ملک سلمان به هنگام دیدار با باراک اوباما در دفتر وی در کاخ سفید – عکس از آسوشیتد پرس

به محض این که ملک سلمان بن عبد العزیز پادشاه عربستان سعودی، از زمان به دست گرفتن زمام امور در کشور، ایالات متحده را به عنوان اولین ایستگاه برای سفرهای خارجی رسمی خود، انتخاب کرد، حدس و گمان هایی که در مورد پایان ماه عسل آمریکا و عربستان سعودی مطرح شده بود، پایان یافت. ریاض و واشنگتن اختلافات زیادی پیدا کردند. موضع گیری آن ها در برخی از مسائل کلیدی تغییر کرد. با این حال به نظر نمی رسید که بادهای تغییر این اتحاد تاریخی و استراتژیک را از میان بردارد، یا آن را با اتحاد با پایتخت های دیگر جایگزین کند. درست است که روابط در سال های اخیر گاهی اوقات سرد شد، و گاهی اوقات متنوع بود، و اختلاف در دوره های دیگر به طور ناگهانی شدت گرفت، اما این اتحاد استوار میان دو کشور قادر بود که اختلافات را مهار کند. اتحادی که بیش از هفتاد سال عمر دارد، و از زمان دیدار تاریخی بین ملک عبد العزیز پادشاه فقید عربستان سعودی و فرانکلین روزولت رئیس جمهور فقید آمریکا در سال ۱۹۴۵ آغاز شده بود. در واقع، تمام داده ها و حقایق به ادامه این اتحاد برای دهه های آینده خبر می دهد نه پس رفت آن.

این سفر، که مقامات آمریکایی آن را منعکس کننده اهمیت استراتژیک بین ریاض و واشنگتن توصیف می کنند، فرصتی برای توسعه روابط بین دو کشور، تحت حکومت ملک سلمان را تشکیل می دهد که به نوبه خود با تمامی این روابط، از زمان آغاز آن ها، هم دوره بود، و از اختلافات پیش آمده اطلاع داشت، و عمق آن را درک کرد، و اسرار نقاط قوت و نقاط ضعف آن را به خوبی می دانست، و در کل به تعمیق و تداوم آن کمک کرده است. هنگامی که وی امروز با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا دیدار می کند، پیامی ارسال می کند که همانند سیاست عربستان سعودی، روشن و بی چون و چرا خواهد بود، و شکی نیست که ریاض به ادامه رابطه قوی، تاریخی و استراتژیک بین دو کشور پایبند خواهد بود و برای تقویت این رابطه و تحکیم آن، بر اساس منافع مشترک و آسیب هایی که ممکن است به یکی از طرفین برسد، واقعاً تلاش می کند. قابل توجه ترین مسئله این است که اختلاف آمریکا و عربستان سعودی، و یا انتقال گفت و گو بین آنها، در مورد اهداف و مقاصد نیست، بلکه در مورد ابزار آن است. در این جا نمی توان عربستانی ها را از حقشان در فشار وارد آوردن با ابزاری که آن را مناسب می بینند، به منظور تاثیر گذاری بر سیاست های آمریکا در منطقه، محروم کرد، در حالی که به منافع عربستان سعودی ضرر وارد کند. و قطعا محافل رسمی در واشنگتن این رویکرد را درک می کنند و البته انتظار می رود که با آن ممانعت نکنند.

دولت فعلی آمریکا درباره اختلاف سیاست هایش در سه موضوع اصلی مورد مؤاخذه قرار می گیرد، که شاید دلیل تغییر اخیر در روابط بین عربستان سعودی و ایالات متحده باشد. اولین آن ها، بن بستی است که هنوز هم بحران اعراب و اسرائیل را احاطه کرده، و در تمام طول هفت سال گذشته، از حکومت پرزیدنت اوباما، مطلقاً پیشرفتی نداشته است. دومین موضوع، به حال خود رها کردن بحران سوریه از سوی آمریکا است، که این امر اعتبار واشنگتن و تعهد آن را زیر سؤال برد. سومین مورد هم توسعه طلبی ایران است که به صورت یواشکی و زیر میزی شروع شد، و سپس از طریق نمایندگان ایران در منطقه توسعه یافت، تا بعدها، و بنا به اعترافات مقامات ارشد آمریکایی، به سیاست استراتژیک خصمانه و رسمی ایران تبدیل شود، و پس از آن جهان با توافقی هسته ای شگفت زده شد که ممکن است چتری برای کاستن شدت مقابله با تروریسم آن در منطقه و جهان باشد. زیرا هنوز هم شکاف های بسیاری وجود دارد که پیش بینی نمی کند جامعه بین الملل بتواند مطمئن شود که ایران شرایط توافق را نقض نخواهد کرد.

تصور این که روابط بین عربستان سعودی و آمریکا بر اساس سازگاری کامل بین دو کشور در خصوص همه مسائل بنا شده است، تصوری اشتباه است. این روابط بر پایه منافع اساسی مشترک ایجاد شده است که متعلق به امنیت خلیج و تضمین کننده رسیدن کمک های نفتی است، و این همان چیزی است که مقامات بین دو کشور مرتباً به ادامه وجود منافع امنیتی بین دو کشور تأکید می کنند، در حالی که به اختلافات سیاسی بین دو کشور هم اعتراف می کنند. با یاد آوری این مورد که نمی توان تنها با واردات و صادرات نفت اتحاد بین آن ها را کاهش داد.

فرمول جادویی که ممکن است روابط دو جانبه را به گرمای سابق باز گرداند و قطار را به مسیر اصلی خود بر گرداند، در دو کلمه خلاصه می شود: منافع مشترک، بدین صورت است که همان گونه که عربستان سعودی منافع عمده ای در واشنگتن دارد، منافع ایالات متحده در منطقه، که از دروازه عربستان سعودی عبور می کند، چندان ناچیز نیست. بنابراین خلاصه پیامی که سفر ملک سلمان به واشنگتن می دهد این است: بادهای تغییر بر روابط بین عربستان سعودی و آمریکا تأثیر نمی گذارد.