عکس از الشرق الاوسط

مسافرت شش روزه با کشتی از جزیره فرسان به جازان در غرب عربستان سعودی و برای حضور در طرح شکوفا سازی علمی جوانان که توسط شرکت آرامکو عربستان اجرا می شود، سؤالات متعددی را در ذهن هادی ایجاد کرده بود. سؤالاتی که هر لحظه با حضور در این طرح و سپری شدن اوقات با دوستانش که در پی کشف شیوه ای جدید برای مطالعه علوم و ریاضیات بودند کمرنگ تر از قبل می شد.

هادی در اولین مدرسه شهر جازان، محل برگزاری اردوی برنامه علمی “کشف می کنم”، خود را در میان ارقام می بیند. او خودش هم نمی داند که عاشق ریاضیات، بویژه مهندسی عمران است. به همین علت به عنوان سرگروه تیمی انتخاب شده که درباره مهندسی ساخت پل ها در آن بحث و تبادل نظر صورت می گیرد.

در مراسم اختتامیه به هادی فرصت داده می شود تا از انگیزه خود برای حضور در این طرح علمی بگوید. آنچه او می گوید بسیار کوتاه اما با عزمی راسخ است: « چند سال دیگر اینجا خواهم بود تا برای شما از جزئیات پلی بگویم که بین جزیره فرسان و منطقه جازان خواهم ساخت».

تبسمی که بر چهره اش نقش بسته نشان از اوج احساساتی دارد که در وجود او در قلیان است. گرچه او اکنون کودکی ۱۴ ساله است اما بسیار بزرگتر و پخته تر از سنش نشان می دهد.

لحظاتی که تراواشات علمی، به ذهن هادی سرازیر می شود، او تنها نیست. بسیاری دیگر نیز همانند او در طرح علمی “کشف می کنم”، حضور دارند. حضور در این اردوی علمی سراسری موجب شده تا افراد، استعدادهای علمی خود را بار دیگر کشف کنند. طرحی که تاکنون در ۹ شهر کشور اجرایی شده و آغاز آن از حائل، جده و ینبع بوده و در ادامه به جازان، احساء، جوف و تبوک رفته و در انتهای دور دوم خود در باحه و ریاض برگزار گردیده است.

برای بیان ماجرای موفقیت هایی که در اردوهای علمی “کشف می کنم” رخ می دهد ساعت ها زمان نیاز است. دقایق آماس ذهن، گریه ها، چشمان دوخته شده و فریاد های خوشحالی … همه اینها تنها بازگوکننده بخشی از ماجراهای این طرح علمی است. طرحی که اولین بار مهندس خالد الفالح رئیس شرکت آرامکو و دیگر مدیران اجرایی آن در همایش بین المللی فناوری هوا و فضا از آن سخن به میان آوردند. شرکت آرامکو عربستان برنامه ای را برای شکوفا سازی علمی جوانان طرح ریزی کرده که تا سال ۲۰۲۰ دو میلیون جوان دختر و پسر سعودی را تحت پوشش قرار می دهد.

برنامه علمی “کشف می کنم”، طرحی مشترک و جهانی با همکاری بهترین دانشگاه های آمریکا است. این برنامه به دو بخش تقسیم شده؛ بخش اول تحت عنوان “کشف علوم” با همکاری دانشگاه برکلی و بخش دوم، برنامه “کشف ریاضیات” طراحی شده توسط آکادمی math zone است. این برنامه از راه ترغیب، تشویق و رقابت به دنبال ارتقای مهارت های خلاقیت های فکری و حل مسائل ریاضی است.

۳۰ معلم زن و مرد از تمامی ادارات آموزش و پرورش بخش های مختلف کشور انتخاب شده اند که انتخاب آنها ابتدا از طرف ادارات آموزش و پرورش و سپس شرکت در آزمون های طراحی شده توسط گروه شکوفا سازی علمی جوانان در مرکز فرهنگی ملک عبدالعزیز بوده است.

پیش از حضور این معلمان در این طرح، تمامی آنها به مدت سه روز در برنامه توجیهی شناخت اهداف، طرح ها، انتظارت و جلسه پرسش و پاسخ شرکت کرده و همگی درباره این طرح علمی به بحث و تبادل نظر پرداخته اند. پس از اتمام این دوره ها گردش علمی آغاز می شود. گردشی که مانند دیگر گردش های زندگی، عبور از مرحله ای به مرحله دیگر است. مرحله ای که تفکر آدمی نسبت به کار و تصور او در ارتباط با مواد پیرامونی خود دگرگون شده و علاقه دانش پژوهان به رشته تحصیلی شان متحول می شود.

