مسئولان آمریکایی و لهستانی درباره آمادگی برای نشست «آینده صلح و امنیت در خاورمیانه» می‌گویند
لندن: کمیل الطویل
چند مقام آمریکایی و لهستانی دیروز دوشنبه خاطرنشان کردند که همایش در سطح وزرا که روزهای ۱۳ و ۱۴ فوریه آینده به میزبانی ورشو برگزار می‌شود، ویژه ایران نیست و به مسائل مختلف مربوط به صلح و امنیت در خاورمیانه می‌پردازد. اما یک مقام آمریکایی گفت، در حقیقت نمی‌توان به این مسائل پرداخت مگر اینکه ایران محور آنها باشد آن هم به دلیل سیاست‌های برهم زننده ثبات این کشور.
چند مسئول آمریکایی و لهستانی دیروز در یک کنفرانس مطبوعاتی که از طریق ویدیوکنفرانس برگزار شد، به تشریح مقدمات همایش ورشو که در سطح وزرای خارجه برگزرا می‌شود، پرداختند. این مقامات بارها تأکید کردند که ایران به خودی خود محور این همایش نیست. این موضع به عقب نشینی در برابر خواسته اروپایی‌ها تعبیر شد که مشارکت خود را منوط به عدم انحصار آن به ایران دانسته بودند. اما یک مقام ارشد آمریکایی این تعبیر را رد کرد و تأکید داشت که ایران از ابتدا محور همایش نبود.
طبق برنامه همایش، وزرای خارجه ایالات متحده و لهستان مایک پمپئو و یاچیک ژاپوتوویژ میزبان این نشست در سطح وزار خواهند بود که با عنوان «برای تقویت آینده صلح و امنیت در خاورمیانه» روزهای ۱۳ و ۱۴ فوریه برگزار می‌شود. همایش شب چهارشنبه با شام خیرمقدم گویی به شرکت کنندگان در کاخ پادشاهی در ورشو آغاز می‌شود و برنامه‌ها روز پنجشنبه در استادیوم ملی ادامه می‌یابند.
یک مقام لهستانی در یک‌صدمین سال برقراری روابط میان کشورش و ایالات متحده تأکید که این روابط بسیار متین و محکم است. این مقام توضیح داد، هدف همایش گردهم آوردن «کشورهایی است که ثبات در خاورمیانه برایشان مهم است تا در ارزیابی و مطرح ساختن ایده‌ها برای تحقق پیشرفت در این زمینه مشارکت کنند. برنامه‌ها و هدف روشن‌اند. این شامل برگزاری نشست‌هایی است که به بحران‌های منطقه‌ای و تعامل بین‌المللی با آنها، گسترش برنامه‌های موشکی، امنیت و تهدیدهای سایبری، تروریسم و حمایت مالی غیر قانونی آن می‌پردازد. بحث‌های محدودی در خصوص سوریه و یمن صورت خواهد گرفت». او اشاره کرد که از همه کشورهای جهان برای شرکت دعوت شد و «پاسخ‌هایی که دریافت کردیم تاکنون بسیار مثبت بود». او ادامه داد «ما احساس می‌کنیم کشورها مشتاق ورود به گفت‌وگویی سازنده برای پرداختن به مسائل مهم خاورمیانه‌اند. لهستان و امریکا می‌دانند که هر کشور شرکت کننده‌ای دیدگاه متفاوت خودش را دارد. گاهی این دیدگاه‌ها با همدیگر تعارض پیدا می‌کنند». او یادآور شد، هدف گردآوردن کشورهایی است که برگشت صلح برایشان مهم است و می‌خواهند دیدگاه‌های مختلف بررسی بشوند.
این مقام لهستانی تأکید کرد که «اهداف و برنامه‌های همایش به گونه‌ای طراحی شده که اجازه اجرای بحث آزاد و فعال داده شود. اینجا یک کشور یا موضوع واحدی وجود ندارد که برهمه بحث‌های همایش سایه بیاندازد». اشاره‌اش به این است که همایش محدود به ایران نیست.
یک مقام ارشد در دولت امریکا نیز دیدگاه مشابهی عرضه کرد و تأکید داشت که مسائل خاورمیانه وسیع‌تر از آن است که فقط در یک کشور خلاصه شوند. این مقام ادامه داد: «بسیار خوب است که فرصتی پیش آمده تا چگونگی تقویت صلح و ثبات در منطقه بررسی شود. به همین دلیل برنامه‌ها بر مسائل مختلف زیادی تمرکز می‌کنند؛ درباره توسعه برنامه‌های موشک‌ها، تهدید تروریسم و افراطی‌گری، مسائل انسانی، امنیت سایبری و مسائل دیگر بحث خواهد شد. همه اینها مسائل پیچیده‌ای است». او ادامه داد: «با جمع کردن وزرای کشورهای مختلف در زیر یک سقف برای بررسی این مسائل، ما امیدواریم پایه را برای ایجاد همکاری‌ها در آینده بگذرایم. یکی از نتایج همایش تأسیس مجموعه‌های کاری برای پی‌گیری است. کشورهایی از سراسر جهان میزبان این گروه‌ها خواهند بود و در ماه‌های آینده پس از پایان همایش در سطح کارگروه فعال خواهند شد. هدف این کارگروه‌ها به پیش بردن پیشنهادهایی محکم است که بر سر آنها توافق قوی ایجاد شود». او ادامه داد: «این همایش، یک همایش ضد ایران نیست و نه برای ایجاد ائتلافی علیه آن. از ابتدا گفتیم این همایش برای گفت‌وگو درباره مسائل مختلف و مهم برای امنیت منطقه و شکوفایی آن اختصاص دارد. وزیر پمپئو بدون شک نگرانی ما از سیاست‌های ویرانگر ایران در منطقه بحث خواهد کرد. بسیار دشوار است بتوان از تهدیدهایی که منطقه با آنها روبه روست سخن گفت بدون آنکه سخنی از رفتارهای ایران نگفت. اما ما گفتیم که ایران هدف معین و خاص این همایش نیست».
