معضلی به نام “سرانه مطالعه”

مصطفی رحماندوست، شاعری که هم برای بچه‌ها چهره‌ای شناخته شده است هم برای بزرگترها، در سال‌های اخیر در ابراز نظراتش بسیار صریح بوده است.

این شاعر پیشتر با بیان این‌که “سند سانسور مثنوی معنوی را دارم”، مخالفت خود را با ممیزی کتاب بزرگسالان اعلام کرده بود.

وی همچنین در سخنانی دیگر از “کمیت پایین” کتاب‌های کودک و نوجوان و همچنین از داوری‌هایی که در جشنواره‌های دولتی درباره کتاب‌های این حوزه صورت می‌گیرد انتقاد کرده بود.

رحماندوست این بار و چند روز پس از پایان کار محمود احمدی‌نژاد در سمت ریاست جمهوری ایران، به آماری که دولت پیشین در زمینه سرانه مطالعه ایرانیان ارائه کرده، پرداخته و آن را “دروغ” دانسته است.

خبرگزاری مهر در گزارشی که از نشست خبری رونمایی از مجموعه بیست جلدی آثار داستانی لئو لیونی منتشر کرده، به نقل از مصطفی رحماندوست آورده است: “دو مشکل بزرگ در جامعه ما وجود دارد؛ نخست اینکه همه “من” هستیم و “ما” را به رسمیت نمی‌شناسیم و دوم اینکه کتاب نمی‌خوانیم.”

رحماندوست به آمار وزارت ارشاد درباره سرانه مطالعه اشاره کرده و گفته که “وقتی آن را با دیگر کشورهای دنیا مقایسه می‌کنیم انگار ما از همه کشورهای جهان بالاتریم اما من به صراحت می‌گویم این آمار دروغ است.”

به عقیده او هیچ مکان رسمی در ایران وجود ندارد تا بتوانیم بفهمیم سطح مطالعه در کشور چقدر است، اما آن گونه که نویسندگان و شاعرانی چون رحماندوست حس می‌کنند این سطح “بسیار پایین” است.
رحماندوست اعلام کرده که با توجه به شمارگان کتاب کودک در ایران، “در سال به هر کودک یا نوجوان ایرانی بیشتر از دو عنوان کتاب نمی‌رسد که فاجعه است.”

در هشت سال گذشته، که انتقادهای اهالی قلم به وزارت ارشاد بیش از همیشه بود، دولت تلاش می‌کرد با ارائه آمار، وضعیت سرانه مطالعه را در ایران “رو به افزایش” توصیف کند.

حال باید دید در دوره جدید رویکرد وزارت ارشاد در این زمینه چگونه خواهد بود.

مصطفی خلجی: مصطفی خلجی دانش‌آموخته ادبیات فرانسه در دانشگاه شهید بهشتی (ملی ایران)، روزنامه‌نگاری در مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، و زبان عربی در مؤسسه بورقیبه تونس است. او پس از ویراستاری چند کتاب در سال 1380 حرفه‌ خود را با روزنامه‌نگاری در حوزه فرهنگ برای رسانه‌های فارسی‌زبان داخل و خارج ایران ادامه داد. خلجی اکنون ساکن فرانسه و به ادامه تحصیل مشغول است. خلجی در حال حاضر وبلاگ ضمیمه را به روز می‌کند.