تظاهرات فعالان یمنی علیه حوثی ها و شبه نظامیان مسلح – عکس از آژانس عکس خبری اروپا

در سال ۱۹۴۸، شماری از قبایل یمنی صنعا پس از درگیری با نیروهای امام یحیی، حاکم وقت، پایتخت یمن را محاصره کردند و تهدید کردند که آنرا به تصرف درخواهند آورد.

عبدالله الوزیر، رهبر شورشیان برای کسب حمایت ملک عبدالعزیز پادشاه وقت عربستان سعودی به جده رفت. پادشاه سعودی، وزیر را سرزنش کرد و به او گفت که سرانجام خونریزی فقط خونریزی است، و اینکه وزیر با اخوان المسلمین بود که به امام یحیی خیانت کرد و او را کشت.

پادشاه سعودی همچنین از وزیر پرسید که چگونه وی می تواند خود را حاکم یمن اعلام کرد. پادشاه از حمایت شورشیان خودداری کرد به رغم آنکه وی طرفدار امام یحیی هم نبود. بدین ترتیب صنعا به تصرف امام احمد، پسر امام یحیی درآمد و دور تازه ای جنگ های بین اقوام در یمن آغاز شد.

صنعا در هفت دهه گذشته شاید توطئه ها و خیانت های بسیار بوده است. امام احمد در سال ۱۹۶۱ ترور شد و فرزندش، البدر، پس از تصرف صنعا توسط شورشیان آنرا به محاصره درآورد.

جمال عبدالناصر رییس جمهور مصر ۷۰ هزار نیرو را برای حمایت از شورشیان در جنگی که حدود هشت سال طول کشید اعزام کرد، جنگی که طی آن ناصر حدود نیمی از ارتش خود را از دست داد.

در این میان، اسراییل در سال ۱۹۶۷ و در شرایطی که عبدالناصر سرگرم جنگ با قبایل یمن بود به مصر حمله کرد. پیش از اقدامات مصر برای کسب نفوذ در یمن، بریتانیایی ها و عثمانی ها هم برای این منظور تلاش کرده بودند، اگر چه هیچ یک نتوانستند حاکمیت خود را بر این کشور اعمال کنند.

این تاریخچه ای از جنگ های خونین در صنعا است که در اینجا ذکر کردم تا وقایع اخیر را که موجب سردرگمی بسیاری شده، توضیح دهم.

حوثی ها، که کنترل صنعا را به دست گرفته اند، حزبی قبیله ای هستند که با تشویق علی عبدالله صالح رییس جمهور سابق یمن در دهه ۱۹۹۰ میلادی با ایرانی ها ارتباط پیدا کردند، رییس جمهوری که تصور می کرد می تواند با حمایت از اخوان المسلمین، حوثی ها، و دیگر قبایل، همزمان بر سر سه میز بازی کند.

در هر حال وی در نهایت با اعتراضات گسترده سال ۲۰۱۱ از قدرت سرنگون شد.

ایران به پیروزی متحدان حوثی اش می نازد. تحلیلگران و مفسرانی که از رژیم ایران حمایت می کنند، تحولات اخیر در یمن را تاکنون مهم ترین پیروزی برای ایران در منطقه می دانند. اما هنگامی که نگاهی فراگیر به تصرف صنعا به دست جنبش انصارالله حوثی ها بیاندازیم، می بینیم که در واقع این مساله تغییر زیادی در زمینه های ژئوپولیتیک ایجاد نمی کند.

متاسفانه، این مساله رنج شهروندان یمنی را که چندین دهه از حکومت های ضعیف رنج برده اند، افزایش می دهد. حوثی ها نخواهند توانست حکومت یمن را اداره کنند، حتی اگر رییس جمهور هم از قلعه خود بگریزد و آنها آنرا تصرف کنند.

سه سال پیش، یمن کشوری ناکام محسوب می شد، به این معنی که غیرقابل اداره بود. هزینه هیا سالانه دولت ۸ میلیارد دلار است. بنابراین حوثی ها چطور می خواهند حقوق کارمندان بخش دولتی را بدهند؟

حتی درآمد تسهیلات نفتی دولتی، که حوثی ها چندین روز پیش آنرا اشغال کردند، برای پرداخت حقوق پلیس و ارتش کافی نخواهد بود.

اگر ایران بخواهد نیروهایش را اعزام کند، همانطور که هم اکنون به عراق و سوریه فرستاده است، باید به خاطر داشته باشد که یمن در هزار سال گذشته قبرستان مهاجمان بوده است. یمن کشوری پرصخره است که فقط مردم خودش آنرا می شناسند.

کوه شعیب پیغمبر، که ۳۶۷۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد، بلندترین قله در منطقه است. کوه های بلند و دره های عمیق، یمن را از عربستان سعودی جدا می سازد، و برای ارتش ها، گذاشتن از آنها بدون هواپیماهای بزرگ ترابری غیرممکن است.

حوثی ها نخواهند توانست بر یمن حکومت کنند مگر اینکه موافقت مردم یمن را کسب کنند، مردمی که به خاطر تصرف پایتخت از آنها خشمگین هستند، و نیز از حمله به شیوخ قبیله ای ناراحتند.

آنها نخواهند توانست با این دکترین سیاسی ناهنجار یا با ادعای خلافت، و یا منطق وارداتی ایرانی بر یمن حکومت کنند چرا که هیچ یک از این مسائل با یمن یا آمال ملت یمن تناسبی ندارد.