هاله شکرالله، جایگزین محمد البرادعی، برنده جایزه نوبل، پایه‌گذار و معاون سابق رئیس جمهور به عنوان رئیس حزب الدستور شد؛ او که فارغ التحصیل دانشگاه قاهره است، فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه‌های انگلیس دریافت کرده است. او مرکز حمایت از توسعه را در سال ۱۹۷۹ تاسیس کرد و پیش از انتصاب به رهبری حزب به عنوان مشاور در این مرکز فعالیت می‌کرد.

الشرق الاوسط چند روز پس از انتصاب شکرالله به مقام رهبری حزب الدستور با او درباره برنامه‌هایش برای این حزب، در حالی که مصر به انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی نزدیک می‌شود، مصاحبه کرد.

الشرق الاوسط: به عنوان اولین زن قبطی و مصری که به عنوان رهبر یک حزب سیاسی متعلق به جریان اصلی کشور برگزیده شده، چه حسی دارید؟

هاله شکرالله: وقتی خودم را نامزد کردم، هرگز به اینکه زن یا قبطی هستم، فکر نکردم. آن‌هایی که من را نامزد کردند هم به این فاکتورها فکر نکردند، چون فکر می‌کنم دغدغه اصلی مسئله منافع مشترک بود. من یک شهروند مصری هستم.

البته من از عواقب ورود به دنیای سیاست، به خصوص نسبت به مسئله حقوق زنان که به خاطر سابقه کاری و فعالیت‌هایم در خصوص مسائل مربوط به زنان موضوع مورد علاقه و دغدغه خود من هم بوده، آگاهی دارم. به نظرم بسیاری رهبری من را گذر موفقیت آمیز از یکی از موانع و مشکلات مهم در دنیای سیاست مصر می‌دانند، که با تشویق جامعه مصر به پذیرش این دیدگاه که زن بودن و قبطی بودن مانع کار کردن در دنیای سیاست نیست، می‌تواند عواقب و تاثیرات بسیار مثبتی در آینده داشته باشد. این اتفاق پیغام مهمی در بطن خودش دارد که به جامعه مصر منتقل داده شده و این حقیقت که حالا و در چنین شرایطی رخ داده، نشان می‌دهد که طرز تفکر جامعه مصر پس از ۲۵ ژانویه تغییر کرده.

جوانان حزب الدستور همان طرز تفکری را دارند که جوانان ۲۵ ژانویه داشتند. در واقع، آن‌ها جوانانی هستند که بیشترین فعالیت را در دنیای سیاست دارند و فرهنگ جدیدی را که ناشی از حال و هوای میدان تحریر است، به وجود آورده‌اند. این فرهنگ مردانی است که با احترام سپر انسانی را برای حمایت از زنان معترض یا مسیحی‌های قبطی ساختند که به دفاع از مسلمانان در حال نماز خواندن در میدان تحریر ایستادند. این فرهنگ انقلاب است که منجر به پیشرفت همگانی شده.

پرسش: کمپین شما برای رهبری الدستور بر پایه شعار «دیدگاهی که ما را متحد می‌کند» بود. چطور می‌خواهید این شعار را به حقیقت تبدیل کنید؟

پاسخ: در ابتدا ما چشم‌اندازمان را مشخص کردیم و به سرعت به این نتیجه رسیدیم که شعار «دیدگاهی که ما را متحد می کند» می‌تواند بر اختلاف‌های درون گروهی غلبه کند و اتحاد به وجود بیاورد. آن چه من متوجهش شدم این بود که اعضای حزب در وهله اول برای ایجاد تعییر به حزب پیوستند اما به محض اینکه عضو می‌شوند، درگیر مشکلات داخلی حزب می‌شوند. در نتیجه جریانات اصلی در ابعاد گسترده‌تر دنیای سیاست را فراموش می‌کنند و درگیر مشکلات درون حزبی می‌شوند. به همین دلیل است که من به وجود آوردن اتحاد در حذب را هدف خود قرار دادم و دوره رقابت درون حزبی سر آمده است.

