دیدار پاپ فرانسیس از ترکیه و رهبران مذهبی این کشور – عکس از رویترز

در جریان آخرین سفر من به ترکیه، پاپ فرانسیس اقدامات گروه داعش را «گناه بسیار بزرگ در پیشگاه خداوند» خواند. وی گفت نمی تواند «خاورمیانه ای بدون مسیحیان» را به خود بقبولاند، مسیحیانی که دو هزار سال در این منطقه برای عبادت آزاد بوده اند. این سخنان طی دیدار وی با رهبر کلیسای ارتودوکس، اسقف بارتولومه در آنکارا بیان شد.

من از نخستین نویسندگانی بوده ام که درباره مدارا با حضور مسیحیان در خاورمیانه مطلب نوشتم و در مقالات وارده در این زمینه به وضعیت مسیحیان در سوریه، عراق و جاهای دیگر اشاره کرده ام. در همین حال آنچه امروز باید از آن ترسید نه خاورمیانه ای «بدون مسیحیان» بلکه خاورمیانه ای بدون روشنفکران و نویسندگانی است که علیه سرکوب و ارعابی که در عراق و سوریه و یمن و لیبی شاهد آن هستیم، سخن بگویند.

اگر روشنفکران و نویسندگان عرب از منطقه ما اخراج شوند و یا مجبور به ترک آن شوند، این چیزی است که مسیحیان و دیگر اقلیت ها در منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد و به منزله فاجعه ای واقعی خواهد بود.

ما همچنین نباید فراموش کنیم که گروه داعش سنی ها را در عراق و سوریه هدف قرار داده است. در حالی که جامعه سنی مورد هدف سیاست های طایفه ای دولت شیعه نوری المالکی در عراق، با حمایت تهران نیز قرار گرفته بود. مالکی حتی روشنفکران شیعه و مسیحی را هدف قرار داد. شمار سنی هایی که توسط دولت بشار اسد در سوریه کشته شده اند بیش از شمار اعضای اقلیت هایی است که هدف این رژیم قرار گرفته اند، چه درباره علوی ها سخن بگوییم و چه مسیحیان.

اسد همچنین روشنفکران را به خاطر سخن گفتن علیه این رژیم، مورد انواع تاکتیک های ارعاب و سرکوب قرار داد.

ما همچنین می توانیم به حزب الله لبنان، که آن هم مورد حمایت ایران است، بنگریم، گروهی که روشنفکران سنی، شیعه و مسیحی را به یک شکل هدف قرار می دهد. علاوه بر این، می توانیم شاهد تحریکی باشیم که از سوی حکومت ترکیه در دفاع از اخوان المسلمین و دیگر گروه های اسلامی، چه در مصر و چه جاهای دیگر اعمال می شود.

پاپ فرانسیس ترکیه را پلی بین شرق و غرب خواند که نقش «الگو» را در تشویق گفتگوی بین فرهنگ ها ایفا می کند، اما نقش آنکارا در واقع درست خلاف اینست.

بدین ترتیب امروز ترس از خاورمیانه بدون مسیحیان نیست، بلکه بیم موجود از خاورمیانه ای بدون روشنفکران و نویسندگان است، که از یک فضای ارعاب و اتهامات خیانت و تقلب به جای دیگر می گریزند. این به نوبه خود نسل های آینده را، چه مسلمان – سنی یا شیعه – و چه مسیحی یا از اقلیت های دیگر، باشند، ناکام خواهد گذاشت.

بگذارید همچنین بگویم که اقدامات ایران که توسط جامعه بین الملل تسهیل شده، همچنین موجب تحریک طایفه گرایی شده و مناقشه ای را که اکنون در این منطقه جریان دارد مشروع ساخته است. در این میان نباید دفاع شدید ترکیه را از اخوان المسلمین و دیگر اسلامگرایان فراموش کرد، دفاعی که اکنون برای خود ترکیه، و به میزان کمتر برای مصر، یک تهدید است.

همه اینها موجب بروز بیم و نگرانی درباره آینده منطقه می شود، و ما اکنون به تلاش های منطقه ای و بین المللی برای اصلاح راهی که منطقه ما در پیش می گیرد نیاز داریم، در غیر این صورت تمام خاورمیانه به صحنه خشونت، محرومیت و آشفتگی تبدیل می شود. این به نوبه خود نه تنها تهدیدی برای منطقه، بلکه برای همه جامعه بین الملل است.