فلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس و همتای آمریکایی او جان کری و فدریکا موگرینی وزیر خارجه اتحادیه اروپا در عکسی دسته جمعی با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران پس از امضای توافق هسته ای با ایران در وین – عکس از آسوشیتد پرس

دقیقاً و همان طور که یکی از مقامات عربستان سعودی به خبرگزاری «رویترز» گفت: «اگر توافق هسته ای، تهران را از دستیابی به تسلیحات هسته ای منع کند روز خوشحال کننده ای خواهد بود»، تا زمانی که توافق در توقف برنامه هسته ای و نظامی ایران و تبدیل آن به برنامه ای مسالمت آمیز موفق باشد، هیچ کسی در منطقه و جهان توافق را رد نخواهد کرد. این همان چیزی است که در حال حاضر از جزئیات اعلام شده در روز گذشته به نظر می رسد، آن هم پس از موافقت تهران بر اکثر شروطی که پیش از این آن ها را رد می کرد و باعث شده بود ایران برای سال های طولانی تحریم اقتصادی شود و دارایی های آن بلوکه شود. و پس از آن که چارچوب زمانی برای دستیابی ایران به مقدار کافی از اورانیوم غنی شده برای ساخت یک بمب هسته ای – که به «زمان دستیابی به موفقیت» شناخته می شود – و دو تا سه ماه بود، این توافق جدید این مدت زمان را به حداقل یک سال خواهد رساند. بنابراین اگر چه این توافق نتواند جاه طلبی های هسته ای ایران را متوقف کند، اما موفق شد ایران را تحت نظارت بین المللی قرار دهد، تا قبل از این که حرکت غیر منتظره ای به سوی باشگاه کشورهای هسته ای انجام دهد، ناقوس خطر به صدا در آید.

رایج ترین سؤالی که باقی می ماند این است که: آیا این یک توافق خوب بود یا بد؟ به عقیده من برای دولت پرزیدنت باراک اوباما، این یک توافق فوق العاده بود. دولتی که تمام سعی و تلاش خود را برای رسیدن به توافقی به کار برد که رئیس جمهور بتواند دومین دوره ریاست جمهوری خود را با آن به پایان برساند. تا جایی که وی روز گذشته کنگره را تهدید کرد که اگر تصویب توافق را رد کنند، برای تصویب آن از حق وتو استفاده خواهد کرد.

این توافق برای قدرت های غربی که نمی خواهند در منطقه خاورمیانه یک مسابقه تسلیحاتی فراگیر شود و منطقه را بیش از آن چه هست شعله ور کند نیز یک توافق خوب است.

اما ایران به نقطه صفری بازگشت که سال ها پیش در آن توقف کرده بود. نه به هدف خود که دستیابی به برنامه هسته ای نظامی بود دست یافت، و نه از رونق و شکوفایی نفت سود برد چرا که به علت مواجه شدن با تحریم ها باعث به تأخیر افتادن توسعه اقتصادی شد که خود بیشترین نیاز را به آن داشت. یعنی این که ایران بیشترین بازنده در این توافق بود و آن را به تلخی بلعید. جدا از تبلیغات رسانه های ایران، که حتی دیروز هنرمندانه بندهایی را نشان می داد که غیر از بندهای امضا شده بودند، آن هم تنها برای ترویج این که این توافق، یک پیروزی برای سیاست ایران بود، ستون پنجم ایران در کشورهای خلیج هم به خوبی با جشن و استقبال از «پیروزی» ایرانی صحبت خواهد کرد.

اگر توافق هسته ای بین کشورهای غربی و ایران، قدرت هسته ای ایران را خنثی کرد و آن را لااقل به طور موقت به زانو در آورد تا مجدداً نفس گیری کند، اما نگرانی واقعی از چیزی است که پس از این توافق و نتایج آن خواهد آمد. همان چیزی که رژیم ایران در دوره آینده بر آن شرط بندی می کند و از آن به عنوان یک کارت سیاسی استفاده خواهد کرد. هیچ عاقلی وجود ندارد که گمان کند ایران از سیاست های خود در بی ثبات کردن منطقه دست بکشد. این نگرانی ها حتی از سوی خود مقامات ارشد آمریکایی نیز مطرح شد. همان گونه که دیوید پترائوس رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سی آی ای) گفت که خطرناک ترین تهدید بر منطقه، «داعش» نیست، بلکه از شبه نظامیان ایران است. اگر ما بر اساس تعهدات پرزیدنت باراک اوباما و اطمینان دهی وی نسبت به عدم اعطای امتیازات به ایران به بهای کشورهای منطقه، نیت خود را خوب کنیم، اما کشورهای غربی برای به موفقیت رساندن این توافق تحت فشار زیادی قرار خواهند گرفت. در نتیجه از سیاست های بی ثبات کننده ایران و دخالت های آشکار آن در امور داخلی کشورهای همسایه خود، چشم پوشی کرده و حتی از حمایت های آن از شبه نظامیان افراط گرا، مانند شبه نظامیان بسیج مردمی ، که در سایه سکوت عمیق غربی، کم کم به بخشی از سیستم نظامی دولتی مانند عراق تبدیل شده اند چشم پوشی خواهد کرد، وبا ایجاد یک سیاست جدید، تروریسم را با تروریسم خنثی خواهد کرد!

عربستان سعودی و کشورهای خلیجی به جز استقبال از توافق هسته ای راهی ندارند. توافقی که به خودی خود تصور می شود درب را به سوی شر ببندد، اما نگرانی واقعی از این است که مبادا درهای دیگری را به سوی شر بگشاید. چرا که ایران در راه های خود یکی پس از دیگری و تحت تحریم ها، سرآمد شد، پس حال که دوباره از نو نفس می کشد، چگونه خواهد شد؟!