تصویری از لورنس عربستان – اسوشیتدپرس
در حالی که هواپیماهای جنگنده و بدون سرنشین آمریکایی، بریتانیایی و فرانسوی در آسمان عراق و سوریه جولان می دهند، نمونه ای قدیمی تر از کار جمع آوری اطلاعات توسط غربی ها در خاورمیانه به زودی در یکی از مشهورترین مراکز حراج لندن به فروش گذاشته می شود.
نقشه ای که توسط تی. ای. لورنس – معروف به لورنس عربستان ترسیم شده – اوائل نوامبر در ساوث بی به حراج گذاشته می شود. مبنای این نقشه، که اندکی پس از پایان جنگ جهانی اول ترسیم شده، نوشته های این افسر اطلاعات نظامی افسانه ای بریتانیا از سفر معروف پنج روزه او در ماه مه سال ۱۹۱۷ از صحرای نفوذ در شمال شبه جزیره عربستان به بندر عقبه در دریای سرخ و در بحبوحه انقلاب اعراب علیه حکومت عثمانی بوده است.
ریچارد فاتورینی، رییس بخش کتاب ها و دست نوشته های حراج ساوث بی به الشرق الاوسط گفت که این نقشه اهمیت زیادی دارد چرا که «با دستان خود لورنس ترسیم شده و در اثبات آن، دست نوشته های او در حاشیه راست نقشه وجود دارد.»
این دست نوشته ها از روی محفظه شیشه ای که نقشه در آن نگاهداری می شود، و در کنار نقاشی لورنس از قطاری که وی در این سفر به آن برخورد کرده، قابل رویت است: وی نوشته است: «این تنها نسخه از نقشه ترسیم شده است پس لطفا زود آنرا گم نکنید.»
به گفته آقای فاتورینی، درباره غیرجعلی بودن این نقشه تردیدی وجود ندارد. وی به الشرق الاوسط گفت: «همه می دانند که لورنس همیشه با خود دفتری داشت که مشاهداتش را در آن می نوشت، وی وی دائما نقشه هایی کوچک ترسیم می کرد و درباره مردمی که با آنها در سفرهایش برخورد می کرد مطالبی را می نوشت و مسیر راه و مکان های اطراف آنرا تشریح می کرد.»
وی افزود: «ما این را می دانیم چون کتابخانه بریتانیا تمام دفاتر لورنس را نگاهداری می کند.»
فاتورینی در پاسخ به این سوال که لورنس به چه علت این نقشه را ترسیم کرده گفت: «ما این را هم می دانیم که داگلاس کاروترز – مسئول جمع آوری نقشه ها که در آن زمان در چارچوب پروژه دولت بریتانیا برای بهبود نقشه های شبه جزیره عرب کار می کرد – متوجه شد لورنس اطلاعات و جزئیات جدیدی دارد که در نقشه های وزارت خارجه بریتانیا گنجانده نشده است، بنابراین او از لورنس خواست نقشه ای را برای او بفرستد که جزئیات سفرش به بندر عقبه را نشان دهد، به ویژه از آن جهت که در آن زمان هیچ نقشه ای با جزئیات از منطقه در دسترس ندارد.»
به نظر می رسد که فروش این نقشه امروز تا حدودی مناسبت دارد. در حالی که گروه اسلامگرای داعش درصدد ترسیم دوباره نقشه خاورمیانه است، نقشه لورنس به وضوح یادآور نیروهایی است که مرزهای کنونی منطقه را ایجاد کردند.
آقای فاتورینی با تایید این مساله می گوید: «این نقشه این روزها اهمیت ویژه ای دارد، و این تنها نقشه ترسیم شده به دست لورنس است که در یک حراجی عمومی به فروش گذاشته می شود.»
اگر چه شرکت حراج ساوث بی می گوید انتظار دارد این نقشه بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار پوند (۱۱۴ تا ۱۶۲ هزار دلار آمریکا) به فروش برسد، فاتورینی اذعان می کند که این نقشه به سختی قابل قیمت گذاری است.
وی می گوید: «[قیمت گذاری این نقشه] دشوار است، چرا که ما هرگز سندی مشابه آنرا به حراج نگذاشته ایم.» وی افزود: «ما قبل از این نسخه ای از کتاب هفت رکن حکمت نوشته لورنس و نسخه هایی از نامه های او را فروخته ایم – و در این حراجی هم ما بخشی از اموال او از جمله نخستین ویرایش کتاب معروف او را ارائه می کنیم – اما هرگز نقشه ای ترسیم شده توسط خود را نفروخته ایم.»
