این روزها هر جا صحبت از فیس بوک می شود نام ظریف هم به میان می آید. دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و دیپلمات کهنه کار دولت حسن روحانی، از جمله کسانی است که با روی کار آمدن دولت یازدهم نامش به خاطر فعالیت های بسیار گسترده اش در فیس بوک شهره شد.

ظریف در صفحه فیس بوک خود کمتر به موضوعات و علایق شخصی اشاره می کند و بیشتر به ارائه اخبار و گزارش ها و یادداشت های غیر رسمی از تحولات و برنامه های کاری خود در حوزه دیپلماسی می پردازد.

شاید بتوان آخرین پست های او از توافق ژنو ۳ را از پرمخاطب ترین مطالبی دانست که نه تنها بسیار پر بازدید بوده و یا به عبارتی لایک خور داشته بلکه در صدر اخبار خبرگزاری ها و روزنامه ها هم قرار گرفته است.

فیس بوک از چهار سال گذشته و به عبارتی قبل از انتخابات سال ۸۸ فیلتر شد و بر اساس قانون، استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به سایت های فیلتر شده ازمصادق عمل مجرمانه تلقی می شود. اما فعالیت های گسترده کاربران در صفحات اجتماعی برخی از مسئولان نظام را به واکنش وادار کرده به طوری که برخی، استفاده از فیس بوک را عملی مجرمانه و برخی دیگر عملی غیر مجرمانه می دانند. هنگامی که فرمانده نیروی انتظامی به مسئولان کشور هشدار داد که با استفاده از فیلترشکن و حضور در فضای مجازی راه هنجارشکنی را باز نکنند، سخنگوی قوه قضاییه نیز بر فیلتر ماندن شبکه فیس ‌بوک پافشاری کرد.

سردار احمدی‌ مقدم، فرمانده نیروی انتظامی، در حاشیه سومین اجلاس روسای پلیس فتا گفت: “این روش که برخی از مسئولان آرام آرام شروع به عبور از خط قرمز کرده و وارد فضاهایی می‌شوند که استفاده از آن برای شهروندان ممنوع است، چیز خوبی نیست و همه باید در این زمینه رعایت کنند”.

فرمانده ناجا درباره استفاده از فیلترشکن نیز خاطر نشان کرد: “بدیهی است که وقتی ورود به سایتی ممنوع می‌شود، ورود به آن از طریق دیگر نیز دارای بار حقوقی و قضایی خواهد بود. حضور در فضای مجازی جرم نیست، اما ابزار و نحوه استفاده از آن ممکن است به‌ گونه‌ ای باشد که منجر به عمل مجرمانه شود، همان‌طور که خرید اینترنتی عملی مجرمانه نیست، اما ممکن است از طریق همین سامانه، برداشت غیرمجاز اینترنتی صورت گیرد که این یک جرم است و پلیس با آن برخورد می‌کند”.

احتمالاً منظور فرمانده نیروی انتظامی از فعالیت های برخی مسئولان، محمد جواد ظریف است که هنوز با او برخورد نشده است.

کار به اینجا ختم نمی شود بلکه در فیس بوک نام افراد مختلفی اعم از رهبری تا ریاست جمهوری و بسیاری از چهره های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی وجود دارد که برخی از آنها توسط حامیان و طرفدارانشان ایجاد شده که اگر تلقی مجرمانه صحیح باشد، باید نظر دیگری نسبت به این صفحات داشت.

در همین گیرودار فیس بوک، دکتر حمید شهریاری، رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه، اظهارنظر مناقشه برانگیزی کرد و گفت: “کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه استفاده از فیس بوک را محدود شمرده است ولی نگفته اند عضویت در فیس بوک جرم است بلکه کاری که فیس بوک می کند جرم است. ما با شبکه فیس بوک مخالف نیستیم بلکه با ساماندهی اطلاعاتی که علیه کشور انجام می گیرد مخالفیم.”

از سوی دیگر غلامحسین محسنی اژه ای دادستان کل کشور نیز اظهار تندتری را علیه استفاده کنندگان از فیس بوک را طرح کرده است. او معتقد است: ” فیس‌ بوک موارد مجرمانه عدیده‌ای از قبیل موارد ضد امنیتی و آموزش‌های ناصحیح داشته و دارد. اقدامی توسط کارگروه مربوطه در این زمینه انجام شده و تا زمانی که این اقدام پابرجا باشد، استفاده ا‌ز آن صحیح نیست و حتماً جلوگیری می‌شود.”

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، که تا کنون اظهارات مختلفی درباره حوزه فرهنگ اعم از آزادی صدای زنان برای خوانندگی و رفع سانسور و ممیزی داشته، معتقد است که نه تنها فیس بوک بلکه باید سایر شبکه های اجتماعی نیز قابل دسترسی باشند.

اظهارنظر وزیر فرهنگ اسلامی در حالی ایراد شد که آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از علی جنتی انتقاد کرده و گفته بود که : “اصرار به رفع فیلتر فیس بوک چه معنایی دارد؟”

چنین اظهارنظری در حالی صورت می گیرد که بنا بر آمار‌، نزدیک به ۱۷ میلیون کاربر ایرانی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و مروری بر تغییرات به وجود آمده در جهان و امکان دسترسی آسان مخاطبان به ابزارهای فناوری نشان می‌دهد که دیگر نمی‌توان با محدود‌سازی یا برخورد‌های قضایی و انتظامی به نتیجه‌ای رسید.

از سوی دیگر بررسی تاریخچه ورود وسایل و ابزارهای ارتباطی به کشور نشان می‌دهد هر لحظه فاصله ایران با جهان کاهش یافته است به گونه‌ ای که اکنون به سرعت می‌توان جدیدترین امکانات ارتباطی را به رایگان در اختیار گرفت.

با چنین رویکردی نباید فراموش کنیم که روزی در خیابان های شهر ما می نوشتند ویدیو مخرب تر است یا بمب اتم. اما امروزه کسی از ویدیو استفاده نمی کند و فناوری آن به تاریخ پیوسته است، لذا استفاده و درک صحیح از ماهیت و ابزار ارتباطی می تواند در اتخاذ تصمیم صحیح به ما کمک کند.

با وجود هیاهوهایی که علیه دکتر ظریف بر پا شد، وی همچنان و با آسودگی، کار خود را انجام میدهد و مشکلی برایش ایجاد نشده است. ظریف در آخرین پست خود که درمورد سفر به کویت بود، نوشته است: “ساعت ۵ و ۲۰ دقیقه صبح سه شنبه است. دیشب از سفر دو روزه به کویت، عمان و قطر برگشتم. سفر لازم و بسیار خوبی بود و سران و وزرای امورخارجه این کشورها با گرمی استقبال کردند. همه از تحولات اخیر ابراز خرسندی نمودند و آمادگی خود برای گسترش روابط با ایران را مورد تأکید قرار دادند.” این پست تا این لحظه بیش از ۴۹ هزار “لایک”، بیش از ۵ هزار “کامنت” و بیش از ششصد مورد “شییر” شده است.