لندن: نجلا حبریری واشنگتن: معاذ العمری
۲۴ساعت پس از تفهیم اتهامات سنگین به پل منافورت، رئیس ستاد سابق انتخاباتی دونالد ترامپ و اعتراف مایکل کوهن وکیل رئیس جمهوری به زیرپاگذاشتن قانون تأمین منابع مالی کمپین تبلیغاتی به درخواست موکلش، شبکه‌های ماهواره‌ای همچنان تلاشی گسترده دارند تا وجوه اشتراکی بین اتفاقات اخیر و رسوایی واترگیت بیابند. کارشناسان حقوقی به طور مستمر در بخش‌های خبری این شبکه‌ها شرکت می‌کنند تا احتمال شروع مقدمات عزل رئیس جمهوری ترامپ را بررسی کنند.
در همین بین، ترامپ ترجیح داد درباره “درامای قانونی” که خود به قهرمان آن بدل شده با چند توئیت نظربدهد. دراین توئیت‌ها در باره وکیل سابقش مایکل کوهن نوشته، او به ” داستان بافی” روی آورده تا به توافقی برای تخفیف اتهامات برسد. در مقابل، رئیس جمهوری از رئیس سابق ستاد انتخاباتی‌اش پل منافورت که با بازپرسان اف بی آی همکاری نکرده، تمجید کرده و او را “مرد شجاع” لقب داده است.
ترامپ اتهامات منتسب به کوهن در خصوص زیرپاگذاشتن قانون تأمین منابع مالی تبلیغات انتخابات را کم ارزش خوانده و گفته اینها جرم نیستند. همچنین تکرار کرده، تحقیقات رابرت مولر دادستان ویژه درباره دخالت روسیه در انتخابات امریکا چیزی جز “تعقیب جادوگرها” نیست.
علیرغم اهمیت تحولات قضایی اخیر و توجه ویژه به آن در سرسراهای کنگره، تأثیر واقعی‌شان بر ریاست ترامپ تاکنون محدود بوده و احتمال اقناع قانونگذاران به عزل او بعید به نظر می‌رسد.
البته چنانچه کوهن، که اعلام کرده با تحقیقات مولر همکاری می‌کند، حقایق تازه و قابل پی‌گیری از همکاری احتمالی روسیه با ستاد انتخاباتی رئیس جمهوری رو کند، داستان ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد.
جاکوب برکلاس، جانشین برنامه ایالات متحده و قاره امریکا در مرکز”چتهام هاوس” به الشرق الاوسط توضیح داد که محکومیت منافورت که برجسته‌ترین مسئول در ستاد انتخاباتی ترامپ بوده و تهمت‌هایی متوجه او شده(در کنار مایکل فلین مشاور سابق امنیت ملی) و اعتراف همزمان کوهن، تحولات مهمی را رقم می‌زنند چرا که از دو دادگاه مختلف صادر شده‌اند. منافورت در چارچوب تحقیقاتی که به ریاست روبرت مولر انجام می‌شود، در دادگاهی در بخش شرق ویرجینیا حاضر شد و دادگاه کوهن پس از اینکه مولر موضوع را به اف بی آی در مانهتن ارجاع داد، جدای از این تحقیقات محسوب می‌شود. به نظر برکیلاس “با توجه به ماهیت قضایای مختلف این پرونده که برعلیه مولر و کوهن و دیگران باز شده، دخالت رئیس جمهوری برای پایان دادن به تحقیقات بازپرس ویژه نمی‌تواند روند اتهاماتی که متوجه او شده را متوقف کند. او برای رسیدن به این هدف، نیاز دارد در وزارت دادگستری را کاملاً ببندد و این کاری محال است”.
همچنین حسین ابیش، پژوهشگر برجسته مرکز کشورهای خلیج عربی در واشنگتن می‌گوید، اعتراف کوهن به زیرپاگذاشتن قانون تأمین منابع مالی تبلیغات انتخاباتی به دستور ترامپ و در نتیجه روانه شدنش به سمت زندان، یک سابقه تاریخی می‌شود، چرا که سابقه نداشته معاون در ارتکاب جرمی که مستقیما به رئیس جمهوری مربوط می‌شود، راهی زندان شود.
