عادل الطریقی سر دبیر الشرق الاوسط در مصاحبه با شیخ ولید مدیر عامل ام بی سی
دبی، الشرق الاوسط – رسانه های عربی مانند دیگر رسانه ها در سراسر جهان تلاش می کنند خود را با پدیده نوظهور رسانه های جدید انطباق دهند. رسانه های منطقه همچنین با چالش های منحصر به فردی چون بی ثباتی سیاسی و افراط گرایی مواجه هستند.
شیخ ولید بن ابراهیم آل ابراهیم، رییس گروه رسانه ای ام بی سی، در گفت و گو با الشرق الاوسط می گوید، اعتقاد راسخ دارد که رسانه های جهان عرب از پس این چالش ها بر می آیند. او معتقد است جوان ها کلید تضمین آینده رسانه ها در منطقه هستند.
الشرق الاوسط: صنعت رسانه ای کشورهای عربی طی دهه های اخیر هم در لندن و هم در منطقه توسعه پیدا کرده است. آینده این رسانه ها را چگونه می بینید؟
شیخ ولید: من به توانایی های نسل جوان اعتقاد دارم؛ آن ها می توانند به موفقیت ها بسیار دست پیدا کنند و به رهبران آینده تبدیل شوند. بنابراین همیشه تلاش می کنم چارچوبی فراهم کنم تا بهترین عملکرد را داشته باشیم. زمانی که شاهد تولد یک رسانه جدید هستیم و به خصوص زمانی که چهره ای جوان را در یکی از کانال هایمان می بینم، واقعا افتخار می کنم.
آیا چیزی وجود دارد که باعث نگرانی و ترس شما از آینده رسانه های منطقه شود؟
آن چیزی که من را می ترساند، نفوذ تفکرات منسوخ، نگاه تنگ‌نظرانه رقابتی و به خصوص افراد متقلب در میان رسانه ها است که به دنبال این هستند که از کارها بزنند. این اتفاق امروز در برخی رسانه ها افتاده است. به اعتقاد من آن ها مسیر را اشتباه می روند. اکنون رسانه ها را با زبان تهاجمی و مبالغه آمیزشان می شناسند؛ زبانی که جایگزین زبان محترمانه و حرفه ای گری شده و نیازهای بازار را فراموش کرده است.
به علاوه، ترس من از این است که رسانه ها آزادی را محدود کرده و به جای مدارا و اعتدال به سمت افراط گرایی تمایل پیدا کنند. من نگران تروریسم فیزیکی و فکری هستم که در مناطق جنگی، روزنامه نگاران را تهدید می کند. همچنین نگران ادامه دزدی ادبی و محتوایی هستم. به هر حال، برنامه من ادامه کار با هدف گسترش بازار رسانه های عربی و تامین بودجه ای است که این رسانه آن ها بتوانند در منطقه و خارج از آن شرایط بهتری پیدا کنند و توانایی رقابت با رسانه های دیگر را داشته باشند. این هدف فقط با گسترش بازار تبلیغات، ایجاد اقصادهای دانش‌محور و ترویج فرهنگ کار و تولید میسر می شود.
دو کانال گروه ام بی سی یعنی العربیه و الحدث، تا حد زیادی روی جوانان متمرکز شده اند. آیا این هم عکس العملی به باور شما به جوانان است؟
این مسئله قطعا عکس العملی به اعتماد ما به جوانان و توانایی های آن ها است. نمی توانیم این نسل را از برنامه ها و پروژه های آینده حذف کنیم؛ چه در عربستان و چه در خارج. برای ادامه مسیر رشد و تغییر تدریجی و هدفمند روی آن ها حساب می کنیم تا تفکرات فسیل شده را از صحنه خارج کرده و در منطقه با افراط گرایی مبارزه کنیم. به راستی، اقتصادهای دانش‌محور بدون حضور جوانان ساخته نمی شوند؛ حدود ۱۸۰ میلیون جوان در کشورهای عربی وجود دارد. به نظر من بزرگ ترین چالش آن است که برنامه ای تهیه کنیم که این جوانان خلاق تر شوند، برای آن ها شغل فراهم کنیم و فضای بیشتری به آن ها بدهیم تا بتوانند دست به نوآوری و ابتکار بزنند. این در واقع همان چیزی است که در بعضی برنامه های استعداد محور خود دنبال می کنیم تا به جوانان اعتماد به نفس و انگیزه برای بهتر شدن بدهیم. علاوه بر این، تلاش می کنیم تا آن ها را از خشونت، افراط گرایی و عدم مدارا دور کنیم. از همه مهمتر، سعی می کنیم چراغ امید را روشن نگه داریم.
