نام اثر : "بی پایان" کاری از کای گو-گیانک

مراسم افتتاحیه این نمایشگاه که در محوطه وسیعی از فضای باز در قطر برگزار شد به معنای واقعی پر سروصدا و انفجاری بود.

عنوان مراسم یعنی جشن سیاه در ۱۰ منظره به نحوی منفجر گردید که در آنها از بیش از ۸۳۰۰ گلوله توپ دودی و سیاه استفاده شده بود که توسط ریز تراشه ها کامپیوتری احاطه شده بودند، در نگاه نخست به نظر می رسید قطرات جوهر در حال چکیدن از آسمان می باشند و در میان آنها گل های سیاه رنگ شکوفه می کنند و به دنبال آن صدایی رعدآسا به گوش رسید. سپس گلوله های دودی شکل بیشتری شعله ور گردید و به شکل هرمی سیاه رنگ درآمد که همانند یک سنگ قبر آرام و پهناور برفراز کره زمین قرار گرفته اند. کای گو-گیانگ هنرمند چینی که در این مراسم نسبتاً گسترده لقب “استاد مراسم” را از آن خود ساخت ، در صدد بررسی مفاهیم “مرگ” و “بازگشت به خانه” بود.

هنرمند کای گو-گیانگ

یکی از شاهدان عینی فضای مهیج این مراسم را اینگونه توصیف نمود: هیجان بین جمعیت، صداها و رایحه ها، و گرمایی که در صحنه های انفجاری وجود داشت، و سپس پراکندگی آرام دودها بعد از هر انفجار ، واقعاً یک تجربه احساسی بود که ضبط و ثبت آنها توسط عکس و فیلمبرداری بسیار دشوار و غیرممکن بود. این رویداد، مراسم افتتاحیه یک نمایشگاه بسیار تماشایی با نام سراب بود، که معنای آن به عربی یک کوراب خیالی و وهم انگیز است، نمایشگاهی که در متحف، موزه هنرهای مدرن عربی در دوحه برگزار گردید.

در طبقه فوقانی گالری متحف سایر ویدئوها و اسلایدهایی که نمونه ای از کارهای گذشته گو=گیانگ بوده و نمایشگر روند پیشرفت خلاقیت در کارهای او بوده و همچنین شامل تجربیات و کارهای او با باروت ، آتش بازی ها و “نمایش های” عمومی و کارهای انفجاری می باشند نیز به نمایش گذاشته شده بود. یکی از این کارها سری آتش بازی های سیاه بود که پس از سپتامبر سال ۲۰۱۱ آنها را خلق نمود. گو-گیانگ آنگونه که خودش نیز تائید می نماید آشکارا تحت تاثیر کشش و اضطراب غیرقابل کنترل باروت قرار دارد و می گوید ”من این کیفیت را فریبنده و انرژی بخش یافتم ، زیبایی و تاثیری را که خلق میکند هیچ ماده دیگری ندارد”. البته باروت یک اختراع چینی می باشد.

بنابراین، در زمانی که چنین گریز جهانی وجود دارد و با توجهاتی که هنوز هم به بهار عربی معطوف میباشد، و با تمام احتمالات نیرومند آن، همه اینها چه معنایی می تواند داشته باشد؟ موضوع دوجنبه ای ‘بازگشت به خانه’ در جشن سیاه به بررسی رابطه نه چندان شناخته شده اما دیرپای مابین جهان عرب و چین که تاریخ آن به جاده دریایی ابریشم باستانی بر می گردد اشاره و دلالت دارد. این مسئله مرتبط با تاریخچه چند لایه ای شهر گوانژو زادگاه گو-گیانگ و قطر و به فرهنگ دریانوردی مردم خلیج فارس برمیگردد. گو-گیانگ از جوانی در مورد رد پای تاثیرات اسلامی در زادگاهش که شامل یک مسجد نسبتاً بزرگ و قبرستانی که حاوی تعداد زیادی از سنگ قبرهایی بود که نقوش عربی داشتندکنجکاو بود. تعدادی از مبلغین اولیه مسلمین در مقبره مقدس شهر دفن شده اند.

گوانژو یـک مرکز دریایی مهم در جاده ابریشم بود، که نه تنها ابریشم بلکه ادویه جات، چای، چینی آلات، و باروت را از طریق خلیج فارس به سمت غرب صادر می نمود. در عوض کشتی های عربی مواد باارزشی همجون کندر را به شرق می آوردند.

