وزیران خارجه آمریکا، عمان و ایران به همراه نماینده اتحادیه اروپا در جریان مذاکرات اخیر در مسقط - عکس از اسوشیتدپرس

وزیران خارجه آمریکا، عمان و ایران به همراه نماینده اتحادیه اروپا در جریان مذاکرات اخیر در مسقط – عکس از اسوشیتدپرس

باراک اوباما رییس جمهور آمریکا ظاهرا مشتاق است دوره جدیدی را از احیای روابط خوب با ایران آغاز کند، کشوری که تا هنگام سقوط شاه در سال ۱۹۷۹ متحد مهمی برای آمریکا بود.

به همین علت است که مقامات آمریکایی و اروپایی این هفته با هیاتی ایرانی در مسقط پایتخت عمان ملاقات کردند، در شرایطی که آنها به شدت در تلاشند در مدت کم باقی مانده از ضرب الاجلی که تا اواخر این ماه است، بر سر آرزوهای هسته ای رژیم تهران به توافق برسند.

ما در خاورمیانه ملاحظات جدی درباره این مذاکرات داریم، و اولین آنها پرده رمز و رازی است که بر گفتگوها انداخته شده. دولت اوباما عمدا جزئیات تماس ها و مذاکرات با تهران را حتی از متحدان منطقه ای خودش نیز مخفی نگه می دارد.

چنین رویکردی با رویکرد معمول آمریکا مانند آنچه در مذاکرات با کره شمالی دیده شد، تناقض دارد. در آن مورد، تمام طرف های منطقه ای ذیربط نیز اطلاعات را دریافت می کردند و در روند تصمیم گیری سهم داشتند، همه کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، چین و روسیه در مذاکرات در کنار هیات آمریکایی مشارکت داشتند.

اما در مورد مذاکرات با ایران، آمریکا متحدانش و حتی آنهایی را که مستقیما درگیر مذاکرات بودند مانند ترکیه، مصر، اسرائیل و کشورهای خلیج فارس را خاموش کرد.

علاوه بر این، تضمین های آمریکا مبنی بر اینکه امتیازاتی داده نخواهد شد در موارد مختلف ثابت شده که درست نبوده است. آخرین مورد از این امتیازات آن بود که آمریکا پذیرفته ایران ۱۵۰۰ سانتریفیوژ غنی سازی اورانیوم را نگاه دارد در حالی که قبل از این می گفت بیش از ۵۰۰ سانتریفیوژ را نمی پذیرد. این علاوه بر چند امتیازدهی دیگر واشنگتن در ارتباط با مسدودسازی دارایی های ایران بوده است.

ما در خاورمیانه همچنان نگران اظهارات نگران کننده ایران درباره گسترش نفوذ این کشور در منطقه هستیم. اگر چه واشنگتن می گوید این را نخواهد پذیرفت، همچنان این ظن وجود دارد که ایران به آزادی عمل داده خواهد شد همچنان در منطقه خرابکاری کند.

موضع گیری های آمریکا در جهت منافع ایران در عراق و سوریه این بدبینی ها را تقویت می کند. آخرین نمونه، اظهارات رییس جمهور اوباما درباره سوریه بود و وعده او به مبارزه با داعش و در همان حال خودداری از تنبیه رژیم سوریه، رژیمی که به شدت مسئول بحران کنونی است و بیش از ۲۵۰ هزار نفر از شهروندان خود را کشته و بیش از ۸ میلیون نفر را آواره کرده است.

خود برنامه هسته ای هم هست. ظاهرا آمریکا از وعده اش مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به توان تولید سلاح های هسته ای عقب نشینی کرده و این مساله به تحولی خطرناک در موازنه منطقه ای قدرت خواهد انجامید.

ما، و همینطور غرب، به خوبی به این مساله آگاهیم که ایران برای برآورده کردن نیازهای انرژی اش به انرژی هسته ای نیاز ندارد – این کشور چهارمین ذخائر نفت خام جهان را در اختیار دارد؛ بزرگتر از ذخائر عراق، کویت، و امارات عربی متحده.

پس چرا ایران مبالغ زیادی را صرف دستیابی به انرژی هسته ای می کند در حالی که می تواند به جای آن نفت را با هزینه بسیار کمی تولید کند؟ علت اینست که ایران صدد تولید سلاح های هسته ای است، و پیگیری این کار با چنین اصراری به معنای آنست که این کشور مقاصد خطرناک و خصمانه ای دارد.

اگر مذاکرات در مسقط به ایران اجازه دهد برنامه هسته ای اش را تداوم بخشد، ما وارد مرحله بسیار خطرناکی می شویم. موازنه منطقه ای قدرت دچار اختلال می شود و این شرایط، کشورهای منطقه – به ویژه عربستان سعودی، ترکیه و مصر– را وادار می کند به اقدامات بازدارنده روی بیاورند.

این شرایط خاورمیانه را، که اکنون نیز میزبان القاعده و داعش است، به علت وجود پنج کشور دارای توان تولید سلاح هسته ای، از جمله ایران و اسرائیل، به جایی بسیار خطرناک تر تبدیل خواهد کرد.

چرا اوباما اینقدر دغدغه توافق با ایران را دارد؟ هیچ علت منطقی وجود ندارد. ما شاهد بودیم که چطور تحریم های آمریکا توانست رژیم ایران را خسته کند و آنرا به نقطه ای برساند که تهران برنامه هسته ای خود را تهدیدی برای ادامه حیاتش در نظر بگیرد.

در همین حال، فضایی که دولت اوباما برای تهران باز کرده آمریکایی ها را، و نه ایرانیان را، وادار کرده در ازای دریافت وعده هایی از سوی رژیم خامنه ای، امتیازاتی اعطا کنند. مبنای این وعده ها توقف برنامه هسته ای نیست، بلکه هدف آهسته کردن اجرای آنست.

ما برگزاری مذاکرات را مورد انتقاد قرار نمی دهیم زیرا نمی خواهیم کشورهای غربی به توافقی برسند که به چندین دهه بحران با ایران پایان دهد. هرگونه توافقی که خصومت ایران را رام کند و از دستیابی آن به سلاح های هسته ای ممانعت کند در جهت منافع تمامی منطقه است. در همین حال ما این تصور را نداریم که تدابیر مطرح شده برای بازداشتن تمایلات هسته ای ایران می تواند کسی را متقاعد کند ایران درباره توسعه ندادن آشوب به همان شکلی که از دهه ۱۹۸۰ میلادی این کار را کرده جدی است.

آنچه برای همه مشکوک است، شیوه ای است که آمریکایی ها با آن کشورهای منطقه را از مذاکرات با ایران جدا کرده اند، و پیام های رمزی مبادله شده با رهبری ایران، آنطور که اسرائیلی ها آشکار کرده اند، که بر ملا کننده وجود ارتباطات محرمانه بین اوباما و خود رهبر ایران است. در همین حال، ما همچنین شاهد هستیم که چطور واشنگتن مواضعی جانبدارانه را در قبال ایران در سوریه و عراق اتخاذ می کند.

مذاکرات در مسقط حاکی از آنست که پیش از ضرب الاجل ۲۴ نوامبر توافقی هسته ای قابل دسترسی است. این توافقی است که می تواند تاریخ منطقه را عوض کند.