بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، کشور ایران رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی جهان و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را دارد. این جاذبه‌ها موقعیت بسیار خوبی را برای کشاندن گردشگران به ایران فراهم کرده است، با این حال رتبه این کشور در زمینه جذب گردشگر به نسبت قابلیت هایی که دارد چندان امیدوار کننده نیست.
بر اساس آمار رسمی اعلام شده از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، در سال ۱۳۹۱ در مجموع تنها ۳ میلیون و ۷۲۹ هزار گردشگر خارجی به ایران آمده اند. این در حالی است که همین آمار برای کشور مسلمان ترکیه در همسایگی ایران بیشتر از ده برابر است. در سال ۲۰۱۲ در مجموع ۳۵ میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر خارجی به ترکیه سفر کرده اند.
این موضوع را علاوه بر این می توان در آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی جهانگردی نیز دید. بر اساس آماری که این سازمان در سال ۲۰۱۳ منتشر کرد، در ۱۲ ماه سال ۲۰۱۲ سهم مستقیم سفر و گردشگری نسبت به سهم بخش‌های دیگر اقتصاد ایران در تولید ناخالص داخلی حدود ۲ درصد از کل بوده است.
بر همین اساس ایران در بین ۱۸۴ کشور جهان، رتبه ۱۴۷ ام را دارد. همچنین در سال ۲۰۱۲، سهم مستقیم و غیر مستقیم گردشگری نسبت به بخش‌های دیگر اقتصاد ایران در اشتغال، حدود ۵٫۱ درصد از مجموع اشتغال اعلام شده است و در این بخش نیز ایران در بین ۱۸۴ کشور جهان رتبه ۱۵۰ را دارد.
علاوه بر این در گزارش سال ۲۰۱۱ مجمع جهانی اقتصاد نیز که در آن به رتبه بندی شاخص رقابت پذیری در صنعت گردشگری و سفر میان ۱۳۹ کشور جهان پرداخته شده، ایران در رتبه ۱۱۴ قرار داشت. در این رده بندی ایران حتی از بسیاری از کشورهای همسایه خود نیز در رتبه ای پایین تر قرار گرفته بود.
با این حال به نظر می رسد سال ۲۰۱۴ برای گردشگری ایران زمانی برای رونق و شکوفایی باشد. نشانه های این رونق از ماه های آخر سال ۲۰۱۳ و به ویژه از ماه های پس از انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم در ایران و پیروزی حسن روحانی خود را نشان داده اند.
به گفته منوچهر جهانیان معاون سابق گردشگری سازمان میراث فرهنگی ایران، در ۶ ماه اول سال ۹۲ خورشیدی رشد ورود گردشگر نسبت مدت مشابه سال گذشته ۳۰ درصد بوده است.
در این میان شواهد حکایت از آن دارد که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ایران و همچنین موفقیت آمیز بودن مذاکرات ایران و ۶ قدرت بزرگ جهانی پیرامون پرونده هسته ای این کشور پس از ده سال گفتگوهای بی نتیجه نظر گردشگران درباره ایران را عوض کرده است.
آنگونه که ابراهیم پورفرج رییس هیئت مدیره جامعه تورگردانان ایران به خبرگزاری میراث فرهنگی گفته است تورهای ورودی شب ژانویه و کریسمس سال ۲۰۱۴ به ایران بیشتر از ۳۰ درصد افزایش را نشان می دهد. پور فرج با اعلام اینکه در سال‌های گذشته شاهد چنین چیزی نبوده‌ایم اضافه کرد:«امسال بعد از گذشت چندین سال، اولین سالی بود که شب ژانویه با حضور تعداد بسیار زیادی از تورهای ورودی روبه رو هستیم. چنانکه ظرفیت اتاق هتل‌های شیراز و اصفهان تکمیل است.»
نشانه های بهبود وضعیت صنعت گردشگری ایران را حتی در خارج از مرزهای ایران نیز می توان دید. در اولین روزهای سال جدید میلادی وب سایت‌های سه روزنامه معتبر بریتانیایی – گاردین، فایننشال تایمز و دیلی تلگراف – در گزارش‌هایی کشور ایران را جزو بهترین مقاصد گردشگری سال ۲۰۱۴ به مخاطبان خود معرفی کرده اند.