پرسش: با چالش جانشینی محمد البرادعی در این دوره چالش برانگیز دنیای سیاست مصر چطوردست و پنجه نرم می‌کنید؟

پاسخ: ما داریم براساس شرایط فعلی‌مان پیش می‌رویم و و نمی‌توانیم راه و رویکردمان را به آنچه البرادعی ممکن بود در مقام رهبری حزب بکند یا نکند، مقایسه کنیم. اما نگرانی من از این بابت نیست؛ ما به البرادعی احترام می‌گذاریم، به تعهدش نسبت به اصولش و همچنین تصمیمی که مبنی بر ایستادن در کنار جوانان در دوره‌ای بسیار خطرناک گرفت. آن تصمیم به نوبه خودش بسیار مهم بود. بنابراین، طبیعی بود که او را به عنوان رئیس افتخاری الدستور انتخاب کردند اما این به این معنی نیست که ما بدون مراجعه به البرادعی نمی‌توانیم تصمیم بگیریم. این ما خواهیم بود که بر اساس دیدگاه‌ها و ارزش‌های خودمان تصمیم خواهیم گرفت.

البته الدستور واقعا از تصمیم البرادعی مبنی بر استعفا نه تنها از مقام رهبری که از معاونت ریاست جمهوری شوکه شده بود.

پرسش: آیا موافق هستید که این تصمیم روی محبوبیت حزب در میان مردم مصر تاثیر گذاشته؟

پاسخ: من می‌دانم که حزب پس از استعفای البرداعی ضعیف شده بود اما امروز ما داریم حرف از راه‌اندازی کمپین جدیدی در راستای امنیت اتحاد حزب حتی در میان اعضایش که برای صندلی‌های مشترک با هم رقابت کردند، می‌زنیم. این به این منظور است که گروهی متحد برای ساختن حزب به همراه هم به وجود آوریم. ما همچنین درصدد ایجاد مکانیسم‌های دموکراتیک کارآمد هستیم که پیش از این وجود نداشتند و دلیل اختلاف‌های گذشته در الدستور بوده است.

پرسش: پاسخ‌تان به کسانی که کارآمدی احزاب سیاسی مصر را زیر سوال می‌برند و مدعی هستند که این احزاب نماینده مردم مصر نیستند، چیست؟

پاسخ: هیچ شکی نیست که جو سیاسی موجود در مصر تا حد زیادی روی این موضوع تاثیر گذاشته؛ جو سیاسی سرکوبگری که به احزاب سیاسی اجازه تعامل با مردم و دسترسی به آن‌ها را نمی‌داد. مصر در زمان حاکمیت انوار سادات و حسنی مبارک به احزاب سیاسی اجازه نمی‌داد با مردم تعامل داشته باشند؛ که باعث می‌شد مردم مصر کاملا از دنیای سیاست و احزاب سیاسی دور و بی‌خبر باشند. همین باعث شده که چنین دیدگاه منفی نسبت به احزاب سیاسی مصر به وجود بیاید.

البته وضعیت فعلی با گذشته فرق دارد چرا که ما در آستانه مرحله جدیدی هستیم، اگرچه هنوز کاملا در میدان نبرد پیروز نشده‌ایم. هنوز خطر بازگشت رژیم قدیمی وجود دارد که دارد همه قدرتش را به کار می‌گیرد که به منظور رسیدن به جاه‌طلبی‌های خود دوباره کنترل جامعه در دست خود بگیرد. اما این مردم مصر هستند که پس از گرفتن درسی بسیار مهم از ۲۵ ژانویه، در این نبرد تصمیم گیری می‌کنند؛ آن‌ها از ۲۵ ژانویه درس گرفتند که خودشان بخش مهمی از فرآیند سیاسی هستند و هیچ کس نمی تواند در وهله اول بدون تعامل با مردم به قدرت برسد. ما به نوبه خودمان همه تلاش‌مان را خواهیم کرد نقشی را که حزبی سیاسی باید ایفا کند، ایفاکنیم ؛ مثلا از مردم و از قشر فقیر و به حاشیه رانده شده جامعه دفاع کنیم، از حقوق‌شان دفاع کنیم و بهشان کمک کنیم که به دنیای سیاست بپیوندند. هدف ما این است که ضمانت کنیم صدایشان شنیده می‌شود و در جامعه حضور فعال دارند. این راه ساختن جامعه‌ای دموکراتیک است.

پرسش: عده‌ای هستند که الدستور را حزب نخبگان می‌دانند و نه حزبی مردمی که نماینده قشر محروم باشد. نظرتان در این باره چیست؟

پاسخ: به همه حزب‌های سیاسی همین اتهام را می‌زنند.

