دولت ترکیه دیروز شروع به انتشار صورت‌های عملکرد مالی کرد که به پیوست آن بیانیه هایی رسمی نیز بود. هدف از این اقدام این بود که شاید بتواند با این کار نوسانات شدید اقتصادی خود را که از یک ماه گذشته گریبانگیر این کشور شده است و بازار داخلی و همچنین بازارهای منطقه‌ای و جهانی را نیز دستخوش تغییر و تحول کرده است، کمی به ثبات برساند ولی علیرغم این کار شرایط اقتصادی ترکیه همچنان بحرانی است.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه دیروز (چهارشنبه ۱۵ آگوست) با اعلام این که شرایط اقتصادی ترکیه از سه شنبه ۱۴ آگوست رو به بهبودی است پیش بینی کرد که این شراط بهتر هم خواهد. وی شروع این بهبودی را درست «همزمان با به اتخاذ تدابیر لازم توسط نهادهای مربوطه ترکیه» عنوان کرد.
در نتیجه همه این‌ها دیروز ارزش لیره ۶% افزایش یافت و ارزش برابری لیر ترکیه در برابر هر دلار به کمتر از ۶ لیر رسید. در واقع افزایش اخیر نرخ ارز ترکیه به دلیل اقدام هیئت نظارت بر بانک‌ها در خصوص عقود مبادله‌ای و همچنین پیش بینی بهبود روابط اتحادیه اروپا و ترکیه است. خصوصا بعد از اینکه ترکیه اقدام به آزاد سازی دو سرباز یونانی کرد که از مارس گذشته در بازداشت بودند.
ولی لیر ترکیه از ابتدای سال جاری تا به اکنون کاهش ۴۰ درصدی ارزش داشته است، که روز دوشنبه گذشته این کاهش به بیشترین میزان خود طی این دوره رسید. این شدت افول ناشی از نگرانی‌هایی بود که بعد از صحبت‌های رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در خصوص دعوت به صرفه‌جویی در اعتبارات هزینه‌ای و همچنین وخامت روابط با آمریکا که یکی از اعضای اصلی پیمان ناتو است، صورت گرفت.
سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه همچنین عنوان کرد که نوسان‌های اخیر در تبدیل لیر به ارزهای خارجی «هیچ ربطی به ساختار و شاکله اقتصاد ترکیه ندارد؛ بلکه ناشی از اقدامات و مواضع غیر منطقی آمریکا علیه ترکیه است.»
طلعت زکی حافظ سخنگوی بانک‌های عربستان و دبیر شورای اطلاع‌رسانی بانکی در این باره اعلام کرد که کاهش ارزش لیر ترکیه بر کیفیت عملکرد بانک‌های عربستان تاثیری نداشته است. وی دلیل این مسئله را عدم معامله بانک‌ها با ارز محلی ترکیه و استفاده آنها از راهکارهایی که باعث محافظت از آنها در برابر نوسان های ارزی می‌شود، عنوان کرد.
اسلحه عوارض گمرکی:
در سایه اختلاف شدید آمریکا و ترکیه، دولت ترکیه دیروز در پاسخ به اقدام واشنگتن مبنی بر بالا بردن میزان تعرفه مالیات گمرکی واردات فولاد و آلمینویم از ترکیه، به اقدامی متقابل دست زد و تعرفه مالیاتی برخی کالاهای وارداتی آمریکا را بالا برد.
فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه از طریق حساب تویتر خود اعلام کرد که :« میزان تعرفه مالیات گمرکی واردات برخی کالاها در جواب به حمله مغرضانه حکومت آمریکا به اقتصاد ما، بالا رفت.»
این تصمیم ناشی از تیره و تار شدن روابط امریکا و ترکیه خصوصا در طول یک سال و نیم گذشته پس از بازداشت آندرو برونسون کشیش مسیحی وحبس خانگیوی بوده است.
بر اساس اخبار خبرگزاری های داخلی ترکیه، دادگاه ترکیه درخواستِ دوباره آزاد سازی این کشیش را رد کرده است.
