چهارشنبه سوری؛ کابوسی که می توانست جشن بماند

مراسم چهارشنبه سوری در تهران-شرق پارسی

“چهارشنبه سوری” یکی از جشن ها و سنت های ایرانیان است که می توان گفت تا دهه پنجاه همراه با شادی و پایکوبی بود، اما امروزه برای بسیاری به کابوس تبدیل شده و همراه با ترس و دلهره است.

“چهارشنبه سوری” یا به عبارتی “چارشنبه سوری” یکی از آیین های دیرینه ایرانیان است که هر سال در آخرین سه شنبه سال خورشیدی برگزار می شود. رسم بر این بوده که در شب آخرین چهارشنبه سال، خانواده های ایرانی با بر افروختن آتش، پریدن از روی آن و با زمزمه کردن “سرخی از من، زردی من از تو” به استقبال بهار بروند.

متاسفانه جشن پرنشاط چهارشنبه سوری همانند برخی دیگر از سنت های باستانی در ایران، بعد از دهه پنجاه، دستخوش تغییرات زیادی شده است. دلیل این تغییرات را می توان حساسیت های حکومت ایران در مقابل برگزاری آیین ها و جشن های باستانی ایرانی و همچنین تغییرات شیوه شهرنشینی دانست.

مراسم چهارشنبه سوری همراه با دود کردن اسپند و کندر، افشاندن گلاب و مواد خوشبو کننده و نیز آیین های چون فال گوشی، قاشق زنی، کوزه شکنی، فال کوزه، پخش آجیل مشکل گشا و شال اندازی، خواندن آوازها و ترانه های شاد محلی همراه بوده است، اما امروزه نامی از این آیین ها برده نمی شود و نسل جوان ایرانی “جشن چهارشبنه سوری” را در برافراشتن آتش، زدن ترقه و پرتاب نارنجک می داند.

می توان گفت تغییر آیین ها، نه تنها به سنت و فرهنگ ایرانی لطمه وارد کرده است، بلکه هر ساله به جان و روح برخی از خانواده های ایرانی صدمات زیادی را وارد می کند.

آیین های بی خطر و شاد چهارشنبه سوری، امروزه جای خود را به انفجارهای مهیب و ترقه های هول انگیز داده اند که انفجار هر کدام از آنها، تن مردم را می لرزاند و متاسفانه صدماتی را به بار می آورد که داغ را بر دل بسیاری از خانواده های ایرانی ماندگار می کند.

چهارشنبه سوری سال ۹۲ نیز مستثنی از سال های قبل نبوده است. این بار هم برگزاری چهارشنبه سوری در ایران البته به شکل تحریف شده آن، جان سه نفر، یک پسر بچه ۱۲ ساله و دو جوان ۲۵ و ۲۸ساله، را گرفت.

بررسی گزارش ها و خبرهای سال گذشته نشان می دهد که مخالفت با برگزاری آیین ها، جشن ها و سنت های باستانی نه تنها به نفع جامعه ایرانی نبوده است، بلکه موجب تحریف این مراسم شده است و خسارت های جبران ناپذیری را در جامعه به جای گذاشته است.

این صدمات و آسیب ها از چشم مسوولان ایران به دور نمانده است، از اینرو آنها هر ساله سعی می کنند تا برای کاهش خسارات این آتش افروزی ها، برنامه ریزی و محدودیت های مختلفی اعمال کنند.

شاید این محدودیت ها تا حدی موثر بوده است، اما نمی توان
فراموش کرد که کار ریشه ای نیاز به آموزش و فرهنگ سازی در جامعه دارد. از اینرو مسوولان ایران باید تلاش کنند آموزش آیین ها و سنت های ایرانی را از مدارس آغاز کنند و برای برگزاری مراسم های بی خطر، خود مجری و حامی شوند.