پرسش: حالا که به عنوان رهبر حزب انتخاب شده‌اید، آیا بلندپروازی رسیدن به مقامی بالاتر در دنیای سیاست را دارید؟

پاسخ: من آرزوی و جاه‌طلبی برای رسیدن به مقامی بالاتر از رهبری حزب الدستور ندارم.این سقف خواسته‌های من است؛ چیزی فراتر از این نمی‌خواهم. در واقع من اصلا نمی‌خواستم برای رهبری حزب نامزد شوم چرا که من سابقا با مردم به طور مستقیم سروکار داشتم و مشکلاتشان را حل می‌کردم. اما این اعتماد جوانان به من و درخواستشان از من برای نامزد شدن تشویقم کرد که این کار را انجام دهم و به آرزویم که کمک به الدستور برای پیشبرد راهش در دنیای سیاست مصر رسیدم.

پرسش: منابع الهام سیاسی حزب الدستور چیست؟ آیا درانتخابات ریاست جمهوری نامزدی خواهد داشت؟آیا دارید برای انتخابات پارلمانی آماده می‌شوید؟

پاسخ: اولویت‌های ما این است نظم و ترتیب را از درون به وجود بیاوریم و این اتفاقی است که در زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری رخ خواهد داد. ما موافقت کردیم که بدون نامزد کردن اعضایمان در کمپین انتخابات ریاست جمهوری حضور داشته باشیم. حزب هنوز برای این گام آماده نیست. بنابراین ما وضعیت را تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تحت کنترل خودمان نگه می‌داریم و موضع خود را بر اساس آنچه در آن زمان رخ می‌دهد، مشخص خواهیم کرد. از سوی دیگر، ما در انتخابات شهرداری و پارلمانی شرکت خواهیم کرد. ما مکانیسمی را به وجود خواهیم آورد که به موجب آن بتوانیم به اعضای حزب که آروزی عضویت در پارلمان را دارند، کمک کنیم.

پرسش: آیا حزب الدستور پیش از انتخابات پارلمانی متحدی برای خودش تعیین کند؟

پاسخ: احتمال هر چیزی وجود دارد. حزب دموکراتیک مصر نزدیک‌ترین حزب به ما است بنابراین شاید متحد ما در انتخابات آینده باشد. این یکی از احتمالات است.

پرسش: معیارتان برای انتخاب متحد چیست؟

پاسخ: معیار ما برای انتخاب متحد مواضع و دیدگاه‌های مشترک است. ما همچنین باید روی نرم‌ها و پارامتر‌هایی که با آن وارد میدان رقابت سیاسی می‌شویم و اهدافمان اتفاق نظر داشته باشیم.

عبدالمنعم عبدالفتوح، سیاست‌مدار اسلام‌گرا، رهبر حزب قدرتمند مصر، اخیرا از مقرهای حزب الدستور ملاقات کرد. آیا این احتمال وجود دارد الدستور با احزابی که ریشه‌ اسلام‌گرایانه دارد، متحد شود؟

باید این را بهتان بگویم دکتر عبدالفتوح پیش از اینکه من به مقام رهبری حزب برسم، از مقرهای ما دیدن کرده بود و این اتفاق به درخواست خودش رخ داد. دیداری تشریفاتی بود که به هیچ گونه توافقی منجر نشد. دیدار اخیرش هم صرفا به این خاطر بود که موضع خود را در انتخابات اعلام کند. احزاب سیاسی در حال حاضر موضع‌های یکدیگر را بررسی می‌کنند و این کار در این مرحله طبیعی است.

پرسش: به عنوان حزبی لیبرال که درش رو به همه باز است، آیا می‌توانید کسانی را که از احزاب اسلام‌گرا یا اخوان المسلمین بیرون آمد‌ه‌اند، به عنوان عضو خود بپذیرید؟

پاسخ: ما جوانانی داریم که از حزب النور- که حزبی اسلام‌گراست- خارج شدند. آن‌ها به حزب ما پیوستند و با سایر اعضا یکپارچه شدند. آن‌ها موافق اصول ما، یعنی دموکراسی و مخالفت با تبعیض نژادی، هستند. این نشان می‌دهد که این احزاب دگم نیستند و باید بر همین اساس باهاشان رفتار شود. بعضی اوقات به حاشیه رانده می شوند و رفتارشان تحت تاثیر خشونت و سرکوب تغییر می‌کند. بنابراین وقتی ما از امنیت حرف می‌زنیم، منظورمان وضعیت امنیتی است که همه قوانین را رعایت کند و با هر گروه خشن بر اساس شرایط خود آن گروه رفتار کند.