تابلوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن
محمد حسن حبیب الله زاده، کاردار غیر مقیم ایران در بریتانیا، گفته است که همه بخش های سفارت ایران در لندن فعالیت خود را زودتر از سفارت بریتانیا در تهران از سر خواهد گرفت.
حبیب الله زاده به خبرگزاری ایرنا گفت : “گفت و گوهایی برای بازگشایی دو سفارتخانه صورت گرفته که نتایج آن به زودی اجرایی خواهد شد”.
به گفته کاردار غیر مقیم ایران در بریتانیا “روابط تهران-لندن همچنان درسطح کاردار باقی خواهد ماند”.
از اوایل سال جاری بخش کنسولی ایران در لندن کار خود را آغاز کرده بود و به زودی نیز بخش دیپلماتیک فعالیت خود را از سر خواهد گرفت.
مجلس ایران در ۲ آذر ۱۳۹۰ با رأی موافق ۱۷۹ نماینده طرح دو فوریتی کاهش روابط با بریتانیا را در واکنش به تصمیم لندن به اعمال تحریم های مالی و بانکی علیه ایران به تصویب رساند. شورای نگهبان نیز روز ۷ آذر این مصوبه را تأیید کرد و آن را با شرع و قانون اساسی ایران مغایر ندانست.
در کشاکش مناقشه دیپلماتیک دولت و مجلس ایران با بریتانیا در مورد همراهی این کشور با سیاست های تنبیهی-تحریمی ایالات متحده آمریکا، عده ای تحت عنوان دانشجویان مسلمان در تجمعی اعتراضی در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۰ وارد سفارت بریتانیا در تهران شده و پرچم این کشور را پایین آورده و آتش زدند.
یورش کنندگان به سفارت بریتانیا نشان رسمی پادشاهی متحده بریتانیا را از داخل سفارت این کشور در تهران به بیرون ساختمان سفارت پرتاب کردند. تعداد بساری از تابلو ها و اشیاء گرانقیمت داخل سفارت و محل اقامت سفیر همچنین به یغما رفت.
پیرو این یورش و غارت، دولت بریتانیا دستور اخراج تمام اعضای سفارت ایران در لندن را صادر و سفارتخانه خود را در تهران تعطیل کرد. این واکنش اما به اعلام قطع روابط کامل دیپلماتیک منجر نشد، ولی دو کشور به مدت تقریبا دو سال بدون داشتن دیپلمات در خاک یکدیگر پایین ترین و سردترین سطح رابه را تجربه کردند. سفارت سوئد به عنوان حافظ منافع بریتانا در تهران و سفارت عمان به عنوان حافظ منافع ایران در لندن معرفی شدند.
با روی کار آمدن حسن روحانی و تغییر سیاست های دولت در ایران، ویلیام هیگ، وزیر وقت امورخارجه بریتانیا، با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران تماس تلفنی گرفت و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا هم در نامه ای به حسن روحانی، پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری ایران را تبریک گفت.
پس از آن مقامات دو دولت خواستار بهبود تدریجی روابط شدند و موضوع تبادل کاردار غیرمقیم اولین بار مهرماه پارسال (۱۳۹۲)، پس از دیدار وزرای امور خارجه ایران و بریتانیا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد.
پس از این تحولات، ایران و بریتانیا از روز اول اسفند ۱۳۹۲ به روابط غیر مستقیم خود پایان دادند و رابطه مستقیم بین این دو کشور که از دو سال قبل قطع شده بود، از سر گرفته شد.
همچنین اعضای گروه دوستی پارلمانی بریتانیا و ایران به ریاست جک استراو وزیر خارجه سابق بریتانیا دی ماه سال گذشته به تهران سفر کرد.
در شرایطی که کمتر از یک هفته به پایان مهلت توافق موقت هسته ای بین ایران و گروه ۱+۵ باقی مانده بود و طرفین در وین سرگرم مذاکرات بودند، کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا در گزارشی وزارت خارجه این کشور را به بهبود روابط با تهران فراخواند.
اگرچه پیش از این نیز ویلیام هیگ، وزیر خارجه وقت بریتانیا، با اعلام اینکه تصمیم گرفته است سفارت این کشور در تهران را بازگشایی کند، گفت که این سفارتخانه در ابتدا فقط خدمات محدودی ارائه خواهد کرد.
اما دولت بریتانیا پیشتر شرایطی را برای بازگشایی سفارت خود در تهران اعلام کرده بود که از جمله آنها پرداخت غرامت برای خسارات‌های وارده به ساختمان‌ها و اموال سفارت بریتانیا در تهران و عذرخواهی جمهوری اسلامی از تعدی به حریم دیپلماتیک این کشور در تهران بود.
اما مجید تخت روانچی معاون آمریکا و اروپای وزارت امور خارجه ایران در گفتگویی با روزنامه گاردین تصریح کرد که تهران به خاطر حمله به سفارت بریتانیا در تهران عذرخواهی نخواهد کرد.
دکتر الهه کولایی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، در آن زمان درباره بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران به شرق پارسی گفته بود: “با توجه به شعارهای دولت آقای روحانی درمورد ضرورت توسعه روابط سازنده با کشورهای جهان و اتخاذ رویکرد تعامل گرا در سیاست خارجی بدون تردید بهبود روابط با بریتانیا می تواند گام هایی در مسیر اجرایی شدن این شعارها به شمار آید.
در واقع با در نظر گرفتن پیشینه وضعیت کنونی که در دوره ریاست جمهوری پیشین صورت گرفت و موجب حمله به سفارت برتانیا شد، تدریج گرایی در بازگشایی سفارت بریتانیا روندی غیر قابل پیش بینی و غیره قابل منتظره به نظر نمی رسید.»
