جاده سازی در عربستان سعودی – عکس از الشرق الاوسط

زمانی جاده های روکش شده با آسفالت آرزوی اکثر مردم عربستان بود. جاده هایی که امروز مساحت آن به ۲٫۲۵ میلیون متر مربع می رسد. عربستان سعودی ظرف ۸۰ سال گذشته نهضت عظیمی در ساخت جاده های آسفالت را شاهد بوده است. به طوری که اکنون برای مردم عربستان و کسانی که از کشورهای هم جوار به آن سفر می کنند مسافرت با خودروهای شخصی یکی از متداول ترین شیوه های تردد محسوب می شود.

عربستان سالانه میلیاردها ریال صرف پروژه های راه وترابری می کند. با وجود اینکه عربستان در زمینه خطوط جاده ای آسفالت به مراحل پیشرفته ای دست یافته اما همچنان برای توسعه و گسترش بیشتر آن تلاش می کند.

وزارت راه وترابری یکی از قدیمی ترین ارگان های دولتی این کشور است که همزمان با تاسیس حکومت عربستان سعودی ایجاد شد. علیرغم ورود ابزار و تجهیزات کابلی و رادیویی و فراهم آمدن خدماتی مانند برق، پست، مخابرات و ساخت خطوط ریلی و هوایی و دریایی، یکی از اولین اهدافی که ملک عبدالعزیز بن عبد الرحمن بنیانگذار عربستان سعودی به آن توجه ویژه داشته سهولت ارتباط میان بخش های وسیع و مناطق پراکنده کشور بوده است.

تاکنون بخش حمل و نقل کشوری مقاطع و مراحل مختلفی را تجربه کرده که همگی با اشراف دولت بوده است. وزرات راه و ترابری از ابتدای تاسیس در سال ۱۹۵۳ تمامی مسئولیت های مربوط به راه ها، برق، پست، مخابرات، تلکس، بنادر و خطوط ریلی و حمل و نقل جاده ای و دریایی را برعهده داشت. با افزایش دامنه وظایف و تعدد گستره خدمات بار دیگر وزارت راه و ترابری در سال ۱۹۷۵ از نو سازماندهی شد و بخش های برق، پست و مخابرات از این وزارت منفک و به وزارت خانه های مربوطه ارجاع داده شدند. مدیریت و بهره برداری از بنادر نیز به سازمانی عمومی محول و برای خطوط ریلی نیز سازمانی مستقل تشکیل شد.

وزارت راه و ترابری تاکنون بیش از ۶۰ هزار کیلومتر جاده مطابق با آخرین استاندارهای جهانی احداث کرده است. این جاده ها، با اتصال شهرهای اصلی کشور موجب آبادانی و پیشرفت آنها شده و تردد و جابجایی گسترده میان این شهرها را سهولت بخشیده است. طبق آمار رسمی سال گذشته، بسیاری از جاده ها دوبانده شده و پل ها و مسیرهای کمربندی زیادی در شهرهای مختلف احداث شده است. همچنین موانع اجرایی کار در مناطق جنوبی برطرف و مسیرهای شهری متعددی در مناطق مختلف ساخته شده است.

جاده سازی در عربستان سعودی – عکس از الشرق الاوسط

راه های احداث شده، با اتصال شهرها و استان های مناطق مختلف موجب اتصال این مناطق به یکدیگر نیز شده اند. وزارت راه و ترابری همچنین با ساخت جاده های فرعی به مجتمع های مسکونی و مراکز دیگر خدمات رسانی می کند. علاوه بر این بیش از ۱۳۹ هزار کیلومتر راه خاکی ساخته شده که مجموع این راه ها در فرایند آبادانی و توسعه سراسری کشور نقش داشته و زمینه انتشار خدمات بهداشتی، آموزشی، کشاورزی و اجتماعی برای تمامی شهروندان را فراهم می سازد.

بزرگراه های متعددی ظرف سال های گذشته در مناطق مختلف عربستان احداث شده که از شاخص ترین آنها می توان به بزرگراه ریاض–دمام به طول ۳۸۳ کیلومتر، بزرگراه ریاض–قصیم به طول ۳۱۷ کیلومتر، بزرگراه قصیم – مدینه به طول ۴۴۸ کیلومتر، بزرگراه ریاض– طائف – مکه به طول ۸۲۰ کیلومتر، بزرگراه مکه – جده به طول ۷۰ کیلومتر، بزرگراه جده– مدینه به طول ۴۱۰ کیلومتر، بزرگراه مکه– طائف به طول ۷۰ کیلومتر و بزرگراه مکه مکرمه– مدینه منوره به طول ۴۲۱ کیلومتر اشاره کرد.

طول راه های در حال احداث تا پایان سال مالی ۱۴۳۳-۱۴۳۴ به ۲۲٫۲ هزار کیلومتر می رسد که این رقم معادل ۲۷درصد مجموع راه های ساخته شده در عربستان سعودی تا به امروز می باشد. بنابراین با اتمام پروژه های در حال اجرا طول جاده های آسفالت کشور به ۸۳ هزار کیلومتر خواهد رسید.

وزارت راه و ترابری برای حفظ و نگهداری راه ها قراردادهایی ۳ ساله با پیمانکاران سعودی منعقد می کند که برای سال ۱۴۳۳ تا ۱۴۳۶ تعداد ۸۰ قرار داد در مناطق مختلف کشور منعقد شده است. همچنین ۱۰ قرارداد در ۸ منطقه برای نگهداری و راه اندازی سیستم روشنایی منعقد شده است.