جیم هالفورت وکیل این کشیش نیز در صحبتی که با یکی از خبرگزاری های فرانسه داشته اعلام کرده است که دادگاه دیگری در ازمیر قرار است که درخواست آزادسازی موکل وی را بررسی کند.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هفته گذشته تعرفه واردات آلمینیوم و فولاد از ترکیه را افزایش داد و این امر باعث شد که در روز جمعه لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا کاهش ارزشی ۱۶ درصدی داشته باشد.
از روز سه شنبه در نتیجه اقدامات بانک مرکزی آنکارا و سخنان دولت جهت آرام سازی اوضاع و دعوت اردوغان از مردم براى فروش دلارها و طلاهای خود که با استقبال شهروندان ترک همراه بود ارزش لیر اندکی افزایش یافت.
نرخ بهره‌های بانکی
اردوغان به شدت مخالف افزایش نرخ بهره بانکی است. اما اقتصاددانان از اینکه بانک مرکزی افزایش نرخ بهره‌ها را علیرغم تورم ۱۶ درصدی در ماه ژوئیه و کاهش قیمت ارز ترکیه رد می کند، ابراز نگرانی کرده‌‌اند.
با این وجود ممکن است تغییراتی در موضع دولت درباره نرخ بهره به‌وجود آید. قرار است که برات آلبایراک وزیر امور مالی و خزانه داری ترکیه و داماد اردوغان در روز پنجشنبه نشستی با صدها سرمایه گذار خارجی از طریق تلویزیون مدار بسته داشته باشد و این نشیت ممکن است تاثیری بر نرخ بهره بگذارد.
شایان ذکر است که بر اساس گزارش‌هایی که موسسه آماری ترکیه روز گذشته ارائه داد مشخص شد که میزان بیکاری در ماه های آوریل تا ژوئن ۹٫۷ درصد افزایش یافته است ولی با این حال این درصد در مقایسه با سال گذشته کاهش ۱۰٫۲ درصدی داشته است.
بر اساس این داده‌های آماری، میزان درصد افزایش آمار بیکاری طی ماه‌های ذکر شده، در بخش غیر زراعی ۱۱٫۶ بوده است در حالی که در ماه‌های قبل از آن ۱۱٫۴ درصد بوده است. اما همین نسبت در مقایسه با نسبت بیکاری در همین برهه زمانی از سال گذشته کاهش داشته است؛ چرا که میزان آن در سال گذشته طی همین ماه‌ها ۱۲٫۲ درصد بوده است. همچنین دیروز وزارت امور مالی ترکیه اعلام کرد که بودجه کشور در ماه ژوئیه ۱٫۱ میلیارد لیر (۱۸۲٫۵۴ میلیون دلار) مازاد داشته است. و بودجه ماه ژوئیه حاکی از مازاد اولیه است که میزان آن بدون پرداخت بهره مالیات ۹٫۳ میلیارد لیر است.
و اما طبق این گزارش‌ها میزان کسر بودجه در ۷ ماه گذشته اول سال میلادی ۴۵ میلیارد لیر بوده است.
تهدیدهای آمریکا
روز سه شنبه یکی از مسئولان کاخ سفید گفت که آمریکا به ترکیه هشدار می‌دهد که در صورت عدم آزاد کردن کشیش آمریکایی، فشارهای اقتصادیِ بیشتری به آن تحمیل خواهد کرد.
این پیام قاطعانه درست پس از گذشت یک روز از جلسه محرمانه جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا با سردار کیلیج سفیر ترکیه در آمریکا راجع به کشیش آمریکایی، صادر شد. و یکی از مسئولان بالامرتبه آمریکایی گفت که به بولتون هشدار داده که آمریکا از مواضع خود باز نخواهد گشت.
این مسئول همچنین با تاکید برعدم اعلام نام، به خبرگزاری “رویترز” گفت که در خصوص قضیه آندرو برونسون تاکنون «هیچ پیشرفتی حاصل نشده است».
