هواپیمای آمریکایی در مهرآبـاد

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا هشدار داده با وجود آنکه ایالات متحده برخی تحریم های اقتصادی را به واسطه توافق موقت هسته ای لغو کرده، باز هم هنوز باب تجارت با ایران گشوده نشده است.

به گزارش نیویورک تایمز، با این حال صبح روز سه شنبه ایران یک میهمان ناخوانده داشت: یک هواپیما متعلق به بانک یوتا، بانکی در شهر اودن آمریکا که دارای ۱۳ شعبه در سراسر ایالت یوتا است. این هواپیما با پرچم کوچکی از آمریکا بر روی دمش، در پربیننده ترین بخش فرودگاه مهرآباد در تهران قرار گرفته بود.

به گزارش خردادنیوز، اما داستان حضور این هواپیما و دلیل ورودش به ایران که تقریبا از هرگونه فعالیت تجاری آمریکایی و اروپایی – به استثنای چند مورد- محروم است، بیش از پیش مرموز و مبهم می شود.

در شرایطی که سوابق حمل و نقل هوایی فدرال نشان می دهد این هواپیما متعلق به بانک یوتا است و برت کینگ، یکی از مدیران اجرایی سالت لیک سیتی (مرکز ایالت یوتا) در اینباره گفت: «ما به هیچ وجه دلیل حضور این هواپیما در فرودگاه تهران را نمی دانیم.»

وی در ادامه افزود که این بانک ایالت یوتا به عنوان متولی سرمایه گذارانی که سهم مالی در این هواپیما دارند عمل می کند و این بانک تحقیقات بیشتر در این‌باره را آغاز کرده است.

اداره هوانوردی فدرال نیز اعلام کرد هیچ اطلاعاتی در مورد سرمایه گذاران این هواپیما یا اشخاصی که آن را اداره می کنند در اختیار ندارد. تنها اطلاعی که مقامات حاضر در فردگاه مهرآباد توانستند بدهند این است که این هواپیما «وی آی پی» است.

دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا که در دولت فدرال مسئول اجرای تحریم ها علیه ایران است نیز از اظهارنظر در مورد حضور این هواپیما در ایران سر باز زد. بر اساس قوانین ایالات متحده، هر هواپیمای آمریکایی که قصد دارد بدون نقض قوانین پیچیده تجارت وارد ایران شود، معمولا باید تاییدیه ای را از وزارت خزانه داری دریافت کند.

در مورد این هواپیمای خاص که موتورش ساخت شرکت جنرال موتورز آمریکا است، وزارت بازرگانی باید مجوز ورود قطعات ساخت آمریکا به خاک ایران را داده باشد.

مقامات ایرانی نیز از ابراز نظر در مورد هدف حضور این هواپیما در کشورشان و هویت مسافران آن امتناع کردند. حمید بابایی، سخنگوی ایران در سازمان ملل گفت: «ما هیچ اطلاعاتی در این زمینه نداریم. از مالک هواپیما سوال کنید.»

ردیابی مسیر حرکت هواپیماها به نوعی سرگرمی جهانی تبدیل شده و عکاسان مبتدی هزاران تصویر از مبدا و مقصد پرواز هواپیماها را برای بررسی وقایع در این مسیرها ثبت می کنند. برای مثال در مورد این هواپیما، گفته می شود این هواپیما در ماه ژانویه و زمانیکه مجمع اقتصادی جهان در داووس برگزار می شد، فرودگاهی در زوریخ را ترک کرده است.

اما اینکه خبرنگار نیویورک تایمز این هواپیما را در خاک ایران شناسایی کرده، توجهات بسیاری را جلب کرده چراکه ایران هنوز هم امکان ورود به سیستم مالی جهانی را ندارد.

برخی مقامات سابق فدرال که به شرط برده نشدن نامشان صحبت می کردند، معتقدند حضور این هواپیما با پرچم آمریکا در ایران نشان می دهد که پرواز آن به عنوان یک سفر تجاری قانونی تایید شده است. به عقیده آنها این هواپیما که حضورش به آسانی قابل شناسایی است، نمی تواند یک ماموریت دیپلماتیک پنهانی باشد.

این هواپیمای خصوصی مانند هزاران مورد مشابه دیگر متعلق به یک ساختار حقوقی و قانونی هستند که اغلب به منظور کمک به سرمایه گذاری اشخاص و شرکت های خارجی در هواپیماهایی که امکان پرواز آزادانه در آمریکا را دارند، تاسیس می شوند. این ساختار به سرمایه گذاران این امکان را می دهد که در کنار دیگر مزایا، بتوانند به صورت گمنام فعالیت کنند. در این مورد متولی هواپیما- بانک یوتا- تنها مالکی است که پایگاه اطلاعاتی گسترده اداره هوانوردی فدرال قابل شناسایی است.

بانک یوتا متولی یک هزار ۱۶۹ هواپیما است و بیش از هر بانک دیگری در آمریکا به عنوان متولی هواپیماها فعالیت می کند. کینگ که در همین بخش از فعالیت های بانک یوتا شرکت دارد می گوید این بانک هیچ کنترل عملیاتی یا ارائه مالی برای این هواپیماها ندارد.

وی ضمن تاکید بر اینکه اجازه افشای هویت سرمایه گذاران این هواپیما را ندارد، گفت: «ما به عنوان امانتدار نمی توانیم اطلاعات مربوط به هواپیما را بیان کنیم.»

دولت آمریکا در نظارت سختگیرانه بر جریان پولی که به کشورها و اشخاص خارجی که مدعی است دست به اقدامات تروریستی می زنند، مراودات تجاری با ایران را به طور خاص مورد بررسی قرار می دهد. برای مثال، مثال بانک اچ اس بی سی انگلیس در سال ۲۰۱۲ برای رفع اتهامات مربوط به انتقال میلیاردها دلار از طرف ایران و همچنین فراهم آوردن امکان ورود میلیاردها دلار پول کارتل‌های مواد مخدر مکزیکی به آمریکا مجبور به پرداخت یک میلیارد و ۹۲۰ میلیون دلار شد.

حتی پیش از تحریم‌های فعلی هم هواپیماهای آمریکایی به ندرت وارد ایران می ‌شدند. خصومت میان دو کشور به حدی است که حتی فرود اضطراری هواپیماهای تجاری آمریکایی در ایران نیز می‌تواند سروصدای زیادی در رسانه‌ های خبری به راه اندازد.

کینگ در مصاحبه روز پنج شنبه خود اعلام کرد که تلاش کرده دلیل حضور این هواپیما در تهران را مشخص کند. وی گفت: «بانک یوتا بسیار محافظه کار است و در ایالت محافظه کار یوتا نیز قرار دارد. اگر عملی خلاف قانون صورت گرفته باشد ما آن را دریافته و به عنوان متولی عمل خواهیم کرد.»

عکس آرشیوی هواپیمای آمریکایی متعلق به بانک یوتا