نیروهای فرانسه در سوریه می مانند
پاریس – میشل ابو نجم
پاریس به همان اندازه که از ماندن نیروهای آمریکایی در سوریه مطمئن بود حالا در شوک و بهت خبر اعلام خروج این نیروها از سوریه توسط پرزیدنت دونالد ترامپ به سر می برد.
منابع فرانسوی گفتند تداوم حضور نیروهای آمریکایی در سوریه چهار هدف اصلی داشت:
یکم: ریشه کن کردن «داعش». دوم: ایجاد «توازن استراتژیک» در برابر حضور روس ها و ایرانی ها و ترک ها. سوم: بهره برداری از مساله حضور نیروهای آمریکایی در راستای ترسیم چشم انداز سوریه در آینده و پیشبرد راهکار سیاسی که چه بسا صد در صد به مصلحت رژیم سوریه و بر اساس تصور روسیه و ایران نباشد. چهارم: سوریه به عنوان نقطه آغازی برای «مهار» سیاست منطقه ای ایران باشد.
این منابع افزودند تصمیم واشنگتن در این برهه زمانی بسیار نادرست است چرا که اولا این اقدام غافلگیر کننده در حالی صورت می گیرد که گفتگوها برای تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی به مراحل پایانی رسیده و مساله خروج نیروهای آمریکایی از سوریه پیامدهای منفی بر این روند می گذارد.
این خلاصه دیدگاه فرانسه درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه بود اما با این حال گویا پرزیدنت ترامپ که ۲۴ ساعت قبل از اعلام این خبر با امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه تلفنی صحبت کرده بود هدف متفاوت و خلاف تمایل فرانسه و کشورهای غربی و منطقه ای فراوان دیگری دنبال می کرد. به گفته منابع فرانسوی این اقدام آمریکا عواقب «متعدد و وخیمی» به دنبال دارد و اهداف مورد انتظار حضور نظامی آمریکا در سوریه را به باد فنا می دهد.
با این حال اما مقام های فرانسوی در واکنش به تصمیم ترامپ تنها به یک مساله یعنی جنگ با «داعش» اشاره کردند. فلورنس پارلی وزیر دفاع فرانسه گفت «داعش هنوز از نقشه پاک نشده و ریشه کن هم نشده است. لازم است آخرین بازمانده های این گروه تروریستی به طور کامل نابود شوند و آخرین مناطق هم از دست این گروه تروریستی پس گرفته شود.»
پارلی افزود «داعش به دنبال شکست های پی در پی و از دست دادن ۹۰ درصد مناطق تحت کنترل خود حالا به فعالیت «مخفیانه و غیر علنی» روی آورده و هنوز از بین نرفته است.»
ژان ایو لودریان وزیر امور خارجه فرانسه هم در دیدار با جمعی از سفرا در شهر بیاریتز گفت «بازپس گیری مناطق تحت کنترل (داعش) یک «اولویت اساسی» بوده که باید با تقویت نفوذ و حضور در مناطق آزاد شده از دست (داعش) تکمیل شود.»
حالا سوال اساسی در پاریس این است که به دنبال خروج نیروهای آمریکایی چه سرنوشتی در انتظار حضور نظامی فرانسه در کنار نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال شرق این کشور
است.
هر چند وزارت دفاع فرانسه حضور نیروهای ویژه فرانسوی در سوریه را رد کرده اما شنیده ها حاکی از آن است که صدها نفر از این نیروها در کنار نیروهای دموکراتیک سوریه پیکار می کنند. واحدهای توپخانه ای فرانسه نیز در مرزهای عراق و سوریه در جبهه های نبرد حضور دارند.
علاوه بر این، شمار اندکی از جنگده های رافال فرانسه ضمن تداوم مشارکت در حمله های هوایی ائتلاف بین المللی ضد داعش مواضع این گروه در بخش شرقی رود فرات را هدف می گیرند. فرانسه در کنار آمریکا در چندین مورد با تقویت و افزایش نیرو در منبج و مناطق مرزی بین سوریه و ترکیه نقش مهمی در جلوگیری از افزایش نفوذ ترکیه ایفا کرد.
اولین واکنش درباره اینکه چه بر سر نظامیان فرانسه در سوریه خواهد آمد توسط دو مقام نظامی و سیاسی فرانسه مطرح شد. پاتریک استیگر سخنگوی ستاد مشترک ارتش فرانسه روز پنجشنبه (۲۰ دسامبر-۲۹ آذر) گفت «عملیات نظامی علیه داعش ادامه دارد. اظهارات رییس جمهور آمریکا تا کنون تاثیری بر تداوم حضور فرانسه در ائتلاف ضد داعش نداشته است.» آمریکا رهبری این ائتلاف را به عهده دارد.
