انتظار نمی‌رفت که نشست گروه بیست در بوینس آیرس پرونده‌ اختلافات میان شرکت کنندگان را ببندد… اما می‌توان گفت بادهای واقعی برای تعامل با این اختلافات وزیدن گرفته

 

 

طبیعی بود که جهان برنامه‌های نشست گروه بیست را که در بوینس آیرس برگزار شد، به دقت دنبال کند. اغراق نیست اگر بگوییم که نشست شبیه جلسه شورای اداره جهان است. شرکت کنندگان در آن دو سوم ساکنان کره زمین را نمایندگی می‌کنند و ۸۵ درصد تولید ناخالص جهان را دارند. دور میز، نمایندگان قوی‌ترین اقتصاد جهان می‌نشینند و برخی از آنها کشورهایی را نمایندگی می‌کنند که بیشترین تأثیر را بر سیاست می‌گذارند و پیشرفته‌ترین ارتش‌ها را دارند. سناریوهای بدبینی کاملاً غایب نبودند. بودند کسانی که نگران اینکه مبادا نشست نتواند بیانیه پایانی‌اش را صادر کند. برخی هم به سمت پیشگویی رفتند و گفتند ایستگاه بوینس آیرس جنگ تمام عیار تجاری میان آمریکا و چین را شعله‌ور می‌سازد. برخی هم ترس این را داشتند که جهان به سوی بحران مالی شدیدتری می‌رود. شدیدتر از آن بحران که ده سال پیش به تولد این همایش سنگین‌وزن منجر شد.
پیش‌بینی بدبین‌ها باور کردنی نبود. اختلافات در دور میز واضح بود و شامل استراتژی‌ها، مفاهیم و نزدیک کردن ایده‌ها. اما هیچ گروهی علاقه‌ای به ایجاد تنش یا تحمیل بارهای اضافی بر اقتصاد جهان نشان نداد. می‌توان گفت، مقداری از واقع‌بینی در بررسی اختلافات همراه بود و برگزاری نشست در کشور تانگو همه گروه‌ها را ترغیب کرد به محاسبات و نگرانی‌های طرف مقابل و ضرورت داشتن مقداری از انسجام با گام‌هایش، توجه کنند.
یک موضوع عربی توجه روزنامه‌نگاران و دنبال کنندگان نشست را برانگیخت و آن هم شرکت کشور سعودی با گروهی به ریاست ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان بود. مایه توجه این بود که برخی جریان‌ها شایعه می‌کردند، قتل جمال خاشقجی کشورش را به انزوا در سطح بین‌المللی می‌کشاند. همین جریان‌ها در همان لحظه اول شروع به سوءاستفاده از جنایت قتل کردند؛ جنایتی که مقامات سعودی تعهد کردند با مرتکبان آن برخورد می‌کنند. به مدت دو ماه، همین جریان‌ها جنگ درز اطلاعات و شایعه افکنی را به قصد آسیب زدن و خدشه وارد کردن به جایگاه کشور سعودی و نقش آن و جایگاه ولیعهد و نقشش راه انداختند.
اغراق نیست اگر بگوییم لحظه‌های نشست بیست این جریان‌ها را ناامید کرد و فرسود. دست دادن دوستانه و گرم پوتین و محمد بن سلمان پیام واضحی بود و نگاه‌ها را از اتفاقات پیرامونش دزدید. دیدار این دو مرد همراه شد با خبر تمدید توافق کاهش تولید نفت. پوتین اصرار داشت از نقش مسئولانه‌ای که سعودی بازی می‌کند تقدیر کند و از نقش ولیعهد در تضمین این توافق. پیام دیگر از زبان رئیس‌جمهوری چین ارسال شد وقتی که با ولیعهد سعودی دیدار کرد. او تأکید کرد امنیت و آرامش سعودی سنگ زیربنای شکوفایی خلیج و پیشرفت آن است و چین با قدرت از ریاض برای برنامه ایجاد تنوع اقتصادی و اصلاحات اجتماعی حمایت می‌کند. دیدارهای گسترده‌ای که شاهزاده محمد بن سلمان برگزار کرد، نشان از میزان بالای ارج‌گذاری کشورهای بزرگ و تأثیرگذار از نقش مسئولانه‌ای داشت که سعودی در مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری و تضمین آرامش اقتصاد جهانی داشت و وسعت احترام گذاشتن به برنامه‌های اصلاح و نوسازی که پادشاهی شاهد آن است.
