هر که دنبال فلوت زن اردنی ربیع زریقات می‌گردد حتما او را میان برگ‌های نی نی‌زارهای دره غور اردن پیدا می‌کند.
ربیع (۳۸ ساله) اره را در یک دست و داس را در دست دیگرش گرفته و چشمش به دنبال ریشه برگ هایی است که به درد ساخت فلوت خوب می خورند.
فلوت در خاورمیانه قدمت دستکم هفت هزار ساله دارد. زریقات می گوید این ساز دیگر محبوبیت سابق را ندارد و دلیلش هم استفاده فزاینده از فناوری در موسیقی و دشواری پیدا کردن موادی است که بتوان با آنها فلوت ساخت.
زریقات اضافه می کند «ایده ساخت فلوت از اینجا آغاز شد که فلوت یک ساز بومی است یعنی ریشه در این آب و خاک دارد. اما کم کم در حال از بین رفتن است. اغلب مردم سازهای بومی را نمی شناسند و حتی فلوت در حال حذف شدن از موسیقی عربی است. این سازها در حال نابودی هستند چون‌که به دلیل فناوری دیگر کسی به این سازها گوش نمی دهد. نوازنده که دیگر نقشی نداشته باشد ساز هم فراموش می‌شود. مردم هم دیگر کمتر به سراغ یادگیری فلوت می روند چون‌که کمیاب شده است. خُب سازی که خریدار نداشته باشد کسی دنبال یادگیری اش نمی‌رود و به جای آن ساز دیگری را یاد می گیرید. بنابراین اولین کاری که باید می کردم این بود که جان تازه ای به این ساز بدهم و به همین خاطر رفتم دنبال فلوت سازی.»
سفر یک ساله زریقات به مناطق گوناگون اردن به همین دلیل آغاز شد. او به دنبال نیزارها می گشت و با موسیقیدان های کارکشته و حرفه ای هم گفتگو کرد تا بتواند یک فلوت تمام عیار بسازد.
زریقات تاکنون صدها فلوت ساخته است. زریقات برای ساخت فلوت در ابتدا نی‌ها را خشک می کند سپس آنها روی آتش نگه می دارد و تمیز می کند و در آنها سوراخ های لازم را ایجاد می کند. ساخت فلوت روی هم رفته چند ساعت زمان می برد.
زریقات می گوید فلوت تنها یک ساز نیست. فلوت سازی است که با طبیعت در ارتباط است و آداب و سنت های قدیم و رو به زوال را زنده می کند.
این فلوت ساز در ادامه می افزاید «ما به این سازهای مردمی اهمیت می دهیم و بیشتر از آن به ارزش هایی که این سازها بیانگر آنها هستند توجه می کنیم.
ظمردم با این سازها قصه تعریف می کردند. هر روستایی آهنگ و موسیقی خاصی در فصل درو داشت، آنها درباره قهرمانی و دلاوری و رابطه مردم با یکدیگر آهنگ می ساختند. همه مردم روستا در تولید این موسیقی سهم داشتند.»
زریقات در راستای آگاه سازی مردم موسسه «خانه فلوت» را راه اندازی کرده که در آن به تدریس پیشینه و ارزش مرتبط با فلوت می پردازد. او بهترین شیوه ساخت و نواختن فلوت را یاد می دهد. ۶۰ هنرآموز تا حالا زیر دست او فلوت زنی را یاد گرفتند.
زریقات می گوید «فلوت یک ساز جادویی هست که از طبیعت به انسان ها به ارمغان رسیده است.»
او می افزاید «نی ها را که می بینم آنها را به شکل یک فلوت تصور می کنم. فلوت مرا جادو می کند. این گیاه از زمین سربرآورده و ما تنها تمیزش می کنیم و در آن سوراخ ایجاد می کنیم. اما اصلش این است که منشا این ساز گیاه هست. حالا درسته که گیاه می میرد یعنی وقتی ما آن را قطع می کنیم می میرد اما انسان روح تازه ای در این گیاه می دمد.»
زریقات پایه گذار طرح ذکری (خاطره) است. در این برنامه، مردم خاطره های خود درباره سرگرمی های مشترک را با یکدیگر سهیم می شوند. همچنین فعالیت های مشترکی در جوامع روستایی و شهری برای به اشتراک گذاشتن علاقمندی های مشترک برگزار می شود. هدف این برنامه از بین بردن شکاف های اجتماعی و احیای فرهنگ روستایی است.
*رویترز