ناتالی لوازو وزیر امور اروپایی دولت فرانسه هم ضمن تاکید بر دیدگاه مقام های فرانسوی گفت «نیروهای فرانسوی در سوریه می مانند چرا که جنگ با تروریسم هنوز به پایان نرسیده است.»
او در این اظهارات به حمله تروریستی اخیر در شهر استراسبورگ اشاره کرد. در جریان این حمله پنج نفر کشته و ۱۲۹ نفر زخمی شدند که وضع برخی آنها وخیم گزارش شده است.
این وزیر فرانسوی که کمتر در مورد رویکرد خارجی اظهار نظر می کند در واقع به دو نکته مهم اشاره کرد. یکم «جنگ علیه داعش هنوز تمام نشده و ما هنوز در این نبرد حضور داریم.:» دوم «به دنبال تصمیم آمریکا برای خروج از سوریه حالا اروپا باید به طور جدی در مورد در پیش گرفتن یک استراتژی مستقل از آمریکا فکر کند. اروپایی ها و آمریکایی ها در برخی موارد اولویت های مشترکی ندارند.» صحبت های وزیر فرانسوی تداعی کننده طرح پیشنهادی پرزیدنت مکرون برای تشکیل ارتش اروپایی واقعی است. البته این طرح نارضایتی ترامپ را به دنبال داشت و روابط طرفین را تا حدودی متشنج کرد.
واقعیت این است که حالا کشورهای فرانسه و انگلیس و ایتالیا که در شمال شرق سوریه حضور نظامی دارند در مخمصه افتاده اند و باید آنها هم به دنبال خروج آمریکایی ها تکلیف خود را درباره ماندن یا خروج از سوریه روشن کنند. این حرف به این معناست که مقام های فرانسه که «تا کنون» خیلی محتاطانه درباره ماندن در سوریه اظهار نظر می کنند در آینده ممکن است دیدگاهشان تغییر کند.
حالا دستگاه های نظامی و دیپلماسی در پی مطرح کردن گزینه های احتمالی فرانسه در سوریه هستند. اگر فرض را بر این بگیریم که روند خروج نیروهای آمریکایی از سوریه حدود دو سه ماه زمان می برد در این شرایط فرانسه وقت کافی برای پیگیری دقیق اوضاع میدانی در اختیار دارد و اینکه لزوما واکنش در برابر خروج نیروهای آمریکا از سوریه تنها توسط فرانسه اتخاذ نمی شود بلکه شاید همه کشورهای اروپایی رویکرد واحدی در این باره اتخاذ کنند.
ترامپ در بهار از نیت آمریکا برای خروج سریع از سوریه خبر داد. در آن زمان، پرزیدنت مکرون در واکنش به ترامپ او را به تداوم حضور در سوریه فراخواند و گفته شد که مکرون نقش مهمی در متقاعد کردن ترامپ برای تغییر دیدگاه خود ایفا کرد. پاریس در ماه های گذشته همواره به اظهارات «اطمینان بخش» وزارت دفاع و سخنان جان بولتون مشاور امنیت ملی و جیمز جفری فرستاده آمریکا در سوریه امید بسته بود. مقام های آمریکا بر لزوم ماندن نیروهای آمریکایی در سوریه تا تحقق همه اهداف آمریکا که در آن زمان با اهداف اروپایی ها و کشورهای منطقه همسویی داشت تاکید کردند. اما اتفاقی که همین دیروز افتاد ثابت می کند که ترامپ تنها آنچه که در سر دارد عملی می کند. پاریس بر این باور است که این اقدام ترامپ دقیقا بر خلاف هدف متوقف کردن افزایش نفوذ ایران در منطقه است که خود ترامپ همواره اعلام کرده. حالا فرانسه به دنبال یافتن پاسخ در مورد برنامه آنکارا در سوریه و خلا ناشی از خروج آمریکا و آینده ائتلاف بین المللی ضد داعش و مشارکت آمریکا در این ائتلاف است.
مقام های فرانسوی تا به امروز بر این باورند که باراک اوباما رییس جمهور سابق آمریکا با خودداری از اقدام نظامی علیه نیروهای حکومتی سوریه در تابستان ۲۰۱۳ (۱۳۹۲) اشتباه فاحشی مرتکب شد که منجر به تغییر کلی روند جنگ سوریه گردید. و امروز هم تصور غالب در فرانسه این است که عرصه سوریه با خروج نیروهای آمریکایی دستخوش تحولات تازه ای خواهد شد و دست ایران و روسیه و حکومت سوریه را باز می کند و بستری برای ماجراجویی های تازه ترکیه فراهم می کند.
