عرضه سفال های ایزنیک و اسطرلاب دوره ممالیک و فنجان های قهوه عثمانی

عکس: بشقاب سفالی ازنیکی قرن پانزدهم- انگشتر جواهر نشان طرح پیکان و حکاکی داخلی میناکاری شده با مواد رنگی

لندن – عبیر مشخص

سالن های حراج لندن، این روزها سرگرم عرضه آثار هنری اسلامی و معاصر خاورمیانه هستند. گالری ها بر سر نمایش آثار دیدنی و گوناگون که در یک برهه زمانی مشخص کم نظیر بوده اند با یکدیگر رقابت می کنند. اما به هر حال، آثار هنری برجسته اسلامی مثل نسخه های کمیاب و قدیمی قرآن و دست نوشته های علمی و قطعات مینیاتوری و قالی و جواهرات و غیره در همه سالن های حراج لندن به چشم می خورد.

«الشرق الاوسط» ضمن بازدید از بخش هنرهای اسلامی حراجی ساتبی نظر کارشناسان را درباره آثار مهم اسلامی که در این حراجی در تاریخ ۲۴ اکتبر به فروش می رسد جویا شد.

ظروف چینی ازنیکی
بشقاب چینی ازنیکی از دوره عثمانی یکی از مهم ترین و گران ترین آثار عرضه شده است. این بشقاب که در دوره عثمانی در قرن پانزدهم ساخته شده یکی از مهم ترین و گران ترین آثار عرضه شده در این حراجی است. بینیدکت کارتر مدیر بخش خاورمیانه ساتبی در گفتگو با الشرق الاوسط گفت «این قطعه یکی از مهم ترین آثار سفالی ازنیکی است که هنوز در موزه ها و نهادهای جهانی عرضه نشده است. معمولا اگر رنگ بشقاب آبی تیره باشد نشان می دهد که این بشقاب به خوبی از آن نگهداری شده است. سه بشقاب چینی ازنیکی دیگر در موزه های جهان مثل لوور پاریس عرضه می شوند. این بشقاب را به نام صاحبش یعنی مکس دیبان می شناسند. این بشقاب هم مانند دیگر آثار ازنیکی دارای نقش و نگار بوده و در آن از نقوش اسلیمی (اربسک) و طراحی سرامیک چینی استفاده شده چرا که سفال چینی در بخش هایی از امپراتوری عثمانی رایج بوده است.

جاقرآنی

کارتر یک جا قرآنی چوبی شیک و ساده نشانمان می دهد که قیمت آن بین ۷۰ هزار تا ۱۰۰ هزار پوند است. نام محمد و علی بر روی آن کنده کاری شده است. معمولا نسخه های قطور قرآن را روی جا قرآنی می گذاشتند تا کار خواندن قرآن راحت تر شود. به گفته کارتر، این جا قرآنی در برهه زمانی بین سال های ۱۴۲۹ تا ۱۴۷۰ میلادی ساخته است و در آن از الگوی طراحی عثمانی و ممالیک استفاده شده است. این قطعه بی نظیر در دوره فروپاشی ممالیک و آغاز حکومت عثمانیان طراحی شده و بیانگر این دوره انتقالی است.

اسطرلاب دوره ممالیک
تقریبا همه خانه های حراج آثار اسلامی چند قطعه اسطرلاب عرضه می کنند. در این گالری هم یک هنرمند مسلمان اسطرلاب مسی طلاکاری و نقره کاری شده را در سال های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۲ میلادی با مهارت و دقت فوق العاده ای طراحی کرده است که این قطعه به نام سازنده آن یعنی محمد ابن ابی بکر القواس عرضه می شود. این اثر که در سوریه ساخته شده به قیمت ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار پوند به فروش می رسد. سوریه در آن زمان مرکز ستاره شناسی بود.

 

 

ظرف شیشه ای دوره ممالیک
بکارگیری ماهرانه شیشه در ظروف در دوره ممالیک رواج داشته اشت. در این حراج هم یک نمونه از ظروف بلورین آب که در آن رنگ های گوناگون آبی و قرمز و سبز و زرد به کار رفته به چشم می خورد. قیمت این ظرف شیشه ای به ۲۰ تا ۳۰ هزار پوند می رسد.

 

ظرف سنگ یشم گلدار

ظرف سنگ یشم سبز کم رنگ که بر روی آن گل های کوچک و ساقه هایش نقش بسته یکی دیگر از قطعه هایی است که کارتر به ما نشان می دهد. او می گوید«این سنگ یشم در آن رگه هایی از رنگ مشکی به چشم می خورد که طراح قطعه از این ویژگی طبیعی سنگ در طراحی آن استفاده کرده است. این ظرف سنگی به قیمت ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار پوند به فروش می رسد.»

محراب مسجد در دیاربکر
در گوشه ای از اتاقی که پر از قفسه کتاب و میز است محراب متعلق به مسجدی در دیاربکر قرار دارد. تاریخ این محراب به بیست و پنج سال آخر قرن شانزدهم برمی گردد. این محراب با دوازده صفحه سفالی منقوش به آیات قرآنی و رنگ ها و طرح های گوناگوناگون تزیین شده است. به گفته کارتر، قیمت این قطعه چیزی ما بین ۳۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار پوند است. این محراب تنها در یک حراج ساتبی در سال ۱۹۹۶ فروش رفته است.

فنجان های قهوه قلمکاری شده
این فنجان های قهوه نقشدار در دربار عثمانی در قرن نوزدهم به کار رفته است. ست های فراوانی از فنجان های قهوه با طراحی های گوناگون در این حراجی عرضه شده و برخی از آنها از جنس طلا و نقره هستند که با قطعه های الماس و مروارید کوچک تزیین شده اند. این فنجان ها در سوییس ساخته شده و در بازار عثمانی به فروش رسیده اند.