در مقابل برکلاس بعید می‌داند این قضایا یا قضاهای مشابه دیگر تأثیری بر ترامپ در دوره ریاست جمهوری داشته باشد. به نظر برکلاس دو راه برای عزل رئیس جمهوری وجود دارد و احتمال موفقیت هریک بسیار کم است. اولین آنها از مسیر عزل رئیس جمهوری از طریق کنگره می‌گذرد، موضوعی که تاکنون بازخورد چندانی بین دموکرات‌ها نداشته و جمهوری‌خواهان این فکر را در شرایط حساس فعلی به طور کامل رد می‌کنند. چنانچه دموکرات‌ها در انتخابات کنگره که در نوامبر برگزار می‌شود، موفق به کسب اکثریت شوند و قضایای دیگری رو شود که نشان از دست داشتن ترامپ داشته باشد، دموکرات‌ها تسلیم فشارهای سیاسی می‌شوند و مقدمات عزل رئیس جمهوری را که به موافقت اکثریت نمایندگان(۵۰+۱) نیاز دارد، آغاز می‌کنند. بعد از کسب آراء، مصوبه به مجلس سنا می‌رود که باید به تأیید دو سوم اعضا برسد، امری که بسیار بعید به نظر می‌رسد حتی اگر دموکرات‌ها بعد از انتخابات میانه موفق به کسب اکثریت در مجلس بشوند چرا که آنها حداقل به ۱۷ سناتور جمهوری نیاز خواهند داشت.
به نظر برکلاس، انجام این طرح‌ها و استقبال مردمی از آن تا حد زیادی به فضای جوشان سیاسی در کشور برمی‌گردد. او تفاوت داستان عزل نیکسون و کلینتون را یادآور می‌شود؛ نیکسون وقتی متوجه چرخش موضع اغلب نمایندگان حزبش برضد خودش شد، تصمیم به عقب نشینی گرفت، اما کلینتون تصمیم گرفت رو در روی کنگره بایستد و در این کار هم موفق شد.(کنگره عزلش کرد اما مجلس سنا عزلش را رد کرد).
إما لاهی، پژوهشگر سیاسی در دانشگاه جورج واشنگتن به نکته مهمی در این باره اشاره می‌کند. او می‌گوید، جمهوری‌خواهان اگر به جریان دموکرات‌ها بپیوندند، با واکنش تندی از سوی طرفداران متعصب ترامپ روبه روخواهند شد. اما در گفت‌وگو با الشرق الاوسط یاد آور شد که” حمایت رای دهندگان جمهوری خواه در کوتاه مدت به عنوان سیاست حاشیه امنیت ترامپ عمل می‌کند، به او اجازه می‌دهد قبضه امور ریاست را محکم در دست بگیرد، چیزی که در باره نیکسون در سال ۱۹۷۳ و بخش زیادی از سال ۱۹۷۴ اتفاق افتاد. اگر پشتوانه جمهوری خواهی ترامپ متلاشی شد(اتفاقی که برای نیکسون قبل از استعفا روی داد) رأی دهندگان حزب به معاونش مایک پنس به عنوان جانشینی خوب برای اداره کاخ سفید نگاه خواهند کرد.
راه دوم برای عزل ترامپ، به گفته برکلاس، از طریق اجرایی کردن تعدیل بند ۲۵ قانون اساسی امریکاست، یعنی اتهامات جنایی به رئیس جمهوری در دوره ریاستش. این هم سناریویی بسیار بعید است و سابقه تاریخی ندارد.
ابیش با این نظر همصداست. می‌گوید اگر دموکرات‌ها در ماه نوامبر کنگره را در دست گرفتند، مقدمات عزل را شروع می‌کنند. اما او در گفت‌وگوی الکترونیکی با الشرق الاوسط اظهار داشت، حمایت جمهوری‌خواهان کنگره از ترامپ قوی است و آنها” کاملا با رئیس جمهوری همراهند و هیچ اتهام جدیدی به سرانجام نمی‌رسد به خصوص اگر به زیرپا گذاشتن قانون تامین منابع مالی کمپین انتخاباتی مربوط باشد. موفق نمی‌شوند موافقت آنها را برای عزلش از منصبش جلب کنند”.
ابیش اما براین باور است که اگر این اتهامات نتواند بر ترامپ در زمان اشغال این منصب تأثیری بگذارد، اما بدون شک بر نامزدی دوباره او اثر خواهد گذاشت. ابیش گفتارش را این گونه تصحیح کرد” ترامپ سیاست‌مدار باسابقه‌ای نیست و بسیاری از قواعد بر او قابل تطبیق نیست. انتخابش در دوره اول خرق عادت بود، از تعداد رسوایی‌های سیاسی که هرکدام می‌توانست سرنوشت بسیاری از سیاست‌مداران را تغییر دهد، رنج می‌برد”. او اضافه کرد در باره ترامپ هیچ چیزی را نباید بعید دانست، شاید از این بحران گذشت و برای بار دوم انتخاب شد.
اگر ترامپ برای بار دوم انتخاب نشود، بدون شک خودش را در برابر پرونده قضایی گشوده‌ای خواهد دید، مگر اینکه اطلاعاتی جدید به دست بیاید یا از جانشینش در کاخ سفید ازعفو برخوردار شود، همانطور که نیکسون از عفو جرالد فورد بهره برد.
