اشغال سفارت بریتانیا در تهران در سال ۱۳۹۰ – عکس از خبرگزاری فرانسه
به گزارش خبرگزاری های داخلی ایران، مجلس ایران که در سال ۱۳۹۰ طرحی را با یک صد و هفتاد و نه رای موافق در مقابل چهار رای مخالف در جهت کاهش سطح روابط سیاسی با بریتانیا به تصویب رساند هم اکنون نیز قصد دارد در راستای بازگشایی سفارتخانه بریتانیا در تهران “در ماجرای پرداخت غرامت به انگلستان ورود کند”.
مهدی دواتگری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، روز یکشنبه از احتمال ورود مجلس به بحث پرداخت غرامت به سفارت انگلیس از سوی وزارت خارجه ایران خبر داد.
او در این باره به خبرگزاری فارس گفت: “آنها نیز وارد سفارت ما شده اند و خساراتی به ما وارد کرده اند که باید به آنها توجه کرد و برای گرفتن حقوق ملت تلاش کرد”.
بحث پرداخت غرامت به سفارتخانه بریتانیا در ماه های اخیر به یکی از بحثهای جدی سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. در اولین اظهار نظر رسمی در این باره، مجید تخت روانچی، معاون آمریکا و اروپای وزارت امور خارجه ایران، در گفتگویی با روزنامه گاردین اعلام کرد که کشورش به خاطر حمله به سفارت بریتانیا در تهران عذرخواهی نخواهد کرد اما غرامت خواهد پرداخت.
در همین حال مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران چند روز بعد با رد این اظهارات اعلام کرد اصلا چنین چیزی مطرح نیست.
تخت روانچی هم خود در جدید ترین گفت و گویش با خبرگزاری نسیم گفته که بحثی تحت عنوان غرامت مطرح نیست، بلکه بحث خسارت است که هنوز در مورد آن با طرف مقابل نه صحبتی صورت گرفته و نه پرداختی انجام شده است.
دولت بریتانیا پیشتر شرایطی را برای باز گشایی سفارت خود در تهران اعلام کرده بود که از جمله آنها پرداخت غرامت برای خسارات‌های وارده به ساختمان‌ها و اموال سفارت بریتانیا در تهران و عذرخواهی جمهوری اسلامی از تعدی به حریم دیپلماتیک این کشور در تهران بود.
در این میان در اواخر خرداد ماه سال جاری، ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا، اعلام کرد که سفارت این کشور در تهران را بازگشایی می کند.
ویلیام هیگ در سخنانی در مجلس عوام بریتانیا گفت که در گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه ایران، پیشرفت در بهبود روابط دو کشور و “علاقه مشترک به ادامه حرکت به سوی برقراری روابط دوجانبه” را بررسی کرده است.
در راستای بحث ورود مجلس شورای اسلامی ایران به بحث پرداخت غرامت به بریتانیا، به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران نیز در این باره گفت: “انگلیسی ها در حالی از ایران درخواست غرامت می کنند که سفارت ایران در لندن نیز مورد تهاجم قرار گرفت و خسارت هایی به سفارتخانه ما وارد شد، اما غرامتی پرداخت نکردند”.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران به حمله به سفارت ایران در لندن در اردیبهشت سال۱۳۵۹ اشاره دارد که توسط شش تروریست مسلح که خود را از اهالی عرب خوزستان معرفی می کردند، انجام شد.
تروریست ها با هجوم به داخل سفارت ایران در لندن، ۲۶ نفر از کارکنان و مراجعان را گروگان گرفتند و ساختمان را به اشغال خود در آوردند. این بحران در نهایت با حمله نیروهای امنیتی انگلیس به سفارت و کشته شدن پنج تروریست به پایان رسید. در طول شش روز بحران، دو دیپلمات ایرانی توسط تروریست ها کشته شدند.
اما اسماعیل کوثری، نماینده مجلس ایران و از چهره های اصول گرا، درباره بازگشایی احتمالی سفارت بریتانیا در گفتگو با خبرگزاری دانا، گفت: “مجلس و دولت در چارچوب قانونی که مجلس بعد از فتنه ۸۸ تصویب کرده و به دولت هم ابلاغ شده باید حرکت کنند. مجلس در دوره هشتم سطح ارتباط با انگلستان را مشخص کرد و میزان حضور انگلیسی‌ها را از سطح سفیر به کاردار تغییر داد. مجلس فقط در خصوص حضور کاردار انگلیسی مجوز داده است و هیچ کس هم نمی‌تواند خلاف قانون عمل کند.”.
از سوی دیگر سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران با اعلام این نکته که دستگاه دیپلماسی باید این هشدار را به انگلستان بدهد که اگر بناست دوباره فعالیت های سفارتخانه خود را در تهران از سر بگیرند، صرفا باید سفارتخانه باشند و در چارچوب فعالیت‌های دیپلماتیک و کنسولی عمل کنند، گفت: “نه اینکه رفتارها و اقدامات خصمانه و مداخله‌جویانه داشته باشند که اگر انگلستان با آغاز فعالیت های سفارتخانه اش بخواهد در امور داخلی ما دخالت کند یا نقش فتنه گری در ایران داشته باشد، مردم حتما واکنش نشان خواهند داد”.
این تحولات در حالی رخ داده است که به عقیده ناظران، با روی کار آمدن دولت یازدهم و در پی تحرکات دیپلماسی دولت روحانی در عرصه سیاست خارجی، ایران با یک گشایش فضا رو به رو شده و بریتانیا نیز از این تغییر فضا دور نبوده است.
مذاکرات پیوسته محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و همچنین سایر اعضای تیم مذاکره‌کننده با اعضای ۱+۵ باعث شد که بریتانیا به عنوان یکی از اعضای این گروه روابط خود با ایران را متحول کند.
رویکرد دولت روحانی در عرصه سیاست خارجی موجب شده است نه تنها بریتانیا، بلکه دیگر کشورها نیز نگرش خود به ایران را تغییر دهند.
در همین راستا دکتر الهه کولایی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، در گفت و گویی به شرق پارسی گفت: “با توجه به شعارهای دولت آقای روحانی درمورد ضرورت توسعه روابط سازنده با کشورهای جهان و اتخاذ رویکرد تعامل گرا در سیاست خارجی بدون تردید بهبود روابط با بریتانیا می تواند گام هایی در مسیر اجرایی شدن این شعارها به شمار آید و در واقع با در نظر گرفتن پیشینه وضعیت کنونی که در دوره ریاست جمهوری پیشین صورت گرفت و موجب حمله به سفارت برتانیا شد، تدریج گرایی در بازگشایی سفارت بریتانیا روندی غیر قابل پیش بینی و غیره قابل منتظره به نظر نمی رسید”.
