پارلمان اروپا – عکس از رویترز
کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا با تصویب پیش نویس قطعنامه ای علیه ایران اعلام کرد که انتخابات ریاست جمهوری ایران در خرداد ماه سال ۹۲ بر اساس «معیارهای دموکراتیک مد نطر اتحادیه اروپا» برگزار نشده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، پیش نویس این قطعنامه ۷ صفحه ای که قرار است در جلسه عمومی پارلمان اروپا که روز پنجشنبه برگزار می‌شود به بحث و سپس به رای گذاشته شود، موضوعات مختلفی نظیر موضوع هسته‌ای، روابط ایران و اتحادیه اروپا، موضوعات منطقه‌ای و حقوق بشر را شامل می‌شود.
در بخش مقدمه این متن، قطعنامه‌های قبلی پارلمان اروپا در قبال ایران در زمینه موضوعات مختلف از جمله موضوعات حقوق بشری ذکر شده است. همچنین در این پیش نویس آمده است که «انتخابات ریاست جمهوری ایران بر اساس معیارهای دموکراتیک مدنظر اتحادیه اروپا برگزار نشده است»، و «در کنار توافق هسته‌ای، موضوعات متنوعی شامل حقوق بشر و امنیت منطقه باید بین ایران و اتحادیه اروپا مورد گفت‌وگو قرار گیرند».
اگر چه مقامات ایران هنوز در این زمینه واکنش نشان نداده اند، اما به نظر می رسد محتویات این قطعنامه با واکنش جدی مسئولان ایرانی رو به رو شود که همواره بر برگزاری شفاف انتخابات در ایران تاکید داشته اند.
مورد دیگر که در مقدمه این پیش نویس به آن اشاره شده این است که «وضعیت حقوق بشر در ایران هنوز به صورت نظام مند و پیوسته، موجب نقض حقوق اساسی (شهروندان) می شود».
یکی دیگر از بخش های قابل توجه در این پیش نویس، بند آخر آنست که در آن ضمن استقبال از طرح آقای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران برای تدوین منشور حقوق شهروندی، درباره وضع حقوق بشر در ایران از جمله در زمینه اعدام‌ها، آزادی مذهبی و وضعیت بهایی‌ها در ایران شدید ابراز نگرانی می‌کند.
دکتر فیاض زاهد، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی و بین المللی، درباره پیش نویس قطعنامه اتحادیه اروپا به شرق پارسی گفت: «این قطعنامه با بی سلیقگی آشکار تنظیم شده است. در وضعیت فعلی نباید چنین قطعنامه ای صادر می شد. این قطعنامه فقط به تندروهای داخلی کمک می کند که فضای مناسب به وجود آمده پس از انتخابات ریاست جمهوری را به تشنج بکشانند. اینکه انتخابات ریاست جمهوری در ایران بر اساس موازین دموکراتیک که آنها در نظر دارند برگزار نشده صحیح است اما ایران را باید بر اساس مقتضیات آن سنجید. در کشورهای پیرامون ایران به جز ترکیه کدام کشور انتخابات دموکراتیک دارد. بنابراین ایران را نباید با کشورهای سوئیس و فرانسه مورد قیاس قرار داد».
وی در ادامه افزود: «انتخاب آقای روحانی و حتی آقای عارف کمترین خواست مردم برای ایجاد دموکراسی بود اما با صدور چنین قطعنامه هایی دموکراسی نحیف در ایران به خطر می افتد. لذا اتحادیه اروپا نباید تحت فشار لابی های صهیونیستی و تندروها چنین قطعنامه هایی را صادر کند که بهانه به دست تندروهای داخلی مانند کیهان دهد که بگویند ما که به شما گفتیم که غرب و آمریکا به هیچ عنوان به شما کمکی نمی کنند و غرب حاضر نیست هیچ امتیازی به شما بدهد. لذا صدور این قطعنامه بی سلیقگی آشکار اتحادیه اروپا بود در حالی که این اتحادیه در ماه های اخیر مسیر خوبی را طی می کرد».
اما محمدرضا جلیلی، استاد بنیاد مطالعات سیاسی و بین المللی در ژنو در این باره به شرق پارسی گفت: «اعتراض به نقض حقوق بشر در ایران تنها از سوی اتحادیه اروپا صورت نمی گیرد، سازمان ملل و کمیسر حقوق بشر نیز به تازگی به این موضوع اعتراض کرده اند.»
