مرحله دوم تحریم علیه ایران، مرحله محک زدن سازوکار جدید اروپا با ایران است
پاریس: میشال أبونجم
۱۵ روز دیگر مرحله دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران شروع میشود. این مرحله شامل بخشهای انرژی و تبادلات مرتبط با نفت و گاز و تبادلات با بانک مرکزی است.
به گزارش الشرق الاوسط، از نظر کارشناسان این مرحله، بدترین مرحله برای اقتصاد ایران است؛ چرا که ۸۵ درصد اقتصاد آن بر درآمدهای نفت و گاز میچرخد.
به اضافه اینکه واشنگتن در ماه می گذشته مرحله اول تحریم را علیه ایران اعمال کرد و در نظر دارد که ایران را از چرخه سیستم مالی بینالمللی و استفاده از ارز آمریکا خارج کند.
شروع این تحریمها، خصوصاً مرحله دوم آنها که شرکتهای غیرآمریکایی و تجارت در خارج از آمریکا را شامل میشود در واقع به نوعی امتحان برای تدابیری است که اروپاییها از بهار گذشته برای دورزدن تحریمها در حال بررسی آن هستند.
در واقع اروپا از این اقدام خود، دو هدف دارد؛ اولا ینکه با اینکار ایران را ملزم به پایبندی به توافق هستهای کرده و مانع از غنی سازی اورانیوم شود. دوم اینکه به حسن روحانی رئیسجمهور ایران کمک کنند تا با جریان مخالف در داخل ایران مقابله کند؛ ولی هدف سومی نیز هست که همانا استمرار شرکتهای اروپایی بر استفاده خود از بازارهای ایران است.
اما موضع ایران در برابر پایبندی به توافق هستهای، ملزم به منافعی خواهد بود که ضامن صادرات نفت آن و تعامل تجاری و اقتصادی با خارج شود.
از سوی دیگر، صادرات نفت ایران از آگوست تا اکنون حدود ۲ میلیون بشکه کاهش یافتهاست.
کارشناسان معتقدند که در ماههای آینده این وضعیت بدتر میشود.
ایران به این خاطر، نفت خود را با قیمت بسیار پایینی میفروشد و به مشتریان خود در آسیا، به خصوص چین و هند که بزرگترین وارد کنندههای نفت هستند وعده دادهاست که تخفیفهای اضافه به آنها بدهد تا بدین گونه جذب بازار کند.
بعد از تحریم، خرید نفت توسط هند و ژاپن از ایران کاهش یافت اما در خصوص چین این اتفاق صورت نگرفت.
در واقع، بهطور کلی آینده فروش نفت ایران و پایبندی آن به توافقنامه هستهای تا حد زیادی وابسته به چهار کشور چین، هند، ژاپن و کره جنوبی است.
دو کشور اول اعلام کردند که از ایران نفت خواهند خرید، ترکیه نیز همینطور.
اما در خصوص ژاپن و کره جنوبی به دلیل تأثیر زیاد آمریکا بر آنها، وضع فرق میکند. بنابر دلایل استراتژیک، سیاسی و اقتصادی سخت میتوان پیشبینی کرد که موضع آنها چگونه خواهد بود.
از این رو کشور ایران از اروپا میخواهد این نقص و کمبود در بازار را برای آن جبران کند؛ که به دلیل میزان تحریم واردات نفت به اروپا و همچنین ترس شرکتها از مجازات آمریکا، این خواسته ایران غیرواقعی است.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اواخر سپتامبر گذشته در حاشیه فعالیت مجمع عمومی سازمان ملل با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران دیدار داشت و از ایجاد صندوق منافع مشترک برای دورزدن تحریمهای آمریکا خبر داد که سازوکار آن براساس ارز آمریکا نیست.
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز دو روز گذشته در خصوص شک و شبهههای آمریکا در خصوص کارآیی این صندوق عنوان کرد اروپا دنبال راهی است تا شرکتهای اروپایی روابط تجاری خود را با ایران و با رعایت قوانین حفظ کنند، از سوی دیگر باعث حفظ حاکمیت اقتصاد اروپا شود.
منابغی فرانسوی در خصوص تشویق شرکتها به ادامه روبط با ایران علیرغم تهدیدهای آمریکا، عنوان کردند دولتهای اروپایی از جانب شرکتهای خصوصی تصمیمگیری نمیکنند؛ چرا که این شرکتها براساس منافع خود عمل میکنند.
شرکتهای بزرگ به دلیل بازار کار خود در آمریکا، خیلی زود از ایران خارج شدند بنابراین استفادهکنندگان این صندوق کشورهای متوسط و کوچک هستند که هدف ایران برای تأمین بازار نفت نیستند؛ بنابراین سوالهای زیادی به وجود میآید که از جمله آنها روندی است که مقامات ایرانی در هفتهها و ماههای آتی، در پیش میگیرند، درست بعد از اینکه متوجه شوند تأمین منافع آنها از طریق پایبندی به برجام کار سادهای نیست.