شبه نظامیان لیبیایی در کنار استخر مجتمع سفارت آمریکا در طرابلس - عکس از رویترز

شبه نظامیان لیبیایی در کنار استخر مجتمع سفارت آمریکا در طرابلس – عکس از رویترز

این روزها همه جا کلیپ ویدئویی را تماشا می کنند از شبه نظامیانی مسلح در داخل یکی از مجتمع های متعلق به سفارت آمریکا در طرابلس. این کلیپ، شبه نظامیان را در حالی که از یک بالکن به داخل استخر می پرند نشان می دهد، در حالی که دیگران آنها را تشویق می کنند.

حال و هوای نشان داده شده در این کلیپ منطقی است و همینطور شادی این مبارزان مسلح در حالی که به داخل استخر شیرجه می روند. آیا این حال و هوا نشان دهنده وضعیت پرآشوب کنونی لیبی است، یا اینکه این گروه تلاش می کنند پیامی سیاسی را به گروه خاص سیاسی بفرستند که اکنون در محل حضور ندارد.

سفارت آمریکا اخیرا در پی اوج گیری درگیری بین شبه نظامیانی که بر سر پایتخت لیبی می جنگند، با همه کارکنانش تخلیه شد. سفیر آمریکا در لیبی هم از راه دور یعنی از مالت بر اوضاع نظارت می کند. این شبه نظامیان – که خود را انقلابی می نامند – مردم غیرنظامی طرابلس را به وحشت می اندازند. در همین حال، اگر کمک های آمریکا و ناتو در جهت سرنگونی معمر قذافی نبود آنها حتی وجود نداشتند.

این مساله پس از چهار دهه حاکمیت قذافی به وقوع پیوست که خود به عنوان عامل اصلی شرایط کنونی لیبی شناخته می شود. کشور لیبی اکنون به سرعت به سوی کشوری شکست خورده پیش می رود، و اگر مشکل، مشکل استخرهای شنا باشد، لیبی منابع طبیعی و امکاناتی دارد که با آن می تواند برای هر یک شهروند یک استخر بسازد.

ورای «فاکتور داستانی» این کلیپ ویدئویی، و مهارت های شاخص این مبارزان جوان که از بالکن به داخل استخر شیرجه می روند، این ویدئو پیامی سیاسی هم دارد. پیام همان است که ما پیش از این از گروه «طلوع لیبی» شنیده ایم، ائتلافی از شبه نظامیان اسلامگرا از استان مصراته که در صدد کنترل پایتخت است و مدعی از سفارتخانه های خارجی در مقابل دیگر شبه نظامیان حفاظت خواهد کرد. منظور از این پیام صراحتا اطمینان دادن به واشنگتن است و تلاش برای کسب مشروعیت از خارج درباره اوضاع در داخل لیبی، و نیز تلاش برای تضمین اوضاع سیاسی.

به نظر نمی رسد استراتژی روشن یا دیدگاهی بین المللی در زمینه چگونگی کمک به لیبی و جلوگیری از سقوط آن به ورطه سقوط وجود داشته باشد. بیشترین چیزی که ما شاهد آن هستیم اظهارات درباره نگرانی ها درباره امنیت و یا تلاش ها در جهت حفظ این آشوب تاجای ممکن در داخل لیبی است، تا بدین ترتیب این بلوا با گسترش خود به اروپا یا ورای آن لطمه نزند. در همین حال، شواهد نشان می دهد که جنگ های نیابتی نیز اکنون در خاک لیبی در جریان است، جنگ هایی که در آنها همان شبه نظامیان درگیرند.

این مردم عادی لیبی هستند که بهای این بحران را می پردازند، بحرانی که عملا این کشور را تقسیم کرده است.

عجیب آنست که آنچه در لیبی در پی سقوط قذافی رخ داد با عراق پس از صدام مشابهت هایی دارد. در هر دو هیچ برنامه ای برای دوران پس از جنگ وجود نداشت. همه عقب نشینی کردند و صحنه را برای شبه نظامیان آماده کردند تا سلاح های خود را جمع کنند و کنترل مناطق را در دست گیرند.

بعضی گروه های تندرو از این خلاء سیاسی بهره گرفتند و این به خرابی و درگیری های خیابانی انجامید که امروز شاهد آن هستیم. در این میان نباید از فرودگاه ها فراموش کرد که اکنون از کنترل دولت خارج است، و این در حالی است که دولت های خارجی از پذیرش پروازها از مبداء این فرودگاه ها خودداری می کنند.

حس امیدواری در لیبی در پی روی کار آمدن پارلمان کنونی که هدایت مبارزه برای به کنترل در آوردن «کنگره ملی» و شبه نظامیان اسلامگرا را بر عهده دارد، افزایش یافت. در همین حال، با توجه به نبود نیروی پلیس یا ارتش، آنها کنترل وزارتخانه های طرابلس و زیرساخت های دولتی را از دست داده اند.

کارمندان دولتی نتوانسته اند به ساختمان های وزارتخانه ها وارد شوند و در همین حال گزارش رسانه های غربی از طرابلس حاکی از آنست که جوی از وحشت مردم را فرا گرفته است. ساکنان طرابلس خود را در مقابل دو گزینه بد و بدتر می بینند: اگر بمانند، شاید درباره آنها فقط بر اساس هویت قبیله ای اشان قضاوت شود، و این ممکن است آنها را شبه نظامیان رقیب در دیگر مناطق وصل کند و اگر بروند، ممکن است خانه هایشان غارت شود.

واقعیت آنست که مردم طرابلس بارها با تظاهرات و اعتراضات در مقابل این شبه نظامیان مسلح ایستاده اند، در همین حال مثل همیشه، آنهایی که سلاح دارند خواست خود را بر دیگران تحمیل می کنند.

بدون خلع سلاح و انحلال این گروه های شبه نظامی و حمایت از پلیس رسمی و ارتش، و منزوی ساختن چهره هایی که از این گروه های شبه نظامی که اکنون به نهادهای دولتی لیبی نفوذ کرده اند، حمایت می کنند، هیچ راه حلی در لیبی قابل تصور نیست. در همین حال، مهم ترین گام، پایان دادن به حقوقی است که اکنون از خارج از خزانه دولتی لیبی به این شبه نظامیان پرداخت می شود.