جک استراو، وزیر امور خارجه سابق بریتانیا
سفر جک استراو به تهران قطعی شد و او سرانجام پس از سالها به ایران آمد. زمزمه های سفر این دیپلمات کهنه کار به تهران زمانی آغاز شد که در رسانه ها خبر سفر وی به تهران برای حضور در مراسم تحلیف حسن روحانی شایع شد.
آن خبر با انتقاد بسیاری در مجلس رو به رو شد به طوری که محمد اسماعیلی یکی از نمایندگان مجلس بر این باور بود که “انگلیسی ها طی این مدت یا خودشان توطئه گر بوده اند یا از سایر توطئه گران بر ضد نظام جمهوری اسلامی حمایت کرده اند. لذا دولت انگلیس از نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی به هیچ وجه قابل اعتماد نیست”.
روح الله حسینیان از نمایندگان محافظه کار در مجلس ایران نیز گفته بود در صورتی که جک استراو برای مراسم تحلیف روحانی در مجلس ایران حاضر شود، “او را با یک چیزی می زنم چه تخم مرغ باشد چه با گوجه.”
در میان وزارت خارجه ایران اعلام کرد استراو رسما برای مراسم تحلیف دعوت شده اما گویا به خاطر تراکم مشکلات خانوادگی به ایران سفر نکرد. اگر استراو به ایران می آمد خاطره دیدار آخرش با حسن روحانی که مربوط به حضور او در مذاکرات اتمی سه کشور اروپایی در مهر ماه سال ۱۳۸۲ در کاخ سعد آباد تهران بود تجدید می شد.
اما سرانجام با دعوت عباسعلی منصوری آرانی، رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و بریتانیا، جک استراو اکنون در تهران است. پیش از این نیز منصوری آرانی رایزنی هایی با حبیب الله زاده، کاردار مقیم ایران در سفارت بریتانیا، درباره چگونگی سفر این هیات پارلمانی به ایران انجام داده بود. اگرچه او اعلام کرده بود که “به نظرم نیازی به اجازه و نظر رئیس مجلس و رئیس کمیسیون نیست، بنده خودم به عنوان رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و بریتانیا این موضوع را پیگیری می کنم”.
همچنین اعلام شد که این سفر به درخواست هیات پارلمانی بریتانیا بوده و طرف ایرانی هم با آن موافقت کرده و پس از سفر گروه بریتانیایی، گروه ایرانی نیز متقابلا سفری به بریتانیا خواهد داشت.
از سوی دیگر شاهین محمد صادقی عضو هیات رئیسه مجلس ایران با اشاره به این نکته که در خصوص برنامه های این هیات پارلمانی در جلسه اخیر هیات رئیسه بحث هایی صورت گرفته است گفت : “تبادلات و فعالیت دیپلماتیک بسیار خوبی صورت گرفته اما بایستی مراقب باشیم که در همین سفر هیات پارلمانی بریتانیا به کشورمان حواشی درست نشود”.
به نظر می رسد اشاره این نماینده به سفر هیئت پارلمانی اروپا به ایران بود که طی آن این هیئت دیداری با نسرین ستوده و جعفر پناهی داشتند و واکنشهای تندی را در فضای سیاسی کشور بر انگیختند.
روابط ایران و بریتانیا در طول تاریخ چند قرن اخیر بسیار پر فراز و نشیب بوده به طوری که در آخرین تنش میان ایران و بریتانیا و با حمله گروهی از دانشجویان به سفارت بریتانیا در تهران در روز ۲۹ نوامبر ۲۰۱۱، به خروج کارکنان سفارت و تعطیلی سفارت بریتانیا در تهران منجر شد. بلافاصله پس از این اقدام، دیپلمات های ایرانی هم از بریتانیا اخراج شدند.
حضور جک استروا در تهران را پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان یازدهمین رئیس دولت ایران می تواند جدی ترین سفر یک دیپلمات بریتانیایی به ایران دانست.
محمد صادقی همچنین به این نکته اشاره کرد که “هیئت پارلمانی انگلیس برای سفر به تهران هیچ پیش شرطی مطرح نکرده ولی ما برای آنها شرط و شروط گذاشته ایم.” در همین حال مشخص نشده است که این شرط و شروط چیست.
بر اساس خبرها هیئت پارلمانی بریتانیا با علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ایران دیداری نخواهند داشت اما قرار است با شافعی، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، علاء الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و نیز کمال خرازی وزیر اسبق امورخارجه دیدار کنند.
البته منابع غیر رسمی همچنان تاکید دارند جک استراو با حسن روحانی رئیس جمهور ایران دیدار نخواهد کرد.
در سال ۲۰۰۳، جک استراو، نخستین وزیر خارجه انگلستان بود که از سال ۱۹۷۹ به ایران سفر کرد. آن سفر به عنوان بخشی از تلاش ها برای ایجاد ائتلافی علیه طالبان در افغانستان بود. اگرچه استراو پس از آن چند بار دیگر نیز به ایران سفر کرد.
اکنون باید منتظر اخبار دیدارهای جک استراو در تهران و هیئت همراه ماند تا بتوان به صورتی دقیق تر به تحلیل دستاوردهای این سفر پرداخت.