'تاج گل' از جشن سیاه

بیش از ۵۰ کار در سراسر موزه نصب گردیده بود که از آن میان ۱۷ کار جدیدتر بودند. آنها به بررسی پیکرنگاری تاریخی و معاصر خلیج فارس و همینطور میراث اسلامی شهر گوانژو پرداخته بودند. مابقی کارها بخشی از کوچک شده کارهای گذشته وی در طبقه بالا بودند. برای حفظ نام نمایشگاه یعنی سراب، هنر گو-گیانک به ابهام میان وابستگی های قطر و چین به یکدیگر اشاره می نماید و این سئوال را مطرح می نماید که آیا فرایند متقابل فرهنگی واقعاً وهم انگیر و غیر قابل دستیابی است . او گفت: “صادقانه بگویم این کارها تجسم دهنده تفکرات من در خصوص روابط بین خاور میانه و جهان و همینطور درهم ریختگی افکار من است”.

سراب نه تنها برای متحف بلکه برای کای گو-گیانگ نیز ارزشی دوبرابر دارد. از زمان بازگشایی موزه در دسامبر سال ۲۰۱۰، این نخستین بار است که نمایشگاه تنها آثار یک نفر را ارائه نموده است. هدف متحف ارائه دورنمایی عربی از هنر مدرن و بخشی از تعهدش نیز تغییر دادن جهت شرق به سمت آسیا ، و بررسی پیوندهای تاریخی و معاصر می باشد. همانگونه که وصان الخودیری، اداره کننده و متصدی متحف گفت: این نخستین باری است که ما متوجه تبادل فرهنگی پویا بین منطقه خود و چین شدیم. با تصور دوباره ارتباطات آسیا به این شکل ، سراب می تواند به بینندگان کمک نماید تا نگاهی عمیق تر به رابطه شرق و غرب در هنرهای معاصر داشته باشند”. بعلاوه وی در خصوص همکاری با گو-گیانگ توضیح داد: “این یک نمایش سیاحتی است از اکتشاف شخصی و هنری، که نمایش دهنده وسعت احساسی کارِ کای از معنا تا نمایشی تماشایی می باشد”.

'شکننده' اثر کای گو-گیانگ

سراب برای گو-گیانگ این امکان را فراهم نمود تا به بررسی بافت پیچیده ارتباطات تصوری و مادی میان چین و جهان عرب بپردازد. او میگوید: “اگرچه قطر یکی از کوچکترین کشورهای منطقه است ، ولیکن بزرگ عمل می کند وجرات انجام پروژه های جاه طلبانه را دارد. اقداماتی همچون بازی های آسیایی ۲۰۰۶ در دوحه و جام جهانی در ۲۰۲۲، تا اجازه موزه قطر، و بخصوص متحف. قطر مکرراً در صحنه های جهانی حاضر شده است . هیجان انگیز است که با سراب بخشی از این بستر بزرگتر باشم” .

به نظر می رسد قطر به زودی به عنوان یک قطب هنری منطقه، رقیب ابوظبی گردد. همانطور که رئیس صاحب قدرت موزه های قطر علیاحضرت شیخ المیاسا دختر حمدبن خلیفه التانی می گوید “متحف موزه هنرهای مدرن عربی و اولین موسسه از نوع خود در منطقه ما می باشد و مرکز جدید عمده برای هنر و تحصیل در سراسر جهان می باشد. متحف، و کلیه اولیاء امور موزه ها در حال گسترش آگاهی مردم در خصوص هنر و فرهنگ در این منطقه می باشند. با این نمایشگاه از کای گو-گیانگ، ما قلمرو فریبنده جدیدی را برای این هنرمند و بینندگان موزه خود فراهم آوردیم تا با تاثیر بر یکدیگر در راه های جدید مهیجی گام بردارند”.

گو-گیانگ بر اهمیت کار با دیگر هنرمندان و داوطلبان اصرار دارد. علاوه بر ۱۷ فقره تابلوی جدیدی که برای متحف کشیده است می گوید:”از طریق همکاری و تبادل افکار با داوطلبین .. و با باز کردن روند های خلاق بر روی عموم ، من این فرصت را داشتم تا با هنرمندان جوان کار کنم و با آنان بر روی این مسئله که چطور می توان واسطه های سنتی و نمادها فرهنگی را به مفاهیم معاصر و شکل های هنری تبدیل نمود بحث نمودم” .