یک مقام آمریکایی دیگر که در این کنفرانس مطبوعاتی شرکت داشت گفت: «از زمانی که وزیر پمپئو خبر این همایش را اعلام کرد، گفتیم این همایش درباره خاورمیانه است. برنامه‌ها و اهداف از ابتدا گستره زیادی داشت به گونه‌ای که شامل مسائلی بسیار حاد منطقه بشوند… اما وزیر پمپئو گفت، همایش در سطح وزراست و درآن مسئله ایران بررسی می‌شود چون نمی‌توانیم به مسئله خاورمیانه بپردازیم مگر اینکه به شکلی به ایران اشاره نشود. اما این به معنای آن نیست که همایش فقط در باره ایران باشد. به هیچ وجه چنین نیست. از همان ابتدا برنامه‌های زیادی وجود داشت. ما بسیار خوشحالیم از واکنش‌هایی که از اطراف جهان دریافتیم». یک مقام لهستانی به این جمع پیوست تا تأکید کند «هیچ چیزی وجود ندارد که از عنوان یا برنامه‌ها بتوان گفت این همایش ایران است». این تکرار گفته‌ای است که یک مقام لهستانی چند روز قبل آن را به تهران منتقل کرد. این مقام لهستانی ادامه داد که کشورش به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا علیرغم خروج دولت رئیس دونالد ترامپ، همچنان از توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ با ایران به امضا رسید حمایت می‌کند.
یک مقام ارشد در دولت ترامپ دراین باره گفت: «به نظرایالات متحده ما درباره فعالیت‌های برهم زننده ثبات منطقه توسط ایران صحبت می‌کنیم و این مایه نگرانی بزرگ ایالات متحده و بسیاری کشورهای اروپایی است، عراق یکی از صحنه‌هایی که می‌بینیم ایرانی‌ها در ایجاد ناآرامی و بی ثباتی در آن نقش دارند -اما در این باره می‌توان به سوریه و مناطق دیگر اشاره کرد- چه صحبت از ملیشیا باشد یا تلاش‌هایی که برای تضعیف دولت‌های موجود می‌کنند. ما شاهد آن هستیم که ایران در بی ثبات ساختن عراق نقش دارد. با دولت عراق تلاش می‌کنیم تا از برافروختن نزاع‌ها در این کشور کاسته شود. ثبات عراق برای همه منطقه مهم است».
یک مقام آمریکایی دیگر گفت «ایران یکی از بزرگ‌ترین زرادخانه‌های موشکی در منطقه را دارد. امکانات سایبری وسیعی دارد و کاملا آزادانه و به طور مستمر تهدید به بستن تنگه هرمز می‌کند. در سال‌های گذشته دیدیم ایران تلاش‌هایش را در سطح خاورمیانه افزایش داد به سمت سوریه، یمن، بحرین و لبنان و مناطق دیگر. ایران عامل اصلی بی ثباتی در منطقه است. (یکی از این عوامل) سیاست خارجه انقلابی و مداخله‌جو و به کارگیری ملیشیا در مناطق خاکستری(سایه) برای تهدید ثبات دولت‌های ملی و خلق مشکلات دیگر در دولت‌هایی است که در کنار آن دولت‌های ملی ایستاده‌اند، مانند آنچه در لبنان اتفاق می‌افتد.
مقام‌های امریکایی و لهستانی درباره حاضران سخن نگفتند و گفتند آنها این را در اختیار خود کشورها گذاشته‌اند تا خودشان حضورشان را اعلام کنند. اما یک مقام لهستانی گفت، کشورش برای تصمیم روسیه برای عدم حضور متأسف است و امیدوار است این تصمیم قابل بازنگری باشد. اما او افزود، علیرغم غیبت «وزیر خارجه» اتحادیه اروپا فدریکو موگرینی، نماینده‌ای از آن اتحادیه شرکت خواهد کرد. آن هم به دلیل «قرارهای قبلی» که داشته است.
یک مقام آمریکایی توضیح داد، کارگروه‌هایی که پس از همایش ورشو تشکیل می‌شوند در سطح کارشناسی خواهند بود مانند معاون وزیر خارجه امریکا یا کسی که هم‌سطح او در کشورهای دیگر باشد. او گفت همه کشورهای شرکت کننده در این همایش به این گروه‌ها دعوت خواهند شد و «مسائلی همچون سوریه، یمن، و امنیت سایبریک و مدرن سازی موشک‌ها و حقوق بشر و پناهندگان و مسائل مختلف دیگر بررسی می‌شوند».
مقام آمریکایی حاضر به توضیحات بیشتر درباره مکانیزم مالی اروپایی که برای راه اندازی آن با ایران آماده می‌شود نشد و گفت، وزیر پمپئو چندین بار درباره این مکانیزم صحبت کرد و موضع مخالف واشنگتن درباره آن را بیان کرد.