در گزارش اخیر روزنامه فایننشال تایمز که با عنوان «۲۰ مقصد اصلی گردشگری سال ۲۰۱۴ به انتخاب پیشگامان صنعت گردشگری» منتشر شده کشور ایران در رتبه اول و به عنوان «دیدنی‌ترین مقصد گردشگری» در میان این ۲۰ کشور و بالاتر از کشورهای شیلی، ژاپن، مغولستان، ویتنام، زیمبابوه و سوئد انتخاب شده است. نویسنده گزارش از پیست‌های اسکی، سواحل، معماری خیره کننده اسلامی، بناهای باستانی و غذاهای فوق‌العاده به عنوان بخشی از جذابیت‌های ایران نام برده است.
در این گزارش به نقل از «جانی بلبی» موسس شرکت گردشگری «ویلد فرانتیرز» که در لندن و فیلادلفیا فعالیت می‌کند، آمده است: «همین الان هم میزان تقاضا برای سفر به ایران با رشدی ۳۰ درصدی همراه شده است.» او می افزاید: «ما ۱۰ سال است که بدون مشکل تورهای ایران را برگزار می‌کنیم. در واقع، آنچه که ما هر بار از مسافران می‌شنویم، این است که آن‌ها بیش از هر چیز از مهماندوستی و برخورد صمیمی که مردم آنجا داشته اند، لذت برده‌اند.»
همچنین در گزارش روزنامه دیلی تلگراف، سفر به ایران سفری هیجان انگیز و غیرمعمول توصیف شده است. این روزنامه نیز ایران را در میان ۲۰ مقصد اصلی گردشگران برای سال ۲۰۱۴ به مخاطبان خود پیشنهاد داده است. نویسنده گزارش همچنین از کاروانسراهای تاریخی در مسیر حرکت مارکوپولو، روستاهای خشتی، باغ‌های ایرانی، مساجد زیبا، کاخ‌های بی‌نظیر و مخروبه‌های اعجاب‌آور تخت‌جمشید به‌عنوان بخش دیگری از جذابیت‌های ایران یاد کرده است.
در این گزارش مدیر یکی از شرکت‌های برگزاری تور به مقصد ایران گفته است: «ما در سال ۲۰۱۳ دو تور به مقصد ایران برگزار کرده‌ایم اما می خواهیم در سال جدید این تعداد را به ۶ تور برسانیم.»
گاردین نیز دیگر روزنامه ای بود که در میان ۴۰ مقصد جذاب برای گردشگران، ایران را به عنوان یازدهمین پیشنهاد به مخاطبان خود معرفی کرده است. در گزارش این روزنامه آمده است: « پس از توافق هسته ای تاریخی ایران و غرب در ماه نوامبر گذشته بهترین موقعیت برای سفر غربی ها به ایران فراهم شد.» گاردین همچنین تخت جمشید، تهران، اصفهان، شیراز و کوه های زاگرس را از نقاط دیدنی ایران به مخاطبان خود معرفی کرده است.
در مهر ماه امسال محمدعلی نجفی معاون رئیس جمهور ایران و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفتگو با همین روزنامه بریتانیایی گفته بود: «ایران در حال بازنگری کامل در قوانین سختگیرانه گردشگری خود به منظور تسهیل یا حذف شرایط سخت صدور ویزا برای اکثر گردشگران خارجی است و بر همین اساس امکان دریافت ویزا برای گردشگران خارجی در فرودگاه فراهم خواهد شد.»
نجفی همچنین در آن گفتگو به خبرنگار گاردین گفته بود: «من پیش‌بینی می‌کنم از ۲ یا ۳ ماه دیگر، تعداد گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد.»
اکنون با گذاشت سه ماه از آن تاریخ به نظر می رسد پیش بینی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درست از آب درآمده و گردشگران خارجی در حال آمدن به ایران هستند. از سوی دیگر می توان پیش بینی کرد با معرفی ایران به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری از سوی سه روزنامه معتبر نیز در ماه های آینده، باز هم گردشگران بیشتری از کشورهای غربی رهسپار ایران خواهند شد.