با بیش از ۵۰ کار هنری، که شامل رسم کارهای گذشته در قطع کوچک و همچنین تابلوهای نصب شده بزرگ ( و واقعه مراسم انفجاری افتتاحیه جشن سیاه ) ، سراب بزرگترین نمایشگاه گو-گیانگ پس از زمانی بود که در سال ۲۰۰۸ در نمایشگاه موزه گوگنهایم نیویورک با عنوان من میخواهم باور کنم شرکت کرد. او یک هنرمند بین المللی بزرگ است، کسی از رسانه ها عبور کرده ، در مهمترین محل های جهانی نمایشگاه داشته و جوایز بسیاری کسب نموده که شامل ریاست جلوه های ویژه و بصری مراسم افتتاحیه و اختتامیه المپیک سال ۲۰۰۸ پکن نیز می باشد.وی در آغاز در رشته طراحی صحنه تعلیم میدید، وی نه سال در ژاپن زندگی نمود و بطور همزمان به بررسی خواص باروت و فلسفه شرقی پرداخت. اگرچه نقاشی و رسم در مورد مسائل اجتماعی معاصر بعنوان یک مبنای ادراکی انجام می داد، عناوین مهیج و لطیف بعضی از نمایشگاه های وی نشانگر دوگانگی دیگری می باشند. نمایشگاه های شکوفه های افتاده ، رنگین کمان گذرا ، و من میخواهم باور کنم، او را در نظر بگیرید.

"99 اسب" اثر کای گو-گیانگ

این مجاورت سورالیستی در کارهای جاری وی در سراب آشکار می باشد، در بسیاری از کارها، او با استفاده از واسطه خطرناک باروت که با شعری لطیف اشباع و تلطیف شده اند کار نموده، آنگونه که در سری های شکننده او مشاهده می کنیم ، که در آن او از خطاطی و خوش نویسی با باروت که به طرز استادانه ای حجاری شده است استفاده نموده، و قطعات چینی بسیار ظریف. که نتیجه بطرز مهیجی نفیس و بدیع ( و البته عظیم) می باشد. ۴۸۰ قطعه از چینی دهوا توسط صنعتگران سنتی که از حوالی گوانژو بودند ساخته شده بودند، این چینی ها در طی تاریخ با جهان عرب و ماوراء آن مبادله شده بودند.

سراب در خارج از محل موزه با بازگشت به خانه شروع می شود: ۶۲ تخته سنگ گرانیت بزرگ در گوانژو انتخاب شده و در مسیر راه بازدید کنندگان در اتاق میانی موزه نصب گردید، که پیش از سفرشان بر روی آنها به عربی خطاطی هایی را حجاری نموده بودند. آینه های خطاطی شده شکسته به همان شکلی که در قبرهای تاریخی عربی در زادگاه گونگ-گیانگ وجود داشت وحاوی عباراتی معماگونه و تهییج کننده بودند همانند: “زندگی زمان حال چیزی جز لذت وهم نیست” ، و در حالتی غم انگیزتر، “هر فردی می بایست طعم مرگ را بچشد”.

گو-گوانگ توضیح می دهد: این کلمات اخطار آمیز امروزه مناسبت دارند، چه در چین باشید، چه در دنیای عرب، یا شاید در سراسر جهان ، از آنجا که جامعه به پیروی بیرحمانه ماده پرستی دچار شده است. سفر این تخته سنگ ها به دوحه ، و قراردادن آنها طبق قوانین فنگشویی (نوعی غیبگویی چینی)، نمادی از بازگشت به خانه برای ارواح اجداد عربها بود که در سرزمین های دور مرده اند و اینگونه به آنان آرامش و تسلیت اهدا می گردد چرا که اینک به خانه خود بازگشته اند و به آنان خوش آمد گفته می شود.

