن قیمتها تلاش خواهند کرد.

وی بیان کرد: با افزایش قیمت بنزین عرضه کنندگان کالا به طور طبیعی تلاش خواهند کرد تا به بالاترین قیمت اجناس خود را به متقاضیان و مصرف کنندگان عرضه کنند. حال زمانی که یکی از عاملهای اقتصادی تغییر یابد قیمتها روند افزایشی را در پیش می گیرند.

عبده تبریزی در ادامه خاطرنشان کرد: به عنوان مثال اگر زمانی سه صفراز جلوی یک ریال برداشته شود، پیش بینی می شود قیمتها ۵ تا ۶ درصد افزایش یابد. زیرا عرضه کنندگان ازاین فرصت استفاده کرده و قیمتها را به صورت غیرواقعی بالا می برند. این مساله در مورد قیمت بنزین نیز صدق می کند.

افزایش قیمت بنزین همراه با تنش قیمت اقلام مصرفی

تاثیر افزایش نرخ بنزین دراولین قدم در تک تک مغازه ها و خیابانهای ایران قابل مشاهده خواهد بود. به نحوی که بدون درنگ نرخ کرایه های سیستم حمل و نقل شهری بدون هیچگونه نظارتی از سوی دولت و یا اداره تاکسیرانی تا مدتها از سوی راننده ها و خودروهای مسافربری، افزایش می یابد و این اقدام در نهایت با ایجاد تنش هایی میان مسافر و راننده همراه می شود.

یکی از شهروندان تهرانی به شرق پارسی می گوید: “با افزایش نرخ بنزین، نرخ سایر سوخت ها همچون گازوئیل نیز افزایش می یابد. اما به دلیل اینکه اقشار مختلف با این نوع سوخت آنچنان سرو کار ندارند، لذا این افزایش مورد اعتراض هم واقع نمی شود. این درحالی است که بالارفتن قیمت گازوئیل نیز اثرات منفی بر اقتصاد دارد، زیرا برای حمل و نقل مواد غذایی و صنایع وابسته ازماشین آلات سنگین گازوئیل سوز استفاده می شود.”

همزمان با اعلام خبر افزایش نرخ بنزین کلیه اصناف نیز اجناس و کالاهای خود را افزایش می دهند. به عنوان مثال میوه کیلویی ۲ هزار تومانی یک روزه به کیلویی ۳ هزار تومان می رسد و تنها علت این افزایش از سوی فروشندگان بالارفتن قیمت بنزین عنوان می شود و هرروزدرکوچه وخیابانها باید شاهد درگیرهای لفظی مصرف کنندگان با فروشندگان بود، لذا نظارت سازمان تعزیرات پس از افزایش نرخ بنزین امری الزام آور است.

همچنین یکی دیگراز شهروندان تهرانی درخصوص تاثیر افزایش بنزین می گوید: “قیمت بنزین افزایش پیدا کند دیگر نمی توانیم راحت مسافرت برویم. همچنین برای خرید هرجنسی که به مغازه برویم باید گران تر از روز قبل ازبالارفتن بنزین آن جنس را خریداری کنیم.”

با توجه به تجربیات سالهای گذشته از روند افزایش قیمت بنزین، هرگونه تغییر قیمتی زندگی مردم را تحت شعاع قرار می دهد و در این بین قشرهای آسیب پذیر با مشکلات معیشتی بیشتری روبرو می شوند. لذا تدابیر دولت یازدهم برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها و افزایش حامل های انرژی باید دقیق و به صورت کارشناسی صورت گیرد. تا علاوه بر کاهش رکود تورمی و افزایش نرخ تورم، فشار ناشی ازافزایش قیمت اقلام مصرفی اززندگی مردم کاهش یابد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس ایران در رابطه با تعیین قیمت بنزین در سال ۹۳ خورشیدی اظهار داشت: “قیمت حاملهای انرژی ۳۰ تا ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه دولت باید در تعیین قیمت بنزین و گازوئیل نهایت دقت را داشته باشد. چرا که هر ریال و هر درصد افزایش نرخ بنزین و گازوئیل تاثیر مستقیم بر معیشت مردم می گذارد.”

