بارسلونا: میشل ابونجم
وزیر خارجه فلسطین اعلام کرد که دولت آمریکا مفاد نقشه خود برای صلح تحت عنوان «معامله قرن» را بدون اعلام رسمی اجرا کرده است، همانگونه که قدس را پایتخت یهودیها دانست و سفارت خود را به آن متقل کرد سپس دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین را بست و کمکهای خود را به اونروا قطع کرد.
ریاض المالکی در گفتگو با «الشرق الاوسط» در حاشیه اجلاس کشورهای مدیترانهای در بارسلونا علت اصلی این سیاستها را شکست آمریکا در عدم برخورداری از حمایتهای عربی و بینالمللی در اجرای آن دانست و گفت: «تشکیلات خودگردان فلسطین آماده همکاری با دولت آمریکا است اما به شرط اینکه اگر از این سیاستها عقبنشینی کند». وی تاکید کرد: «فلسطینیان هیچ راهی جز اینکه راه کنونی ایستادگی در برابر تدابیر آمریکاییها ندارند».
المالکی وجود پیشنهادهایی جهت بازگشت به گفتگوی صلح را تکذیب کرد اما از وجود تلاشها و تماسهایی مبنی بر محافظت از راه حل «ایجاد دو کشور» و ایستادگی در برابر پیشنهاد واشنگتن خبر داد.
در همین راستا، المالکی به نخستوزیر اسرائیل هشدار داد، نباید برای خروج از بنبست و بحرانهای داخلی خود دست به جنگ علیه لبنان یا غزه بزند.
المالکی همچنین گفت: «اسرائیل عادت کرده است که هر سه سال یکبار یک جنگی را علیه غزه شروع کند، و در سه جنگ اخیر میتوان به این سیاست جنگی به راحتی پی برد».
وی افزود: «مصر در حال تلاش برای ایجاد مصالحه بین تشکیلات خودگردان و حماس است و همچنان میانجیگری قاهره پا برجاست و مطمئنا میتواند در نهایت امر جنبش حماس را به مشروعیت ملی اقناع کند».
مشروح گفتگو را در زیر میخوانید:
* پس از اینکه حرف و حدیثها درباره تصمیم دولت اسرائیل و نتانیاهو برای آغاز عملیات نظامی شدت گرفته است، آیا جنگی از سوی اسرائیلیها علیه غزه در پیش است؟
– اظهارات اسرائیلیها حالت تنشزا دارند و این کاملا برای ما روشن است. این نشان میدهد که آنها برای چنین عملیاتی آماده سازی میکنند و ما امیدواریم که این اتفاق رخ ندهد، چرا که مردم فلسطین و زیرساخت های این کشور در نهایت مورد هدف هستند نه رهبران حماس یا چیز دیگر. متأسفانه، زمانی که اسرائیلیها دچار مشکل میشوند به دنبال راه حلهای خارجی میروند یا جنگ علیه لبنان یا علیه غزه. کاملا روشن است که امروز آنها با معضلات عمدهای مواجه هستند، مهمترین آنها مربوط به تحقیق در مورد چهار پرونده فساد مالی نخستوزیر و سایر رسوایی علیه همسرش است. بنابراین، نتانیاهو تلاش می کند تا از این رسواییها، از راه ایجاد تنش و جنگ و یا درخواست انتخابات زودهنگام، فرار کند.
من میخواهم اضافه کنم، که مردم غزه تا کنون نتوانستند زخمهای پس از جنگ اخیر در سال ۲۰۱۴ را التیام دهند. ما هنوز بر روی بازسازی و ساخت و ساز آنچه از خانه و زیرساخت که تخریب شده کار میکنیم، و اکنون به مراحل نهایی رسیدهایم.
این غیر قابل تصور است که اسرائیلیها در حال انتظار آن هستند که ما بازسازی و مرمت غزه را پایان دهیم تا دوباره به تخریب آن بازگردند. اسرائیلی ها هر ۳ یا ۴ سال علیه غزه جنگ به پا میکنند. در سه جنگ آخر به فاصله سه سال در میان اتفاق افتاده است. ما چنین جنگی را نمیخواهیم بلکه می خواهیم از مردم ما در غزه محافظت کنیم. اما اظهارات روزانه از سیاستمداران و مسئولان نظامی اسرائیل، نشان می دهد آنها تمایل به ایجاد تنش در غزه هستند، همانطور که قبلا ذکر کردم، به نظر می رسد این گونه سیاستها را در ناتوانی دولت در ایجاد حل بحرانهای داخلی خود پیدا کرد. آنها به دنبال راه حل خارجی هستند.
* آیا میانجیگری مصر بین تشکیلات خودگردان و حماس شکست خورده است؟
– میانجیگری مصر شکست نخورده است، و نمیتوان گفت در حال شکست است تا زمانی که مصر اعلام کند دست خود را از این پروند کشیده است. اما در غیر این صورت میتوان گفت مصر توانست حکومت وحدت ملی فلسطینی را به غزه برگرداننده است. همچنان تلاشها در جریان است و اخیرا دو گروه از حماس و فتح و نیز دیگر گروهها به قاهره سفر کردهاند تا مذاکراتی در این زمینه انجام دهند و ما ایمان داریم که میانجیگری مصریها مثمر ثمر باشد.
* اما مشکل اینجاست که حماس به توافقهای به دست آمده در روند مصالحه هنوز پایبند نیست… آیا این امر تاکنون پابرجاست؟
– کاملا درست است، این یک مشکل بزرگی است که به حماس بستگی دارد چراکه این جنبش از چارچوب مصریها طفره میرود و تلاشهای بی دریغ قاهره که در راستای ایجاد وحدت و پایان دادن به این شکاف فلسطینی را بی ثمر میکند.
*آیا انتظار میرود که ترامپ از سیاست معامله قرن عدول کند؟
– نمیدانم، این رییس جمهور که تجربه خود را در برد و باخت و معامله میبیند، بعید نیست که بعدا متوجه شود در «معامله قرن» بردی حاصل نشده و باختهای بسیاری را باید متحمل شود، پس ممکن است یکباره از این معامله عدول کند و همه را شگفتزده کند همانطور که در ماههای اخیر چنین تصمیمهای را نیز گرفته است.
* ترامب چندین بار درباره مضمون «معامله قرن» و استراتژی واشنگتن در پایان دادن اختلاف میان شما و اسرائیلیها را اعلام کند… اما تا کنون این معامله رسانهای نشده است، آیا ممکن است این استراتژی اصلا اجرایی نشود؟
– این موضوع بیانگر دو نکته است: اولا، این استراتژی آماده نیست و ممکن است کاخ نشینان واشنگتن دچار آشفتگی داخلی درباره آن هستند که نمیتوانند آن را به عرصه ظهور دربیاورند. دوما، ممکن است آنها میپنداشتند که برخی از کشورهای عربی از استراتژی آنها استقبال کنند اما به یکباره فهمیدند هیچ کشور عربی حاضر نیست همگام آنها باشد و به همین جهت با سبک و سنگین کردن موضوع دیدند باخت آنها بیشتر از بردی که میخواهند است لذا نقشه آنها دچار شکست شده است.
به نظر من، تاکنون هرچه واشنگتن در خصوص قدس و انتقال سفارت به آن، سرنوشت پناهندهها، قطع کمکهای اونروا و بستن دفتر تشکیلان خودگردان در واشنگتن، انجام داده است، چیزی جز انجام مفاد «معامله قرن» نیست اما بدون اینکه رسما آن را اعلام کند تا با واکنشهای قوی جهان عرب مواجه نشود.