یکی از نمایندگان زن مجلس ایران – عکس از اسوشیتدپرس
اگرچه پیشنهاد نشدن زنان برای وزارت در دولت حسن روحانی، انتقادات فراوانی را به دنبال داشت اما سکوت ۹ نماینده زن مجلس شورای اسلامی در چهار روز بررسی صلاحیت های وزرای پیشنهادی این انتقادها را شدت بخشید. بعضی کنشگران اجتماعی، زنان را ساکتین این روزهای پر سروصدای عرصه سیاست ایران خواندند.
حسن روحانی رئیس جمهور ایران، در زمان تبلیغات انتخاباتی خود وعده ای بزرگ در حوزه زنان داد و آن تشکیل وزارت امور بانوان بود. او در یکی از برنامه های تبلیغاتی خود گفت: “تشکیل وزارت امور بانوان را در دولت تدبیر و امید پیش‌بینی کردیم تا حقوق ضایع شده زنان را به آنها برگردانیم.”
البته زمزمه های تشکیل وزارت امور بانوان در دولت اصلاحات شنیده شده بود؛ طرحی که هیچ وقت به نتیجه نرسید.
بعد از پیروزی روحانی در انتخابات، کمترین انتظارها معرفی چند وزیر زن به مجلس بود اما این موضوع تحقق پیدا نکرد و تنها چند روز پیش، الهام امین زاده به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهوری معرفی شد و بدین ترتیب نخستین زن پا در دولت یازدهم نهاد.
نخستین بار سید محمد خاتمی رییس جمهور اصلاح طلب بود که معصومه ابتکار را به عنوان نخستین زن در تاریخ جمهوری اسلامی وارد کابینه کرد. او معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست شد. اما انتخاب نخستین وزیر زن در جمهوری اسلامی را باید به دولت دوم محمود احمدی نژاد در سال ۱۳۸۸ نسبت داد. احمدی نژاد، مرضیه وحید دستجردی برای کرسی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیشنهاد داد و مجلسیان او را پذیرفتند.
بعضی از منتقدان این روزهای روحانی در معرفی نکردن وزیر زن به مجلس، این موضوع را با دوره احمدی نژاد مقایسه می کنند. آنها معتقدند که با همه مشکلاتی که احمدی نژاد داشت اما همان او، سه وزیر زن را برای وزارتخانه های آموزش و پرورش، رفاه و تامین اجتماعی و بهداشت به مجلس در دوره قبل معرفی کرد. گرچه دو وزیر زن پیشنهادی توسط او(فاطمه آجرلو و سوسن کشاورز)، رای مجلس نشینان را کسب نکردند اما در نهایت این تابو شکسته شد.
فاطمه راکعی نماینده اصلاح طلب مجلس ششم، پیش از معرفی کابینه روحانی به مجلس، با گفت و گوهای مختلف با رسانه ها سعی در ایجاد زمینه برای معرفی وزیر زن به مجلس داشت. او در یک از این گفت و گوها اعلام کرد: خواسته ما حضور پنج زن به عنوان وزیر در کابینه یازدهم است.
البته او در نهایت کف و حداقل خواسته را معرفی معصومه ابتکار، زهرا شجاعی و مرضیه وحید دستجردی به عنوان وزیران زن در دولت یازدهم اعلام کرد.
در روزهایی که انتقادها از این موضوع به اوج خود رسیده بود، روحانی در نخستین نشست خبری خود پس از مراسم تنفیذ و تحلیف اعلام کرد: “در هیات دولت افرادی از خانم‌ها هم خواهند بود و از نظرات آنها استفاده خواهد شد، مثلا به عنوان معاون. البته حتی اگر یک وزیر زن هم داشته باشیم خانم‌ها نباید راضی بشوند. تمام کمبودها در این زمینه باید رفع بشود. باید این فرصت‌ها را ایجاد کنیم. عقب‌ماندگی‌های فراوانی وجود دارد.”
از سوی دیگر برخی فعالان حقوق زن نیز بر این باورند که وزیر کابینه قبل از این که زن یا مرد باشد باید بتواند “وزیر” باشد. یکی از آنها در صفحه فیس بوک خود به منتقدان حضور نداشتن زنان به عنوان وزیر در کابینه گلایه می کند و می پرسد: “کاندیداهاى شایسته‌تان را از میان زنان معرفى کنید ببینیم چه قدر دستتان پر است؟ وگرنه بى‌کفایت، بى‌کفایت است؛ زن و مرد ندارد.”
برخی منتقدان دیگر، به حضور نداشتن همسر روحانی در عرصه های اجتماعی اشاره می کنند، فردی که باید نقش بانوی نخست کشور را ایفا کند اما این روزها از دیده ها پنهان است. همسر روحانی در ایام تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری نیز از دیده ها غایب بود.
زنان خاموش مجلس نهم در زمان رای اعتماد
علاوه بر خالی بودن جای زنان در دولت یازدهم، این روزهایی که در مجلس بحث رای اعتماد به وزرای کابینه روحانی در مدت چهار روز در جریان بود، بسیاری این سوال را مطرح کردند که زنان مجلس نشین کجا هستند؟
در این مدت حتی یک نماینده زن مجلس، در موافقت یا مخالفت با وزرا سخنی نگفت و آنها، ناظران خاموش این روزهای پر سر و صدای عرصه سیاسی کشور بودند.
حلیمه عالی، عضو فراکسیون زنان مجلس در گفت و گویی می گوید: “اینطور نیست که ما نظری نداشته باشیم و یا حاضر به رفتن پشت تریبون نشده باشیم. چندتایی از خانم‌ها به ویژه برای صحبت از موضع مخالفت ثبت‌نام کرد‌ه‌اند، اما این را هم یادتان باشد ما ۹ نفریم مردان ۲۹۰ نفر؛ یعنی بیشتر از ۳۰ برابر ما هستند. موافقان و مخالفان ثبت‌نام می‌کنند آن‌وقت بر اساس قرعه‌کشی انتخاب می‌شوند و به جایگاه می‌آیند. ما هم برای اظهار نظر ثبت‌نام می‌کنیم و کرده‌ایم اما وقتی قرعه‌کشی انجام می‌شود با این نسبت جمعیت، قرعه به نفع ما نمی‌افتد و نوبت ما نمی‌شود.”
این سخنان در حالی بیان می شود که در این چهار روز بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی برخی از نمایندگان بارها و برای وزرای مختلف پشت تریبون قرار گرفتند و در موافقت یا مخالفت با آنها سخن گفتند در حالیکه یک نفر در مقابل ۲۹۰ نفر نماینده دیگر بودند.
این دوره مجلس شورای اسلامی، ۹ نماینده زن ، در مجلس حضور دارند که نسبت به دوره قبلی (هشتم) تنها یک زن اضافه شده است. در حالیکه بیشترین دوره حضور زنان، در مجلس پنجم با حضور ۱۴ نماینده بوده است.
به نظر می رسد با وجود حضور فعال زنان در عرصه های علمی و دانشگاهی، در عرصه های مدیریتی و سیاسی به آنها کمتر فرصت حضور داده شده است. اکنون، نیمی از جامعه ایران منتظر روزی است که در عرصه مدیریتی شایسته ترین ها وارد شوند بدون توجه به جنسیت آنها.