وزارت راه و ترابری عربستان سعودی با اهتمام ویژه به آینده این بخش تاکید دارد که جاده ها، شریان حیاتی اقتصاد و کلید توسعه و پیشرفت در تمامی زمینه ها هستند و پیوندی گسست ناپذیر با توسعه پایدار دارند. تحقق توسعه پایدار نیز خود به حجم زیرساخت راه ها و وسایل حمل و نقل چند منظوره بستگی دارد. بخش حمل و نقل علاوه بر همکاری در جهت تحقق اهداف نقشه راهبردی توسعه کشور، بر رفع موانع مالی و قانونی و اداری موجود در توسعه اقتصادی این بخش نیز تمرکز دارد.

فهد المشاری، کارشناس اقتصادی در گفتگو با روزنامه الشرق الاوسط در تشریح وضعیت حمل و نقل جاده ای عربستان اظهار داشت که میزان خطوط بزرگراهی و محورهای مواصلاتی و سرعت ساخت آنها نسبت به مساحت بزرگ کشور موفقیت بسیار چشمگیری به حساب می آید.

المشاری همچنین عنوان داشت که کشور در سال های اخیر در زمینه ساخت جاده های آسفالت جهش بزرگی داشته که این امر از سویی منجر به افزایش میانگین توسعه اقتصادی و از سوی دیگر موجب بالا رفتن سرعت جابجایی خودروهای شخصی در مسافت های برون شهری شده است.

به عنوان مثال طبق آمار سال های گذشته، منطقه مکه با میزبانی شش میلیون زائر حج عمره و میانگین دو میلیون زائر حج تمتع بودجه ای معادل ۳٫۵ میلیارد ریال را برای امسال به خود اختصاص داده است.

مهندس محمد مدنی مدیر عامل سازمان راه و ترابری منطقه مکه در گفتگو با خبرگزاری عربستان عنوان داشت که یکی از مهمترین طرح های تصویب شده در بودجه امسال، تکمیل بزرگراه جده به مکه است. وی همچنین افزود که ساخت کمربندی شرقی شهر جده، محورهای کمربندی شهر مکه، بزرگراه جده به جازان، توسعه و بهسازی جاده عسفان و تکمیل مراحل پایانی مسیری که از تقاطع بریمان آغاز و به جاده مکه- مدینه منتهی می گردد از دیگر پروژه های منطقه است.

مهندس مدنی نصب سیستم روشنایی و قرار دادن حفاظ های بتنی در تقاطع های مسیر شرقی فرودگاه جده و اجرای تقاطع امیر فواز به طول ۲۸ کیلومتر با هزینه ای بالغ بر ۱۰۱٫۷ میلیون ریال و تکمیل تقاطع مسیر موازی با دانشگاه علم و فناوری ملک عبدالله با هزینه ۲۰٫۵ میلیون را جزء پروژه های مصوب شده دانست.

وی همچنین اظهار کرد که طرح قطار سریع السیر حرم تا حرم که شهر مکه را به مدینه متصل ساخته و از استان جده نیز می گذرد مطابق برنامه زمان بندی شده و مشخصات فنی و مهندسی طرح در حال اجرا است. وی مهمترین ویژگی این پروژه را کوتاه کردن مسافت میان شهرهای مکه و جده تا مدینه عنوان کرد. به طوری که مسافتی معادل ۴۴۸ کیلومتر با سرعتی بیش از۳۰۰ کیلومتر در ساعت پیموده خواهد شد. پنج ایستگاه اصلی در شهرهای مکه، جده، فرودگاه ملک عبدالعزیز، منطقه اقتصادی ملک عبدالله و شهر مدینه نیز در نظر گرفته شده است.

مهندس محمد مدنی با تشریح روند اجرای پروژه در استان جده تعداد تقاطع های خطوط ریلی را ۸ تقاطع عنوان و طراحی آنها را به گونه ای دانست که در صورت حرکت همزمان چند قطار در هیچ یک از این تقاطع ها قطاری متوقف نخواهد شد. وی افزود طرح های پیشنهادی، همزمان با طرح توسعه و تکمیل شرق جاده حرم تا حرم در جده و اتصال آن به کمربندی جدید در حال پیگیری و اجراست. مدنی همچنین تاکید کرد که تمامی تقاطع هایی که قطار از آن عبور می کند بهسازی و نوسازی خواهند شد. وی عنوان کرد که اداره متبوع وی در حال حاضر مشغول اجرای مسیر سوم کمربندی مکه است که تا سال آینده به بهره برداری خواهد رسید. ساختمان های موجود در محدوده طرح نیز کاملا تخریب و ساخت آنها در منطقه عزیزیه آغاز شده است.

مهندس محمد مدنی یکی از مهم ترین طرح های حیاتی استان جده را اتصال مسیر حدا الجموم به فاز اول کمربندی جنوبی دانست. بهسازی پل های تقاطع های بخش شمالی و منطقه حجاج در بزرگراه جده به مدینه و احداث جاده جده به ورزشگاه ملک عبدالله و تقاطع های مورد نیاز آن و همچنین تکمیل پل ارتباطی خیابان الاربعین به تقاطع قویزه و تکمیل مسیر تقاطع بریمان به جاده مکه به مدینه را از دیگر طرح ها برشمرد.

وی عنوان داشت که مسیر روگذر فرودگاه که بودجه ۳۰۰ میلیون ریالی برای آن اختصاص داده شده، اجرا و به جاده جدید جده به مکه متصل خواهد شد. این پروژه در ادامه تکمیل مسیری است که از تقاطع بریمان آغاز شده و به جاده مکه منتهی می شود. وی همچنین از تصویب اعتبار کمربندی پنجم جاده الخواجات که فاز اول آن به زودی اجرا خواهد شد خبر داد.