موزه «رقه» سال گذشته بر اثر حمله داعش آسیب دید
الشرق الاوسط: کمال شیخو
سازمان‌های جامعه مدنی ترمیم مکان‌های باستانی شهر «رقه» در شمال سوریه را برعهده گرفتند، آثاری که بر اثر جنگ آسیب دیده‌اند. این کار با حمایت مالی آمریکا و هماهنگی شورای مدنی رقه تحت شعار «محیطی بهتر برای نسل‌های آینده رقه» صورت می‌گیرد.
گروهی از جوانان تحت عنوان سازمان «جوانان اکسیژن» دست به پاکسازی دیوار باستانی و دروازه باستانی بغداد در رقه زدند و از طریق هماهنگی با سازمان‌ها و گروه‌های محلی کمپینی تحت عنوان «رقه ما زیباتر است» به راه انداختند.
بشار القرف مدیر سازمان «جوانان اکسیژن» به الشرق الاوسط می‌گوید طول این دیوار باستانی ۳ کیلومتر بوده و عملیات پاکسازی آن توسط ۴۳ نفر و در مدت یک ماه به طول انجامید. این آثار صرفا آثار باستانی نبوده بلکه تاریخ تمدن این شهر، گذشته و آینده آن است.
وی همچنین می‌گوید بیشتر کسانی که در این عملیات شرکت کردند از اعضای سازمان «جوانان اکسیژن» بودند که داوطلبانه وارد این کار شدند.
شهر رقه در کناره‌های شرقی رود فرات قرار دارد و مساحت آن حدود ۲۷ هزار کیلومتر مربع است. این شهر در بهار ۲۰۱۳ به اشغال گروهک تروریستی داعش در آمد و در اکتوبر سال گذشته توسط نیروهای دموکراتیک سوریه و با پشتیبانی مداخله نظامی ایالات متحده آمریکا آزاد شد.
دیوار باستانی رقه که از دوران عباسی به یادگار مانده، در این بین آسیب‌های فراوانی دید.
شهروندان رقه عنوان می‌کنند که داعش هنگام اشغال رقه، این دیوار باستانی را تبدیل به مکانی برای ماشین‌های اوراقی و پسماندها کرده بود و در آن غنیمت‌های جنگی به فروش می‌رسید.
بشار القرف می گوید که با همکاری شهرداری رقه تمام پسماندها، آوارها و وسایل قدیمی به مکانی مخصوص پسماندها در خارج از شهر منتقل شد. این عملیات فقط مختص پاکسازی بود نه ترمیم چرا که مرمت میراث نیاز به متخصصانی در این زمینه دارد.
در ژوئن گذشته سازمان «رقه ما زیباتر است» با همکاری «کمیته گردشگری و آثار باستانی» وابسته به شورای مدنی رقه شروع به مرمت جزئی این موزه کردند و قرار است این پروژه سه ماه به طول بیانجامد و در ماه سپتامبر جاری به پایان برسد.
این عملیات شامل ترمیم فضاهای داخلی و خارجی و سالن‌های این موزه است تا بار دیگر این مکان پذیرای گردشگران و پژوهشگران باشد.
عمر النوح مدیر این سازمان با اشاره به اینکه این پروژه با همکاری سازمان یونسکو صورت می‌گیرد به الشرق الاوسط می گوید که این سازمان برای گرفتن مجوز مرمت این آثار با یونسکو مکاتبه کرده و موافقت رسمی را از آن گرفته است و قرار شده که عملیات مرمت در سه مرحله صورت بگیرد؛ مرحله اول ترمیم سقفها، دیوارهای داخلی و سالن‌ها است. مرحله دوم تعمیر درها، پنجره‌ها، لوله‌های آب، سرویس‌های بهداشتی و باغچه حیاط پشتی موزه است و اما مرحله سوم و آخر آن شامل بازگرداندن مجسمه‌ها، تابلوها و قطعات باستانی به سالن‌های موزه است.
عمر النوح همچنین می گوید که گروه ناظر بر پروژه ترمیم موزه، متشکل از مهندسین، کارگران و متخصصین آثار باستانی است و در این عملیات، ترمیم مکان با حفظ شکل قدیمی آن صورت گرفته و سالن‌ها و همچنین اتاق‌‌های آثار بازسازی شده است؛ چرا که در طول حکومت داعش آسیب دیده و به کسی اجازه نزدیک شدن به آنها داده نمی‌شد.
موزه رقه در مرکز شهر قرار دارد و مساحت آن ۸۱۱ متر مربع است. ساختمان آن دو طبقه بوده و دارای یک باغچه است که در حیات پشتی آن واقع شده است. طبقه همکف آن دارای یک ورودی و چهار سالن و یک اتاق اداری است. اما طبقه دوم ۶ سالن و یک اتاق اداری دارد و یک سالن پذایرایی بزرگ در وسط آن قرار گرفته است.
این موزه در سال ۱۸۶۱ ساخته شد و قبل از اینکه در سال ۱۹۸۱ تبدیل به موزه شود، به عنوان شهربانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
مسجد عقیق یا منصور در کنار دیوار باستانی رقه، دروازه باستانی بغداد، قصر دختران و موزه رقه از مهترین آثار باستانی این شهر به شمار می روند.
بیشتر آثار موزه و مجموعه‌های آن به سرقت رفته است و آنهایی که باقی مانده‌اند در اثر حمله‌هایی که در محیط موزه صورت گرفته آسیب دیده‌اند. همچنین ساختمان موزه هدف موشک‌ها و ترکش‌های حمله به داعش قرار گرفته است. تعداد اندکی از آثار موزه سالم باقی مانده که در انبار‌های خاصی در شهر عین عیسی زیر نظر متخصصان آثار باستانی نگهداری می‌شوند.