از شیرمرغ تا جون آدمیزاد گران می شود

یکی از راننده تاکسی های پایتخت به شرق پارسی می گوید: “خبر افزایش بنزین ازآن دست خبرهایی است که قبل از اجرایی شدن بر زندگی مردم تاثیر می گذارد و اولین تشویش و نگرانی در راننده تاکسی ها ایجاد می شود. زیرا دولت قیمت بنزین را افزایش می دهد، اما تا مدت ها که حتی به یکسال هم می رسد در نرخ کرایه تاکسی افزایشی دیده نمی شود و راننده ها هم به ناچار برای جبران این افزایش قیمت، کرایه ها را افزایش می دهند و این اقدام نیزهمیشه بر خلاف میل مسافران است.”

یکی دیگر از شهروندان تهرانی به شرق پارسی می گوید: “به محض اعلام افزایش بنزین باید منتظرگران شدن کلیه کالاهای مصرفی و مورد نیازمان باشیم و از صبح روز بعد هم باید کرایه تاکسی را دو برابر به راننده پرداخت کنیم. و در یک کلام از شیرمرغ تا جون آدمیزاد گران می شود.”

همچنین شهروند دیگری می گوید: “افزایش قیمت بنزین صددرصد با افزایش قیمت مایحتاج مردم همراه است. هرزمانی که قیمت بنزین بالا برود بعد از آن کلیه کالاهای مورد نیازمان را باید گران ترخریداری کنیم. وقتی بنزین گران می شود مجبوریم از برخی هزینه های زندگی کم کنیم تا از پس قیمت بنزین و مابقی هزینه هایمان برآییم.”

تولید ۷۰ میلیون لیتر بنزین در ایران

گفتنی است در حال حاضر بنزین در ایران به صورت دو نرخ نیمه یارانه ای ۴۰۰ تومانی و آزاد ۷۰۰ تومانی عرضه می شود. ضمن اینکه بر اساس آمارهای رسمی وزارت نفت ایران، از ابتدای سال ۹۲ خورشیدی تاکنون متوسط مصرف بنزین معمولی و سوپر با ثبت رشدی حدود ۷ درصدی به بیش از ۷۰ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۱۷ میلیارد لیتر بنزین در کشورایران مصرف شده است که مطابق با قیمتهای فوب منطقه خلیج فارس در این مدت معادل ۱۲ میلیارد دلار بنزین در داخل کشور مصرف شده است.

بر اساس آمارهای رسمی منتشرشده وزارت نفت ایران، درحال حاضر به طور متوسط روزانه حدود ۸ میلیون لیتر ماده اولیه بنزین در پتروشیمیها تولید و برای عرضه تحویل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی میشود و تولید بنزین پتروشیمی تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داشت.

علیرضا ضیغمی معاون وزیر نفت وقت ایران در فروردین ماه امسال اعلام کرده بود: تولید بنزین تا پایان سال جاری به ۷۰ میلیون لیتر در روز میرسد.

به هر حال اجرای افزایش قیمت های حامل های انرژی باید به گونه ایی باشد که شوک قیمتی زندگی اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه را فلج نکند. زیرا تاثیر این افزایش بر قیمت کالاهای اساسی و معیشت مردم آنی خواهد بود. لذا پرداخت یارانه نقدی و تدابیری از این دست باید بسیار هوشمندانه و در راستای تقلیل فشار مضاعف برقشر آسیب پذیر باشد.

با توجه به نظر کارشناسان اقتصادی وهمچنین مردم درهر سطح درآمدی چنین به نظر می رسد اهداف دولت ازافزایش حامل های انرژی در کشور ایران به خوبی محقق نشده است؛ زیرا کلیه اقشار و گروه های درآمدی این افزایش را دروازه ایی برای جهش مجدد قیمتها در سطح کشور عنوان کرده اند و معتقدند به محض افزایش حامل های انرژی، قیمت کلیه کالاهای مورد نیاز مردم، تولیدات، نرخ کرایه های حمل و نقل عمومی بالا می رود و به تبع باید انتظار گسترش فقر، بیکاری، جرم و جنایت در کشور ایران را داشته باشیم.

گفتنی است تدابیر ضربتی و کارشناسی شده دولت پس از افزایش قیمت حامل های انرژی می توانند به درمان ریشه ایی اقتصادی که با تغییر یک متغییر خرد و یا کلان دچار تزلزل می شود، کمک کند. هرچند که در گذراز خیابانهای پایتخت امیدی به هموار شدن مسیر کاهش قیمت ها در پس افزایش قیمت بنزین دیده نمی شود، اما شاید تصمیم گیران اقتصادی علاوه بر یارانه ها و یا سبد کالا، چاره ایی برای جبران آسیب های ناشی ازاین امر بیندیشند تا فشار مضاعفی که بر قشرهای آسیب پذیر وارد می شود اندکی کاهش یابد.