در فاصله زمانی میان تولد گروه بیست و آخرین همایشش، تغییرات زیادی در جهان رخ داد؛ صعود آسیایی قطعی شد و چین با شایستگی در جایگاه دوم اقتصاد جهان ایستاد. روسیه حضور سیاسی و نظامی خودش را در جهان تقویت کرد، بدون آنکه بتواند مایه جهشی بشود که اقتصاد جهانی به آن نیاز داشت. به این باید اضافه کرد روابط اروپایی-امریکایی را که پس از پیروزی دونالد ترامپ و ورودش به کاخ سفید، آزمون‌های سختی را تجربه می‌کند. این جدای از این است که خانواده اروپایی خود از بیماری‌های اختلاف و فتور رنج می‌برد.
چیزهای دیگر زیادی تغییر کردند: بحران محیط زیست اکنون جدی‌تر شده و جهان دیگر فرصت سهل انگاری در معالجه آن و عقب انداختنش به دهه‌های آینده را ندارد. افزایش نگرانی از امواج سنگین افراد بیکاری که پیشرفت‌های تکنولوژیک و قدرت ابزار بر انجام مأموریت‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر ایجاد می‌کنند. این مشکل نتایج و آثار قطعی بر امنیت و شکوفایی هر دو دارد. دغدغه همیشگی مربوط به امنیت غذایی علاوه بر شعار خود نشست «ایجاد توافق برای توسعه عادلانه و پایدار».
ایستگاه امریکایی- چینی از برجسته‌ترین برنامه‌های حاشیه نشست بود. ترامپ پس از نشستش با رئیس‌جمهوری چین، شی جین پینگ بیرون آمد و گفت دیدارش «عالی بود و مفید. فضاهای نامحدودی در برابر چین و ایالات متحده باز می‌کند». در سطح عملی، دو طرف به آتش‌بس سه‌ماهه در جنگ تجاری میان خودشان که اقتصاد جهان را تهدید می‌کرد، رسیدند. به موازات موافقت واشینگتن با متوقف سازی تصمیمش بر افزایش عوارض گمرکی بر کالاهای چینی، پکن نیز با خرید مقداری «هنوز نامشخص اما خیلی زیاد» از کالاهای آمریکایی موافقت کرد. این یعنی ترامپ فرصتی برای رسیدن به توافقی می‌دهد که پرونده جنگ تجاری بین آن دو کشور را می‌بندد و چین در مقابل می‌پذیرد که در مبادله تجاری اشکالی وجود دارد که می‌توان آن را تصحیح کرد.
در آخرین ایستگاه امریکایی- روسی، برگشتن به تانگو سخت بود. تنش اخیر میان روسیه و اوکراین در پرتو نتایج انتخابات میان دوره‌ای اخیر و از دست دادن اکثریت در کنگره، گزینه‌های چندانی در برابر ترامپ باقی نگذاشت. اکثریت کنگره به خصوص در ماجرای روسیه و از فردای ورود ترامپ به کاخ سفید، منتظر لغزش ترامپ به کمین نشسته‌اند. ترامپ دیدار برنامه‌ریزی شده‌اش با پوتین را لغو کرد اما آن دو در حاشیه نشست گفت‌وگوی سریعی داشتند و به نظر رسید آقای کرملین شرایط رئیس‌جمهوری آمریکایی را درمی‌یابد برای همین هم پس از لغو دیدار به تأکید بر گفت‌وگوی ضروری کفایت کرد که وقتی طرف آمریکایی آمادگی داشت از سرگرفته می‌شود.
انتظار نمی‌رفت نشست گروه بیست در بوینس آیرس پرونده اختلافات میان شرکت کنندگان را ببندد، اما می‌توان گفت که بادهای واقعی به روش تعامل با این اختلافات وزیدن گرفت. روشی که به جهان فرصت می‌دهد تا نفس تازه کند و فرصت می‌یابد تصورات و مفاهیم پیرامون وضع اقتصاد جهانی و تنش‌های سیاسی میان کشورهای عضو را توسعه دهد. مقداری از واقعیت و اندکی از روح تانگو در سرزمین تانگو.