وی افزود: «وعده هایی که حسن روحانی رییس جمهور ایران در تبلیغات انتخاباتی خود در زمینه حقوق بشر داده بود، نه تنها عملی نشده بلکه طبق آمار منتشر شده، این وضعیت بدتر هم شده است. افزایش بازداشت ها و اعدام ها کمکی به موقعیت ایران در جامعه جهانی نمی کند.»
وی همچنین گفت: «ممکن است اعتراض اتحادیه اروپا به انتخابات ریاست جمهوری در ایران روابط را کمی مشکل کند، اما باید در نظر داشت که این سیاست اتحادیه اروپا در قبال همه کشورها است نه فقط ایران. از دیدگاه اتحادیه اروپا این مسئله بسیار مهم است، هرچند این موضوع روابط را بهتر نمی کند اما ایران هم به این انتقادات عادت دارد.»
این پیش نویس قطعنامه همچنین از بخش خدمات خارجه اتحادیه اروپا می‌خواهد تا تمام کارهای مقدماتی را انجام دهد تا نمایندگی اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۱۴ در تهران افتتاح شود.
روابط ایران و اروپا در سال های پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ فراز و نشیب های فراوانی داشته است. در سال‌های گذشته همواره مولفه‌هایی همچون تروریسم، حقوق بشر، منازعه میان اعراب و اسراییل، آمریکا و برنامه هسته‌ای ایران مانع گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپا شده است.
اتحادیه اروپا (EU) همواره ایران را بعنوان یک نقش آفرین مهم منطقه ای و شریک بالقوه مهم در زمینه تجارت، انرژی، پژوهش، فرهنگ و زمینه های متنوع دیگر انگاشته است.
ایران و اتحادیه اروپا بعد از کاهش روابط در پی انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ایران، مجدداً در پایان سال های دهه ۱۹۹۰ روابط نزدیک تری برقرار ساختند.
در سال ۲۰۰۱، پس از حملات ۱۱ سپتامبر و بعد از پیروزی دولت اصلاح طلب در انتخابات ایران، اتحادیه اروپا تصمیم به ارتقای روابط دوجانبه گرفت. هیات وزیران اتحادیه اروپا پس از انجام مذاکرات، مصوباتی چند برای انعقاد تفاهمات جامع تجاری و همکاری و یک تفاهم سیاسی میان اتحادیه اروپا و ایران وضع کردند.
اما روابط اتحادیه اروپا و ایران در سال های ۲۰۰۲ – ۲۰۰۳ به علت آشکار شدن برنامه هسته ای ایران رو به تیرگی نهاد. روابط همگام با خط مشی اتحادیه اروپا که توسعه روابط را مشروط به پیشرفت در زمینه عدم گسترش سلاح های هسته ای کرده بود به حالت تعلیق درآمد. از آن زمان به این سو مذاکرات مربوط به تفاهمات تجاری و همکاری معلق شده و مسئله هسته ای بر کلیت روابط میان اتحادیه اروپا و ایران سایه افکنده است.
نگرانی های جامعه بین الملل درباره فعالیت های هسته ای ایران و صلح آمیز بودن ماهیت آنها به صدور قطع نامه های چندی توسط شورای امنیت سازمان ملل و وضع تحریم هایی بر علیه ایران انجامیده است. اتحادیه اروپا این تحریم ها را اجرا کرده و تحریم های دیگری را نیز اعمال کرده است.
در همین حال در پی به روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور در ایران، چشم انداز روشن تری از روابط ایران با غرب از جمله با اتحادیه اروپایی در زمینه های گوناگون به ویژه مذاکرات هسته ای پدید آمد.
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نخستین روزهای ریاست جمهوری حسن روحانی با ارسال نامه تبریک به حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران از وی دعوت کرد تا در اسرع وقت مذاکرات با گروه موسوم به ۱+۵ را از سر بگیرد.
همچنین وزیران خارجه آلمان، روسیه و فرانسه از بیانات حسن روحانی در خصوص حل مسالمت آمیز هسته ای استقبال کردند.
