حسن روحانی که حتی قبل از انتخاب به عنوان رئیس جمهور ایران بر گسترش روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس تاکید کرده است، باز هم گفت همه همسایگان ایران در منطقه خلیج فارس و دریای عمان باید بدانند دولت این کشور بر مبنای تعامل و دوستی با همسایگان به ویژه همسایگان جنوبی عمل می کند.

رئیس جمهور ایران که به استان هرمزگان در جنوب این کشور سفر کرده است، روز چهارشنبه در جمع مردم شهرستان جاسک گفت: “سیاست ما با همسایگان جنوبی ، تعامل و روابط بهتر برای ایجاد منطقه ای امن سرمایه گذاری برای ایرانیان داخل و خارج از کشور یا کارآفرینان است.”

روحانی تاکید کرد: “ما با همه کشورهای جنوبی با روابط و تعامل بهتر، دنبال منطقه ای امن و آماده برای سرمایه گذاری هستیم.”

روابط ایران با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به ویژه کشورهای عربستان سعودی، بحرین و امارات عربی متحده در چند سال گذشته با چالش‌های زیادی همراه بوده است.

تنش در روابط ایران با این کشورها و به طور کلی با “شورای همکاری خلیج”، موجب از میان رفتن بسیاری از زمینه‌های مشترک همکاری و تعامل سازنده در منطقه شده است.

حسن روحانی خرداد ماه امسال و قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ایران هم در مصاحبه ای ایمیلی با الشرق الاوسط تصریح کرده بود که بهبود روابط با کشورهای همسایه از جمله کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و به ویژه عربستان سعودی از اولویت های دولت وی خواهد بود.

وی اظهار کرده بود: “اگر انتخاب شوم، بهبود و توسعه روابط با کشورهای همسایه در همه سطوح اولویت مهم دولت آینده من خواهد بود. ایران از طریق دریا و خشکی با ۱۵ کشور هم مرز است. همه آنها برای ما مهم هستند. درباره عربستان سعودی، من در نظر دارم رقابت ناخوشایند بین دو کشور را که اخیرا تشدید شده به احترام متقابل و توافقاتی به نفع دو طرف و نیز همکاری به منظور ارتقای امنیت و برقراری ثبات در منطقه تبدیل کنم.”

روحانی خاطرنشان کرده بود: “ایران و عربستان سعودی می توانند به همراه هم نقش مثبتی در برخورد با مسائل منطقه ای مانند امنیت خلیج فارس ایفا کنند. دولت آینده من قصد ندارد در امور داخلی هیچ کشوری مداخله کند و به دیگران هم اجازه نمی دهد در امور ایران دخالت کنند. مسأله بحرین برای ما اهمیت دارد. ما معتقدیم که استقلال سیاسی، امنیت و تمامیت ملی بحرین شاخص های مهمی برای ثبات و امنیت منطقه است. در این چارچوب، درباره خواسته های مردم بحرین در جهت رسیدن به حقوق مشروعشان، مانند هر کشور دیگری، نباید اهمال شود.”

عبدالعزیز بن عثمان بن صقر، رئیس مرکز تحقیقات خلیج در گفتگوی اختصاصی با شرق پارسی در این باره گفت: “برای بهبود روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج، تهران باید از مداخله در امور این کشورها و نیز مطرح کردن مسائل فرقه ای دست بردارد”.

وی گفت: “ما نمی خواهیم ایران در امور کشورهای عربی دخالت کند و از اختلافات فرقه ای به عنوان ابزاری برای توجیه مداخله اش بهره برداری کند.”

وی افزود اگر ایران این مسائل را حل کند دو طرف می توانند در بسیاری مسائل مانند سیاست های نفتی، امنیت منطقه ای، و بسیاری مسائل دیگر به تفاهم برسند.

عبدالعزیز بن عثمان بن صقر تصریح کرد: “آنچه مقامات ایران می گویند با رفتار آنها و آنچه عملا انجام می دهند تطابق ندارد. آنها از یک سو می گویند خواستار روابط خوب هستند و در همان حال در جنگ رسانه ای و از طریق شبکه العالم و یا روزنامه ها و خبرگزاری ها حرف دیگری می زنند.”

وی در پاسخ به این سوال که بهبود روابط از کدام طرف باید آغاز شود، گفت: “این ایران است که اکنون در سوریه و عراق و یا در لبنان از طریق حزب الله و نیز در بحرین با تحریک مردم مشکل ایجاد می کند. ایران نباید از ابزار اختلافات فرقه ای برای توجیه این مداخلات بهره برداری کند.”

از سوی دیگر یوسف مولایی، استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران، درباره اظهارات اخیر رئیس جمهور ایران مبنی بر گسترش روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس در گفت و گو با شرق پارسی گفت: “گسترش مناسبات کشورهای منطقه در همه حوزه ها اعم از سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، دیپلماتیک و اجتماعی باعث می شود تمامی کشورها دارای چهره ای آرام و صلح جویانه باشند و هر چه قدر فضای صلح افزایش یابد اعتماد افزایش می یابد و اگر ضریب اعتماد افزایش یابد هیچ فعالیتی حتی فعالیت هسته ای نمی تواند موجبات نگرانی و ناراحتی را در منطقه فراهم آورد”.

دکتر مولایی گفت: “تا کنون هیچ کشوری در حوزه خلیج فارس اعلام نکرده که مایل به ارتباط با ایران نیست و یا می خواهد با ایران قطع ارتباط کند؛ اما برای اینکه مشکلات موجود برطرف شود باید فضای گفت و گو فراهم شود.”

وی افزود: “گفت و گوهایی که تا کنون صورت گرفته شایسته همجواری نیست و برخی از موضوعات بسیار کوچک باعث شده که روابط تیره و تار گردد. کشورهای ایران و حاشیه خلیج فارس می توانند با برگزاری نشست ها، همایش ها و سمینارها، فضای گفت و گو را فراهم کنند تا زمینه های اعتماد سازی افزایش یابد”.

به گفته دکتر مولایی “این گفتگوها می تواند منافع مشترک و دائمی برای همه کشورها به ارمغان بیاورد و اگر چنین انرژی گذاشته شود همه کشورها ذی نفع خواهند بود”.

حسن روحانی شهریورماه امسال هم ضمن تاکید بر «اشتراک منافع زیاد» میان ایران و پادشاهی سعودی خاطر نشان کرده بود دو کشور باید در مسیر بهبود مناسبات و سطح تعاملات گام بردارند.

روحانی در جلسه ای با مسئولان حج و زیارت ایران، عربستان سعودی را «کشور دوست و برادر» نامید و تصریح کرد «اشتراک منافع زیادی» میان ایران و عربستان سعودی وجود دارد.

پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، خادم حرمین شریفین ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، پیروزی حسن روحانی در این انتخابات را به وی تبریک گفت و از اظهارات مثبت وی نسبت به اهمیت روابط ایران و پادشاهی عربستان سعودی استقبال کرد.