جعفر توفیقی، سرپرست وزارت علوم ایران در مراسم معارفه

دکتر جعفر توفیقی، وزیر علوم دولت اصلاحات و رئیس ستاد انتخاباتی محمدرضا عارف در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، که پس از کسب نشدن رای اعتماد به میلی منفرد در مجلس ایران به عنوان سرپرست و وزیر پیشنهادی علوم از سوی حسن روحانی معرفی شده است، در گفت و گوی اختصاصی با “شرق پارسی” با اشاره به اینکه دانشگاهیان مطالبات خود را برای بهبود روند فضای دانشگاهی به رییس جمهور منتقل کرده اند، گفت: “انتظار داریم با استقراردولت جدید و شروع به کار وزاری جدید به این مطالبات پاسخ داده شود.”

وی در این گفتگو که دو روز پیش از انتصابش به سرپرستی وزارت علوم صورت گرفت، افزود: “دانشگاهیان انتظار دارند که اختیارات بیشتری به آنها در جذب هیئت علمی، پذیرش دانشجویان دکترا و در برنامه ریزیهای آموزشی و درسی و آیین نامه های مختلف داده شود. به طور کلی یکی از مطالبات اصلی دانشگاهیان این است که استقلال دانشگاه ها در چارچوب قوانین و مقررات و سیاست های کلی نظام حفظ شود.”

توفیقی یکی از دغدغه های دانشگاه ها را منابع مالی دانست و تاکید کرد: “با توجه به افزایش ظرفیت های دانشگاه ها به خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی، باید منابع کافی مالی در اختیار دانشگاه ها قرار بگیرد تا بتوانند کیفیت لازم را در تربیت دانشجو لحاظ بکنند. ظرفیت دانشگاه ها در چند سال گذشته به شدت افزایش پیدا کرده است، ولی امکانات مالی و منابع تجهیزاتی آنچنان که باید تقویت نشده به همین دلیل دانشگاهیان به شدت نگران بحث کیفیت هستند.”

توفیقی با اشاره به مطالبه دانشگاهیان در زمینه همکاری های علمی بین المللی، گفت: “دانشگاهیان انتظار دارند که رفت و آمدهای بین المللی تسهیل شود و ارتباط بین دانشگاه ها و مراکز علمی داخل و خارج تسهیل شود و موانع برطرف شود تا اینکه کیفیت آموزش و پژوهش از این طرق بیشتر ارتقا پیدا کند.”

وی اضافه کرد: “همچنین دانشگاهیان انتظار دارند که در انتخاب مدیران دانشگاهی، مدیران گروه ها، روسای دانشکده ها و در مواردی رییس دانشگاه ها مشارکت بیشتر داشته باشند. همچنین دانشجوها از دولت جدید انتظار دارند که فضای بازتری برای فعالیت تشکل های دانشجویی فراهم شود و دانشگاه محل یک سلیقه خاص نباشد بلکه با رعایت قوانین و مقررات، تشکل های مختلف با سلیقه ها، عقاید مختلف بتوانند در دانشگاه ها فعالیت کنند و فضا چندان امنیتی نباشد تا مانعی برای فعالیت تشکل ها شود.”

وی خاطرنشان کرد: “این مسائل که از اساسی ترین مطالبات دانشگاهیان محسوب می شود، در هفته های گذشته به رییس جمهور ارائه شده است و انتظار رود که افرادی در وزارت علوم مصدر امور قرار بگیرند که بتوانند راهکارهایی برای این مشکلات داشته باشند.”

وزیر علوم دولت خاتمی گفت: “البته به نظر من قوانین کشور به ویژه قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه کشور ظرفیت حل بسیاری از این مشکلات را دارد. با همکاری که بین وزارت علوم، مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می تواند وجود داشته باشد بسیاری از این مسائل به راحتی قابل حل هستند.”

وی با اشاره به اینکه بر اساس برنامه بودجه چهارم توسعه قرار بود بودجه پژوهشی کشور تا پایان سال ۱۳۸۸ به ۳ درصد بودجه کشور برسد اما این امر محقق نشد، گفت: “این شاخص مهمی است که از برنامه چهارم مطرح شد و سال ها به عنوان یک خواسته و مطالبه دانشگاهیان از دولت بود که هنوز محقق نشده و در حد نیم درصد یا ۶ دهم درصد باقی مانده است.”