در مرحله اول این طرح، ۲۵۰ هزار ساعت آموزش برای ۲۰۰۰ دانشجو و ۱۰۰۰ معلم در ۵ شهر در نظر گرفته شد. مرکز فرهنگ جهانی ملک عبدالعزیز با توجه به موفقیت بی سابقه این طرح و در راستای تکمیل برنامه شکوفاسازی فکری و پرورش قدرت تخیل، امسال این برنامه را در ۴ شهر دیگر اجرا خواهد کرد.

مسئولان این مرکز جهانی و دست اندرکاران برنامه شکوفاسازی علمی جوانان در شرکت آرامکو تاکید داشتند که برنامه “کشف می کنم” و دیگر برنامه ها، در تبدیل دانشجویان حاضر در این طرح به مشتاقان علم و دانش سهم بزرگی ایفا کرده و این تحول باعث برانگیخته شدن اشتیاق دانش پژوهان برای کسب علوم و ریاضیات خواهد بود. آنچه برنامه “کشف می کنم” انجام می دهد کشف این اشتیاق است و ما بر این باوریم که این تجربه آنها را به افقی وسیع تر رهنمون خواهد کرد.

زمانی که یک دانشجو، فرضیات ذهنی خود را عملیاتی شده می بیند و یا اینکه می تواند نظیر آنچه در ذهن دارد را به شیوه ای کاملا خلاقانه و ابتکاری اجرایی سازد، تحولی بنیادین در علوم و ریاضیات صورت می گیرد و این باوری است که ما به وضوح در وجود دست اندرکاران این برنامه و همکاران آنها در وزارت آموزش و پرورش می بینیم. تحولی که در دانشجویان صورت می گیرد به مثابه بزرگترین پاداش در قدردانی از این برنامه است.
برنامه ای که طراحی آن با نهایت دقت و اهتمام و در راستای تحول کشور به یک جامعه علمی مولد و نه مصرف گرا انجام گرفته است.

آنچه بیش از هرچیز در اردوی های “کشف می کنم” خود نمایی می کند احساسات معلمان و دانشجویان دختر و پسری است که این اردوها در شهر آن ها برگزار می گردد. زمانی که چراغ های تزیین مراسم اختتامیه روشن می شود، لحظاتی از حسرت وداع، چشمان اشک آلود، بازوانی مشتاق برای در آغوش گرفتن گرم و صمیمانه یکدیگر و اظهار تشکر و سپاس، فضای این مراسم را مملو از خود می سازد. افق های جدیدی که معلمان در برابر دانشجویان می بینند و دانشجویانی که تجربه ای بی سابقه در علوم و ریاضیات با معلمان خود داشته اند.

بیش از هر چیز باید این تجربه را تجربه ای بشری دانست؛ اکتشاف در هر برهه ای احساساتی شگرف در آدمی پدید می آورد. از این رو می توان تجربه “کشف می کنم” را تجربه ای جهانی دانست.

برنامه “کشف می کنم”، بخشی از طرح جامع شرکت آرامکو برای شکوفاسازی علمی جوانان است که به منظور توضیح آن باید تصویری کامل از این طرح ارائه داد. در ابتدا برنامه “می درخشم” در میان مدارسی که برپایه سیستم آموزشی STEM طراحی شده و در آنها ریاضیات، علوم، مهندسی و فناوری آموزش داده می شود اجرا می شود. پس از آن برنامه “جستجو می کنم»” است که ۱۰ درصد از شرکت کنندگان در برنامه “کشف می کنم” را برای یک گردش علمی به آمریکا انتخاب می کند. سپس برنامه “می خوانم” از میان کسانی که اهل مطالعه هستند افرادی را انتخاب می کند که با پیشنهاد کتابی که بیشترین تأثیر را در خود آنها داشته انگیزه مطالعه را در دیگران بالا می برد.

با بیان احساسات نشأت گرفته از خواندن کتابی زیبا و فرورفتن در جاذبه های سحرانگیز آن، آدمی در فضایی غوطه ور می شود که از زمان و مکان فارغ، و مجالی برای یافتن خود می یابد. ما برای یافتن خود در جغرافیای علم و دانش جهان سفری پرمشقت در پیش داریم. سفری که هربار با پیوستن جوانی به برنامه های مرکز فرهنگی ملک عبدالعزیز از دشواری آن کاسته می شود. سفری خیال انگیز برای شکوفاسازی علم و پرورش قدرت تخیل.