آیت الله خامنه ای رهبر ایران
مجموع خبرها و تحلیل ها از تحولات اخیر درباره پرونده هسته ای ایران و موضع گیری های تازه مقامات ایران و کشورهای غربی حاکی از شرایط مثبت و امیدوارکننده ای است و در این میان فتوای آیت الله خامنه ای رهبر ایران در ممنوعیت ساخت و استفاده سلاح های هسته ای بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است.
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی روز سه شنبه خود در مجمع عمومی سازمان ملل به فتوای آیت‌الله خامنه‌ای علیه سلاح اتمی و سخنان حسن روحانی در مورد اهداف برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت که از این سخنان خشنود است، اما مبنای اصلی، “عملکرد” خواهد بود. او گفت که این سخنان و سخنان طرفهای غربی می‌تواند مبنای دست یافتن به راه حل باشد.
بعضی تحلیلگران معتقدند اگر چه فتوای آیت الله خامنه ای حدود ۱۰ سال پیش صادر شده است و در این مدت مقامات ایران بارها بر اهمیت این فتوا تاکید کرده بودند اما مقامات غربی تا به حال این نظر رهبری ایران را عموما نادیده می گرفتند و بنابراین اشاره اوباما به این فتوا خود می تواند نشانه مثبتی در زمینه تغییر رویکرد آمریکا و به طور کلی غرب در این زمینه باشد.
به نوشته روزنامه صباح چاپ ترکیه، رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه فروردین پارسال به هیلاری کلینتون وزیرخارجه سابق آمریکا گفته بود فتوای رهبر ایران درباره حرام بودن سلاح هسته ای را باید باور کرد چرا که از سوی ولی فقیه عنوان شده و چنین حکم هایی چون و چرا بردار نیست.
به نوشته این روزنامه، اردوغان به کلینتون گفته است: در دیدارش با آیت الله خامنه ای، وی حرام بودن سلاحهای هسته ای را گوشزد کرده و گفته است که ایران قصد ساخت سلاح هسته ای ندارد.
سید حسین موسویان مذاکره کننده پیشین ایران در پرونده هسته‌ای، فوریه گذشته در مقاله در نشریه آمریکایی فارین پالیسی نوشت فتواهای رهبر از اهمیت مذهبی و قانونی خاصی برخوردار است و حکم قانون را دارد.
به گفته موسویان، اعتبار این فتوا را نباید دست کم گرفت چرا که به علت پیوند محکم موجود میان دین و سیاست در ایران، فتواهای رهبر از اهمیت مذهبی و قانونی خاصی برخوردار است. با توجه به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهبر کشور اقتدار کاملی روی هر سه قوه حکومتی دارد. به همین علت، فتوا حکم قانون را داشته و هیچ انتقادی به آن وارد نیست.
وی افزود، با به‌کارگیری فتوا به عنوان یک چارچوب بالقوه برای مذاکرات آتی، هنوز هم می‌توان به دستیابی به یک مصالحه امیدوار بود.
به گفته این تحلیلگر سیاسی، مذاکرات کنونی که بر پایه ان.پی.تی بنا شده‌اند روند پیشرفت کندی دارند اما با به‌کارگیری فتوا به عنوان یک چارچوب بالقوه برای مذاکرات آتی، هنوز هم می‌توان به دستیابی به یک مصالحه امیدوار بود. این امر ایالات متحده را نیز ملزم به ارائه محرک‌ها و مشوق‌های جدی‌تری خواهد نمود. هم کری و هم هگ پراگماتیست (عمل‌گرا) هستند اما باید دید که آیا قادر خواهند بود سیاست ایالات متحده را از سیاست‌های اعمال فشار به رویکردی که تنها به دنبال یافتن یک راه‌حل برای بحران فعلی است تغییر دهند یا خیر.
در هر صورت، به نظر می رسد این تنها یکی از فاکتورهایی است که فضایی خوش بینانه تر را در مذاکرات هسته ای ایران و غرب به وجود آورده است.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در مصاحبه ای با یک روزنامه آمریکایی که روزپنج شنبه منتشر شد گفته است که بنا دارد ظرف سه ماه به یک توافق هسته‌ای با غرب دست پیدا کند.
آقای روحانی در مصاحبه با روزنامه واشنگتن‌پست گفته است: “تنها راه گام‌برداشتن به سمت حل این پرونده این است که زمان‌بندی به مذاکرات اضافه شود و مذاکرات هم کوتاه باشد”.
به گزارش واشنگتن‌پست، حسن روحانی درباره زمان دستیابی به یک توافق هسته‌ای با کشورهای ۱+۵ به این روزنامه گفته است: “هرچه زودتر به این توافق برسیم، برای همه بهتر است. اگر بشود سه ماهه به این نتیجه رسید که این ترجیح ایران است. اما شش ماه هم خوب است. به‌هر‌حال حرف همین چند ماه آینده است؛ نه چند سال.”
به نوشته این روزنامه، حسن روحانی بار دیگر تاکید کرده که “قدرت کامل” دارد تا مذاکرات هسته‌ای را به نتیجه برساند.
اظهارات حسن روحانی در حالی منتشر می شود که قرار است محمدجواد ظریف و جان کری، وزرای خارجه ایران و آمریکا، در چارچوب نشست وزرای خارجه کشورهای ۱+۵ نخستین‌بار درباره ایران با یکدیگر مذاکره کنند.
