حسن روحانی رییس جمهوری ایران
با انتخاب حسن روحانی، به عنوان رئیس جمهوری ایران برای سالهای ۹۲ تا ۹۶ فضای کشور جهت دیگری به خود گرفت. در کارزار تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری یکی از شعارهایی که از سوی ایشان ارائه شد “زنده باد اخلاق، زنده باد حقوق شهروندی” بود. او در آن زمان وعدههای مختلفی داد و سعی کرد تا در مدت صد روز که یکی از وعدههایش نیز بود، برخی از مشکلات کشور را حل کند و یا در شرف حل قرار دهد.
یکی از وعدههای روحانی تدوین سند حقوق شهروندی بود. اما این سند که به گفته روحانی حقوق شهروندی را حداقل در زیر مجموعه تحت نظارتش لازم‌الاجرا می‌کند و بابی خواهد شد برای رعایت بیشتر فصل سوم مغفول مانده قانون اساسی. در روزهای گذشته نیز الهام امین زاده، معاون حقوقی دولت هم در راستای تاکید‌های روحانی برای تنظیم و تدوین این سند اعلام کرد پس از برگزاری جلسات متعدد با جمعی از حقوقدانان به زودی این سند نهایی شده را منتشر می‌کند.
به گفته امین زاده، روحانی بارها تاکید کرده است، دولت خود را موظف به اجرای منشور حقوق شهروندی در کشور می‌داند. وی معتقد است که باید به گونه‌ای عمل کنیم تا بتوانیم ایران را به عنوان الگویی که در آن پیروان ادیان مختلف در کنار یکدیگر با هم همزیستی مسالمت‌آمیز دارند را به جهان معرفی کنیم.
اما روحانی در گفتوگوی ویژهای که از شبکه یک سازمان صدا و سیما پخش شد ضمن ارائه گزارش-های مختلف اقتصادی و اجتماعی، در بخشی از سخنان خود به وضعیت فرهنگی اشاره کرد که البته اشاره او به اوضاع فرهنگی فقط ۱۴ دقیقه از سخنان ۱۱۵ دقیقهای او بود، گفت: فرهنگ دولتی نمی‌خواهیم اما دولت فرهنگی را قطعا می‌خواهیم. سیاست دولت این است که مداخلاتش را در امر فرهنگ به حداقل ممکن برساند.
به گفته روحانی تصدی‌گری دولت در امر فرهنگ باید به حداقل ممکن برسد. صاحبان فرهنگ باید فرهنگ را به عهده بگیرند. انجمن‌های علمی و پیشکوستان باید بیایند. قانون باید جهت‌گیری فرهنگی را مشخص کند. شورای عالی انقلاب فرهنگی در برخی موارد البته مشخص می‌کند باید فضای امنیتی را از فرهنگ کنار بزنیم.
روحانی ادامه داد: فضای امنیتی خیلی کمتر شده اما یک سری مسائل هست که زمان لازم خود را می‌طلبد. همین انسجام و وحدت و نزدیک شدن جناح‌ها و تشکل‌ها، در عین رقابت و اختلاف نظر. همه باید کمک کنیم. هدف این باشد که دل‌ها از کینه‌ها شسته شود. این کینه چیزی را حل نمی‌کند البته رقابت سالم مشکلی ندارد. هر کسی برود دنبال اهداف قانونی مدنظر خود، ما دنبال آزادی سالم و مسئولانه در جامعه هستیم.
رئیس جمهور با اشاره به این نکته که این داستان حقوق شهروندی یک هدف بزرگش همین است، گفت: همه افتخار کنند به این هویت و فرهنگ ایرانی و در سایه این افتخار بتوانند الفت و برادری و محبت خود را بیشتر کنند.
حقوق شهروندی در سخنان روحانی فقط همین یک جمله بود. اما از فردای شب گفتوگو، معاونت حقوقی ریاست جمهوری بر اساس وعده روحانی به مردم، با صدور اطلاعیه‌ای ویرایش نخست منشور حقوق شهروندی که با همکاری دانشگاهیان، حوزه‌های علمیه، اندیشمندان و نخبگان جامعه تهیه شده است را همزمان با گزارش ۱۰۰ روزه دولت تدبیر و امید منتشر کرد. این منشور به مدت یک ماه برای اظهارنظر عموم مردم عرضه شده و پس از جمع‌آوری و اعمال نظرات رسیده به عنوان پیش نویس رسمی تقدیم رئیس محترم جمهور خواهد شد.
این منشور بیست صفحهای موضوعات و سر فصلهای مختلفی مانند: آزادی اندیشه و بیان و مطبوعات، حریم خصوصی، سلامت اداری، شفافیت و رقابت، حق مشارکت شهروندان در سرنوشت اجتماعی، عدالت قضایی، حقوق زنان و اقلیتهای قومی و مذهبی، محیط زیست و توسعه پایدار را پوشش می دهد.
منشور حقوق شهروندی در بسیاری از کشورها تدوین شده و بسیاری نیز سعی در گسترش آن دارند اما برای نخستین بار است که چنین منشوری تدوین میشود. با توجه به فضای موجود در کشور به نظر میرسد این منشور تا زمان تصویب مسیر پر فراز و نشیبی را طی کند. البته باید منتظر ماند و دید که از سوی شخصیتهای سیاسی، حقوقی، فعالان و نهادهای مدنی، روزنامه نگاران و حامیان حقوق زنان این منشور تا چه اندازه مورد نقد و بررسی قرار میگیرد.
بحث حقوق شهروندی موضوع جدیدی نیست و سالها است که بسیاری از فعالان مدنی در این مورد اظهارات مختلفی داشتهاند. عمادالدین باقی از جمله فعالان مدنی است که امیدی به اجرایی شدن قوانین معطل مانده فصل سوم قانونی اساسی ندارد اما به این اقدام روحانی خوش‌بین است.
وی در گفتوگویی که با روزنامه اصلاح طلب اعتماد داشت، گفت: حداقل ثمره این تکاپوی دولت ترویج فرهنگ حقوق شهروندی است. روحانی با عنوان شیخ دیپلمات خصوصیت ارشد و ویژه‌اش لابی‌گری و مذاکره و گفتوگو است. روحانی با گفتوگو می‌تواند مشکلات حقوق بشر را حل کند. در فصل سوم قانون حقوق ملت است که حقوق شهروندی را برشمرده است.