دو دستگاه، یکی برای تولید امواجی آرام، و دیگری برای آنکه فضا را مه آلود نماید برای خلق تکنولوژی بالای نمایشگاه بی پایان بکار گرفته شدند. در تضاد با آنها، سه قایق سنتی چوبی دائما در یک استخر آب وسیع و پهناور در نوسان بودند. یکی از آنها قایقی ماهیگیری بود که برای قرن های بیشمار در حوالی کوانژو استفاده شده بود، و دو قایق دیگر، قایق های رایج درحوزه خلیج فارس بودند. آیا آنها در سفرند یا آسوده آرام گرفته اند؟ آیا آنها واقعی اند یا خیالی؟ یا یک سراب؟ این چنین ابهام فریب آمیز بدون تغییری همچینین صحنه را برای طی مسیر مهیا می سازد، یک نقاشی توسط مقدار زیادی باروت، روی یک کاغذ بر روی سنگ هایی قرار گرفته است که از دشت صحرای قطر جمع آوری شده است.

گیونگ-گیانگ در اثری به شکل حکاکی نقشی بر روی یک چوب با الحاق کردن دنباله ای از باروت و جوهر نقشه ای مدرن را با استفاده از طرح نقشه دریایی چین مربوط به جاده دریایی ابریشم در قرن هفدهم خلق کرده است که به آن هایدائو ژینانتو و یا نمودار قطب نمای راه آبی کشتی ها می گفته اند.

گو-گیانگ در سری مینیاتورهایش کاری خلاقانه را برای عموم به نمایش گذاشت. هشت نقاشی توسط قلم استنسیل آماده کرده بود که الهام گرفته از نقاشی های مینیاتور اسلامی بودند با لبه های قلابدوزه شده عباهای زنانه قطری که بر روی آنها باروت شعله ور شده نقاشی شده بود. حالت دوگانه ای که در خلق این آثاربدیع و دلپسند به نمایش درآمده و ویران سازی و منهدم کردن تزئینات آن پارچه های نفیس توسط شعله های آتش، شاهدی دیگر برزیرکی و نکته سنحی نقاش می باشد.

با هم پرواز کنیم

اثر ۹۹ اسب ، یکی از کارهایی از حکایت از عالم هستی داشته و در آن نقاشی هایی از اسب هایی به چشم می خورد که در بیابانی به سمـت خورشید سوزان می تازند و توسط باروت بر روی کاغذ گسترده ای کشیده شده اند. اسبها که ظاهراً در فضا می تازند، مدلهای کوچکی از اسبهای کوچک ساخته شده از ورقهای نازک طلایی بودندکه در پس زمینه قبلی خود حالتی از سایه های شناور و غزل گونه ایجاد میکردند. البته اسب ها در فرهنگ در دو کشور از جایگاه بسیار مهمی برخوردار می باشند. عدد “۹۹” در فرهنگ قدیمی چینی ها نماد و سمبل ابدیت است و در عین حال در فرهنگ اسلامی این عدد نود و نه نام پروردگار را تداعی می کند.

منظره عکسی که از الشغاب یعنی محل پرورش اسب امیر قطر گرفته شده بود، و گذاردن نام سراب بر این نمایشگاه از طرف وی، تجلیلی از هویت فرهنگی اسب های عربی ، و همچنین نشاندهنده آنست که چگونه توسعه تکنولوژی مربوط به اسب، سبب پیشرفت پرورش اسبها و کشت وکار شده است. بازدیدکنندگان تابلوی الشغاب در اتاقی که مجلس نام داشت و به صورت اتاق پذیرایی باستانی بازسازی شده و بر روی مخده های بافته شده قَطَری که بنام سادو نامیده می شوند می نشستند.

نقاشی پرواز با یکدیگر چیزی ورای یک اعتقاد غریب و معلق را به نمایش می گذارد که در آن دوتمثیل دیگر از فرهنگ عربی یعنی شاهین ها و یک شتر با یکدیگر در هوا پرواز می کنند( که از سقف معلق میباشند) ، شاهین ها درست، ولی چرا یک شتر پرنده؟ یا آنکه شاهین ها شتر تنها را به سمت بالا کشیده و به آن حمله کرده اند، و یا به او کمک می کنند تا فرار کند؟ این یک وهم خارق العاده است درست همانند سراب .

نمایشگاه سراب در متحف: موزه هنرهای مدرن عربی در دوحه ، قطر که در تاریخ ۲۶ ماه می ۲۰۱۲ به پایان می رسد.