نقشه ایران و پاکستان

با وجود فاصله نسبتاً زیاد، آیا می توان گفت که پاکستان قدرت مهمی در منطقه خلیج است؟

بیش از سه میلیون نفر از شهروندان پاکستانی در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج زندگی می کنند، و بیش از چهار میلیارد دلار میزان حواله های سالانه آن ها است. در این جا رابطه با پاکستان استراتژیک است، نه تنها یک شریک تجاری یا یک کشور اسلامی.

مدت زیادی است که پاکستان به همراه ایران، ترکیه، مصر و عربستان سعودی بخشی از تعادل منطقه ای  به شمار می آید، و وارد قراردادهای نظامی برای مشارکت و ائتلاف های غیر علنی شده است. عربستان سعودی و امارات متحده عربی، حتی هنگامی که فشارها از سوی ایالات متحده، پس از حوادث یازدهم سبتامبر، بر پاکستان زیاد شد، مانند پل ارتباطی عمل کردند، زیرا آمریکایی ها در آن زمان آن حادثه را سهل انگاری پاکستان در برخورد با تهدیدات تروریستی علیه خود از آن سرزمین در نظر گرفتند، و برخی ها پاکستان را متهم کردند که مانع پروژه آمریکا در آرایش جنگی و حکومتداری در افغانستان است.

البته قابلیت های نظامی پاکستان ، این کشور را برای ایفای نقشی متعادل در تنش منطقه ای واجد شرایط می کند. به طوری که یک عامل بازدارنده در برابر مقاصد توسعه طلبانه ایران خواهد بود، که پس از توافق هسته ای با غرب افزایش یافته است. به رغم تنش، ما تصور نمی کنیم که امور منجر به جنگ نظامی بین کشورهای بزرگ منطقه ای شود، اما فعال کردن حضور پاکستان در عرصه خاورمیانه، خصوصاً خلیج، منجر به ایجاد تعادل و امنیت کشورهای خلیج است و اهمیت پاکستان و نفوذ بین المللی آن را تقویت می کند.

پاکستانی ها با وجود اختلافات فراوان با همسایه بزرگ خود، هند، در اجتناب از رویارویی نظامی موفق شدند، و با وجود نفوذ در افغانستان، از آن چه آمریکایی های انجام می دهند چشم پوشی کردند.

پاکستان برای این که بر سومین همسایه خود، یعنی ایران، که نهصد کیلومتر مرزهای مشترک با هم دارند، از نظر نظامی برتری دارد، نظام ایران از برخورد با آن ها اجتناب می کند، هر چند از خرابکاری فرقه ای در پاکستان و افغانستان دست نمی کشد.

ایرانی ها با سخن گفتن درباره کشیدن خط لوله گاز از طریق سرزمین پاکستان، علاقه زیادی به فریب دولت پاکستان داشتند… پروژه ای که به دلیل بحران های سیاسی منطقه، و مشکلات جغرافیای سیاسی، به علاوه تحریم های اقتصادی که پاکستان را از تجارت با ایران ممنوع می کرد، به تعویق افتاده است. حتی اگر تهران پروژه خط لوله گاز را اجرا کند، منافع پاکستان با عرب های خلیج، از نظر تجاری، سیاسی و دینی ارزش بیشتری دارند.

پاکستان از دهه هفتاد نقش متعادلی با ایران در منطقه خلیج دارد، و با گسترش تهدیدهای ایران بر ضد کشورهای خلیج از دهه هشتاد، وزن و جایگاه آن بیشتر شد. دولت های پی در پی کراچی به تقویت روابط با کشورهای عرب خلیج ادامه دادند و با این کار، میزان تجارت و اشتغالمیان آن ها افزایش یافت.

پاکستان از اهمیت برخوردار است زیرا کشورهای خلیج آن را متحدی استراتژیک می دانند، و آن را ضمن بازی تعادل منطقه ای قرار می دهند که هدف آن جلوگیری از ایرانی ها در به انحصار در آوردن منطقه خلیج، و ایجاد هرج و مرج در آن است.