محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در کویت

محمد جواد ظریف وزیرامور خارجه ایران روزهای یکشنبه و دوشنبه به کشورهای کویت، عمان و قطر سفر و با مقامات این سه کشور عضو “شورای همکاری خلیج” دیدار و گفتگو کرد.

این اولین سفر وزیر امورخارجه ایران به کشورهای عضو “شورای همکاری خلیج” از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در تهران است. این دیدارها در حالی صورت می گیرد که ایران و قدرتهای جهانی تنها یک هفته پیش و پس از مذاکرات طولانی و فشرده توانستند بر سر فعالیت های هسته ای ایران به توافقی اولیه برسند. توافقی که بسیاری آنرا برای ایران “تاریخی” و تاثیر گذار بر روابط خارجی این کشور توصیف کردند.

ظریف پیش از آنکه عازم ژنو شود و مذاکرات خود با کشورهای غربی را آغاز کند در یادداشتی در روزنامه “الشرق الاوسط”، روابط با همسایگان را اولویت دستگاه دیپلماسی ایران عنوان کرده بود و تاکید کرده بود که “دست دوستی و اتحاد اسلامی به سوی همسایگان خود دراز می‌کنیم و به آنها تضمین می‌دهیم که می‌توانند به ما به عنوان یک شریک قابل اعتماد تکیه کنند.”

اینک و در حالی که دستگاه سیاست خارجی ایران از فشارهای ناشی از فعالیت های هسته ای اش، نفسی راحت تر می کشد، محمد جواد ظریف سفرهای خود به سوی کشورهای عرب جنوب ایران را آغاز کرده است تا در زمینه راه های توسعه روابط میان تهران و پایتخت های عربی رایزنی کند.

این در حالی است که دولت محمود احمدی نژاد در حالی به عمر هشت ساله خود پایان داد که ایران وارد انزوای بی سابقه بین المللی شده و با شدید ترین تحریم های اقتصادی مواجه شده بود.”

بی سبب نیست که دولت جدید ایران بهبود روابط خارجی و خروج از انزوای بین المللی را در صدر برنامه های خود قرار داد و در این میان محمد جواد ظریف به محبوب ترین وزیر خارجه ایران تبدیل شد. او با اینکه تنها صد روز پیش بر کرسی وزارت خارجه ایران تکیه داده است و علی رغم اینکه به سختی توانست اعتماد اصولگرایان حاکم بر مجلس ایران را کسب کند، به امید بسیاری از ایرانیان برای تغییر شرایط حاکم بر میهن شان تبدیل شده است.

محبوبیت وزیر امور خارجه جدید ایران به حدی است که هفته گذشته، زمانی که ظریف با یک توافق نامه از ژنو به ایران بازگشت، با استقبال گسترده و خودجوش جوانان ایرانی در فرودگاه مهرآباد تهران رو به رو شد. روزنامه های مستقل و اصلاح طلب ایرانی نیز او را با محمد مصدق، چهره برجسته تاریخ معاصر ایران و نخست وزیر ۶۰ سال پیش ایران مقایسه کردند.

صحفه شخصی فیس بوک جواد ظریف نیز بیش از هفتصد هزار عضو دارد، پست هایی که او در صفحه فیس بوکش می گذارد گاه تا صدهزار لایک می گیرد و هزاران کامنتی که از می خواهند روابط ایران با جهان را هر چه سریعتر ترمیم کند و بر انزوا و خصومت حاکم بر روابط خارجی ایران پایان دهد؛ و این همه در حالی است که شبکه اجتماعی فیس بوک در ایران فیلتر است.

محمد جواد ظریف با چنین پشتوانه و شرایطی و همراه با پیام های شفاهی حسن روحانی رئیس جمهور ایران برای سران کویت و عمان و قطر، پای در پایتخت های این سه کشور عربی گذاشت. عمان کشوری است که در چند دهه اخیر همواره روابط خوبی با ایران داشته است. چه در زمان حکومت شاه و چه پس از انقلاب ۵۷ و روی کار آمدن روحانیون در ایران، روابط تهران و مسقط همواره “حسنه و برادرانه” توصیف شده است.

عمان بارها میان ایران و غرب نقش میانجی را ایفا کرد و با تلاش های مقامات این کشور به ویژه سلطان قابوس، بسیاری از گره های میان ایران و غرب باز شد. پس از عمان و در میان کشورهای عضو “شورای همکاری خلیج”، روابط ایران و کویت نیز از سطح بهتری برخوردار بوده است. با وجود روابطه نسبتا حسنه ایران با عمان و کویت، در سالهای اخیر و در اغلب نشست های کشورهای عضو “شورای همکاری خلیج”، ایران از سوی همه این کشورها متهم به دخالت در امور داخلی کشورهای عربی شده؛ اتهامی که همواره از سوی ایران رد شده است.

با در نظر داشتن سفر دو روز پیش وزیر امورخارجه امارات عربی متحده، یکی از کلیدی ترین شرکای اقتصادی ایران، به تهران و سفر امروز وزیر امورخارجه ایران به کویت و عمان و قطر می توان گفت که ایران در تلاش است تا گام های جدی و موثر تری برای گسترش ارتباط با همسایگان جنوبی خود، بهبود روابط و کاهش تنش ها با همسایگان بردارد.

گره کار اما احتمالا در روابط ایران و عربستان سعودی، دو بازیگر مهم و قدرتمند منطقه ای است. شاید از همین رو است که حسن روحانی در اولین کنفرانس خبری خود پس از پیروزی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران بر اهمیت توسعه روابط با عربستان سعودی به طور ویژه صحبت می کند. او در پاسخ به سئوال خبرنگار الجزیره گفته بود: “ما با کشورهای جنوب خلیج فارس، نه تنها همسایه ایم، بلکه برادر هستیم و با عربستان سعودی، نه تنها همسایه و برادر، که قبله گاه مسلمانان در آنجاست. من خوشحالم که اولین تفاهم نامه امنیتی بین عربستان و ایران در سال ۱۳۷۷ از سوی بنده بود و امیدوارم ان شاء الله در دولت آینده، روابط خوب با عربستان سعودی داشته باشیم.”

روبط ایران و عربستان سعودی اما این روزها با بحران سوریه گره خورده است. شاید از همین روست که بسیاری، توسعه روابط ایران و عربستان سعودی را در آینه نشست ژنو ۲ درباره سوریه و تلاش برای یافتن راه حل بحران سوریه به انتظار نشسته اند.