برنده نوبل ادبیات در ۸۵ سالگی درگذشت
ویدیادار سوراجپراساد نایپل رمان نویس بریتانیایی و برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۱ روز شنبه (۱۱ اوت) در سن ۸۵ سالگی در گذشت. نایپل در کشور ترینیداد به دنیا آمد. همسرش از او به عنوان “مرد دستاوردهای عظیم” یاد کرد و افزود “او با حضور عزیزانش درگذشت و زندگی اش پر از نوآوری و کوشش ستودنی بود”.
نایپل در خانواده هندی تبار و نسبتا فقیر در ترینیداد در سال ۱۹۳۲ به دنیا آمد. او در ۱۸ سالگی با دریافت بورسیه تحصیلی دانشگاه آکسفورد به انگلیس سفر کرد. او نخستین رمانش را در آکسفورد در حین تحصیل نوشت اما موفق به انتشار آن نشد. نخستین رمان او با عنوان “مشت مال چی عارف” در سال ۱۹۵۵ و رمان های دیگرش مثل “خیابان میگل” و “خانه‌ای برای آقای بیسواس» یکی پس از دیگری منتشر شدند. گروهی از ناقدان ادبی از این سه رمان به عنوان مهم ترین آثار نایپل یاد می کنند. از دیگر آثار او می توان به “منطقه تاریکی” و “در کشور آزاد” و “خم رودخانه” اشاره کرد. کتاب «راز رسیدن» در سال ۱۹۸۶ منتشر شد.
غربت و مهاجرت، تبعید، کنکاش هویت و مهاجرت او به انگلیس موضوع اصلی آثار نایپل به شمار می روند. نایپل تنها در چند سال اخیر پیش از مرگش به این کشور -انگلیس- تعلق خاطر پیدا کرد.
نایپل در رمان “راز رسیدن” که نوعی سرگذشت نگاری است درباره نویسنده ای از منطقه کارائیب یاد می کند که بعد از چند سال گمگشتگی به انگلیس بازگشت و حس خوبی دارد. او در این کشور به شخصیتی تبدیل شد که می توان از آن به عنوان نایپلی که می شناسیم یاد کرد.
او در گفت و گو با رویترز در سال ۲۰۱۰ گفت: “وقتی نویسندگی را یاد گرفتم آقای خودم شدم و بسیار قدرتمند. این نیرو تا الان هم با من است”.
نایپل یک نویسنده جهان وطن بود و به فرهنگ ها و تمدن های گوناگون و حتی متناقض تعلق داشت. او برای ایجاد همسویی بین همه این فرهنگ ها و تمدن ها تلاش فرهنگی و روحی جانفرسایی به کار گرفت.
او مدتی هم در آفریقا زندگی کرد و بعد به بریتانیا مهاجرت نمود که تا زمان مرگش هم در این کشور بود. او درباره ریشه های چهارگانه از هم گسسته اش یا همان معجون عجیب و غریبش می نویسد که هیچ نویسنده ای پیش از او این مساله را بازگو نکرده است. در سال ۱۹۵۰، نایپل برای تحصیل در دانشگاه به انگلیس سفر کرد اما حس کرد که با همه ریشه های مکانی و فرهنگی و روحی اش وداع کرده است. او در این باره می گوید: “هنگامی که به انگلیس رسیدم حس کردم که عریانم و یک آدم زشت و سیاه و بی ریشه هستم و تنها تنهایی و هوش و ذکاوتم را دارم”.
رمان “در کشور آزاد” وی برنده بوکر ۱۹۷۱ و در سال ۱۹۹۰ موفق به دریافت نشان سلطنتی بریتانیا و در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه نوبل ادبیات شد. کمیته نوبل گفت “پیوند روایتی ژرف و بی طرفی و صادقانه در کارهایش فرصتی فراهم می کند تا فرهنگ ها و تمدن های دیگر را ببینیم”.
با این حال، برخی ناقدان معتقد بودند که او شایسته جایزه نوبل نبوده و اینکه نایپل بیشتر گزارش نویس بوده تا رمان نویس. عده‌ای هم گفتند که این جایزه با انگیزه های سیاسی و به دلیل “شرق شناسی” و دیدگاه او درباره نفی هویت و ضدیت با مردم کشورهای جهان سوم اعطا شده است. حتی برخی او را به “تنفر از خود و احساس شرم از میهن اصلی یعنی ترینیداد” متهم کردند. نایپل همواره “عقب ماندگی” این کشور را مورد انتقاد قرار می داد.
نایپل بیش از ۳۰ اثر رمان و شرح حال و گزارش سیاسی و مقاله فکری و داستان کوتاه نوشته است.
از آثار او می توان به “خیابان میگل”، “خانه ای برای آقای بیسواس”، “منطقه تاریکی” ، “در کشور آزاد”، “خم رودخانه”، “مردان مقلد”، “راز رسیدن”، “راهی در جهان” و “نیمه عمر” اشاره کرد.