پس از این که الجزیره انگلیسی در سال ۲۰۰۶ آغاز به کار کرد، در تابستان گذشته و در میان هیاهوی بسیار، الجزیره آمریکا راه اندازی شد. نظرتان در مورد الجزیره بین المللی چیست؟ آیا ممکن است شبکه العربیه انگلیسی را هم راه اندازی کنید؟
اگر می خواهید از کسی الگوبرداری کنید، باید یک آدم موفق را انتخاب کنید. آیا الجزیره انگلیسی را موفق می بینید؟! چرا باید از مدل های ناموفق رسانه ای الگوبرداری کنیم؟ الجزیره آمریکا نتوانسته مخاطب زیادی جذب کند. باید به هزینه فایده رسانه های شبیه به آن در ایالات متحده هم توجه کرد؛ الجزیره گستره سرمایه گذاری متنوعی دارد و کمپانی تلویزیونی Current TV که متعلق به ال‌گور بود را به قیمتی هنگفت خریداری کرد. برای اینکه با رسانه های بین المللی وارد رقابت شوید باید پتانسیل های فوق العاده ای داشته باشید، درست مثل آن ها فکر کرده و حرفه ای عمل کنید. در اینجا باید به تجربه ای که از کانال های ورزشی دارای حق پخش بازی های بین المللی داریم توجه کنیم. این کانال ها حق پخش مسابقات بین المللی را با قیمت های نجومی خریداری کرده اند، اما هیچ وقت بازگشت سرمایه چشم گیری نداشته اند. کانال های جدید اگر از نظر اقتصادی به صرفه نباشند، نباید راه اندازی شوند. با این وجود، هیچ چیزی باعث نمی شود ما در گروه ام بی سی بر اساس استانداردهای ویژه خودمان به سراغ برنامه های ورزشی نرویم.
کانال خبری الجزیره رقیب ما در منطقه است. العربیه علاوه بر داشتن بالاترین آمار مخاطب، توانسته اعتماد آگهی دهندگان و دنیای کسب و تجارت را هم جلب کند و به برترین کانال منطقه تبدیل شود. ما در شبکه های اجتماعی بیش از ۲۷ میلیون دنبال کننده و مشترک داریم.
دوست من ابو خالد (شاهزاده الولید بن طلال) جایی گفته که العربیه کانال حاکمان است و الجزیره کانال مردم ، اما آیا واقعا ما ۲۷ میلیون حاکم داریم؟
فیسبوک اخیرا WhatsApp را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرد. آیا فکر می کنید این گونه معاملات تجاری و ادغام های اینچنینی در حوزه رسانه، رسانه های جدید و به طور کلی در بخش سرگرمی، در آینده تبدیل به یک قاعده می شود؟ آیا فکر می کنید اینچنین معاملاتی در منطقه ما هم اتفاق بیفتد؟
اساسا هیچ چیز غیر ممکن نیست، اما من فکر نمی کنم رقم هایی که در اینگونه معاملات جهانی رد و بدل می شوند در منطقه ما هم ممکن شود. در آمریکا ۵ یا ۶ شبکه تلویزیونی و یک شبکه ملی وجود دارد. در جهان عرب صدها کانال کوچک و غیر رقابتی وجود دارد. بنابراین ادغام و تغییر ساختار رسانه ای باید اتفاق بیفتد، به خصوص در مورد کانال های تازه وارد.
گروه MBC یک کمپانی خصوصی است و من شخصا فکر می کنم کمپانی ما در حوزه های مدیریتی، اجرایی، اجتماعی و تکنولوژیک موفق عمل کرده است. اقدامات ما باید شناخته شوند. زمانی که زیر ذره بین قرار می گیریم، اقدامات انجام گرفته از سوی ما برای بازیگران کلیدی جهان رسانه، سرمایه گذاران و سهام داران جذاب تر می شوند.
به نظر شما در دنیای اینترنت و رسانه های جدید، تلویزیون کجای صحنه رسانه های عربی قرار می گیرد؟
تلویزیون همچنان یک منبع لازم و ضروری برای سرگرمی است – نه تنها در میان کشورهای عربی، بلکه در سراسر جهان. تجربه های اخیر نشان داده (خصوصا در خاورمیانه) تلویزیون پلی به اینترنت و شبکه های اجتماعی است. به علاوه تلویزیون با پلتفورم های ثابت، تعاملی و زنده خود نشان داده نیروی حمایت کننده مصرف رسانه ای هم هست. آنچه در صفحه تلویزیون نمایش داده می شود معمولا بر گفت‌وگوها در تالارهای اینترنتی، شبکه های اجتماعی و رسانه های جدید تاثیرگذار است. لازم به ذکر نیست که تلویزیون به عنوان یک منبع بزرگ سرگرم کننده می تواند پیام را به میلیون ها مخاطب خود منتقل کند.
امروز این شبکه های اجتماعی هستند که در عربستان و دیگر نقاط جهان صحنه را شکل می دهند. آیا از توئیتر استفاده می کنید؟ آیا فکر می کنید توئیتر تاثیری بر تعداد بیننده های تلویزیونی دارد؟
من روی توئیتر و دیگر وب سایت های شبکه اجتماعی مرتبط با گروه MBC هستم. بر اساس آمار آوریل ۲۰۱۴، ما بیش از ۱۲۲ میلیون دنبال کننده در شبکه های اجتماعی داریم که رقم بالایی است، نه در مقایسه با دیگر گروه های رسانه ای در منطقه بلکه گروه های رسانه ای جهان. این یک موفقیت بزرگ برای ما است. این آمار در راستای آماری است که از بیننده های تلویزیونی خود در کشورهای عربی داریم. در واقع من در این زمینه بین رسانه های سنتی، رسانه های دیجیتال و رسانه های جدید هم‌گرایی می بینم، نه رقابت و تقابل. همان طور که قبلا اشاره کردم، من تلویزیون را نیروی محرک و پلی به سوی سکوهای تعاملی در دو جهت می بینم. ما هر روز شاهد تایید این ادعا هستیم، خصوصا نسخه های عربی برنامه های سرگرم کننده جهانی توانسته اند بینندگان بسیاری را به سمت خود جذب کنند و دامنه مخاطبان خود را در شبکه های اجتماعی، تالارهای گفت‌وگو و به طور کلی اینترنت گسترش دهند.