وی افزود: “تحقق این شاخص مستلزم این است که رییس جمهور و دولت به آن توجه بیشتری بکنند مسئولین باید به این باور برسند که سرمایه گذاری در دانشگاه ها و آموزش عالی باعث رشد و توسعه اقتصادی می شود و این سرمایه گذاری بازآورده اقتصادی برای کشور خواهد داشت.”

وی در زمینه تداخل بعضی از وظایف معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت علوم یادآور شد: “حضور معاونت علم و فناوری با تغییر عنوان ضروری است و می تواند خیلی مفید و پر کننده خلاء دانشگاه ها و صنعت باشد. علت اینکه در سال های گذشته اصطکاک شدیدی بین این معاونت و وزارت علوم بود، روشن نبودن وظایف این دو نهاد بوده است واز این رو در بسیاری از اوقات تداخل وظیفه داشتند. با هماهنگی که می تواند بین این معاونت و وزارت علوم ایجاد شود می تواند نقش مکمل هم را ایفا کنند و ارزش افزوده بالایی را برای کشور به همراه داشته باشد.”

ایجاد مرز بین همکارهای بین المللی علمی و مباحث سیاسی

توفیقی در زمینه تاثیر تحریم ها بر مسائل علمی و دانشگاهی گفت: “همانطور که رییس جهمور دربرنامه های سیاست خارجی خود مطرح کرده اند، اساس را بر تنش زدایی و توسعه همکاریهای بین المللی گذاشته اند که این مسئله می تواند فضای جدید همکاری ها را ایجاد کند.”

وی افزود: “دولت جدید برنامه دارد تا مباحث علمی را از دیپلماسی سیاسی جدا کند تا چالش های سیاسی روی فعالیت های علمی تاثیر نگذارد و دانشگاه ها بتوانند از فرصت های جهانی استفاده کنند و درهمکاری های جهانی مشارکت داشته باشند.”

وی فعالیت بیشتر تشکل های سیاسی را نسبت به تشکل ها و انجمن های علمی یک نقیصه دانست و تاکید کرد: “این نقص باید جبران شود. ضمن اینکه سیاست های حمایتی برای توسعه تشکل های دانشجویی در وزارت علوم اتخاذ می شود، باید از انجمن های علمی حمایت بیشتری بشود زیرا برای محیط دانشگاه این انجمن ها باید از اولویت های بیشتری برخوردار باشند هر چند که تشکل های سیاسی هم نیاز هستند. باید آیین نامه ها و مقررات باید به گونه ای اصلاح شود تا دانشجویان از حضور و فعالیت در تشکل های علمی استقبال بیشتری کنند.”

توفیقی گفت: “خوشبختانه فضایی که بعد از انتخابات ریاست جمهوری اخیر در جامعه ایجاد شده، فضای اعتدال و میانه روی است. تجربه سال های اخیر نیز نشان می دهد که روش های افراطی پاسخگو نیست وسبب شده تا فضای دانشگاه به فضای نامطلوبی برای فعالیت های علمی، فرهنگی و سیاسی شود.”

وی تصریح کرد: “خوشبختانه نشانه هایی دیده می شود که دانشجویان و دانشگاهیان به سمت اعتدال و میانه روی پیش می روند. دانشگاهیان تجربه کردند که روش های افراطی پاسخگو نخواهد بود و فضای دانشگاه را بر هم می زند. من خیلی خوش بین هستم که در دور جدید فعالیت های دانشجویی و تشکل ها، شاهد اعتدال و میانه روی خواهیم بود. شاهد همکاری بیشتر بین تشکل های با جناح ها و اعتقادات مختلف خواهیم بود. این را دستاوردی می دانم و فکر می کنم دانشگاه ها در فراز و نشیب هایی که در مسائل سیاسی داشتند در حال رسیدن به یک فضای بهتری برای همکاری مشترک در فضای سیاسی و علمی هستند.”

وی با اشاره به فعالیت دانشگاه آزاد در کنار دانشگاه های دولتی گفت: “دانشگاه آزاد یک دستاورد در نظام جمهوری اسلامی ایران است و نقش مهمی در آموزش عالی کشور داشته است. از نظر کمیت نیز جمعیتی نزدیک به ۵۰ درصد جمعیت دانشجویی کشور را دارد. به همین دلیل هماهنگی بین وزارت علوم و دانشگاه آزاد بسیار ضروری است و دولت جدید هم برنامه هایی خواهد داشت تا این همکاری ها را به حداکثر برساند.”