اهمیت بازارهای ثانویه در نجات اقتصاد - عکس آژانس خبری فرانسه

اهمیت بازارهای ثانویه در نجات اقتصاد – عکس آژانس خبری فرانسه

در اوایل هفته گذشته شاهد تشکیل جلسه «ستاد هماهنگی اقتصاد مقاومتی» با حضور ریاست جمهوری ایران حسن روحانی بودیم در این جلسه اولویت اصلی دولت خروج از رکود با استفاده از راه کارهایی همچون آزاد سازی قیمت گذاری در معاملات سلف در بورس کالای ایران برای تامین مالی بنگاه‌ها تبلور یافته است.

این موضوع از این رو اهمیت دارد که پیش از دولت کنونی، دخالت‌های مستقیمی در عملکرد و مکانیزم بورس کالای ایران از سوی دولت اعمال می‌شده که اعتماد تولیدکنندگان و تقاضاکنندگان نسبت به این بازار را خدشه کرده است.

در حقیقت با وجود اینکه نرخ تورم به طور مداوم در دولت اخیر جهتی نزولی داشته ولی نمی توان با اطمینان گفت که این نشانه کافی برای حرکت در مسیر درست اقتصاد است، چرا که نزول نرخ تورم در شرایط رکود اقتصادی می تواند حاصل کاهش توان خرید مصرف کننده و در نتیجه کاهش قیمت از سوی مصرف کننده و در نهایت کاهش نرخ تورم شود.

بدین ترتیب اگر بازار و فضایی که شرکت ها و بنگاه های اقتصادی شکل می گیرند را بازار اصلی و اولیه بدانیم نحوه تامین سرمایه لازم این بازار اولیه همان بازار سرمایه است، که می تواند بانک ها و موسسات مالی مشابه یا بورس ها باشند.

با نگاهی گذرا می توان دریافت در حال حاضر بانک ها در شرایط بسیار بحرانی بسر می برند و انتظار حضور فعال و مفید در عرصه حمایت از بنگاه های اقتصادی که وظیفه اصلی بانک ها می باشد حداقل در کوتاه مدت حاصل نخواهد شد.

برای مثال رشدی حدود ٢٠ برابری مطالبات معوقه در طول دولت نهم و دهم و رسیدن آن از هفت هزار میلیارد تومان در سال ٨۴ به ١۵٠ هزار میلیارد تومان در انتهای دولت احمدی نژاد که شامل حدود هفتاد هزار تومان استمهال جدید و ٨٠ هزار میلیارد تومان کل مطلالبات معوقه، شاهد روشنی بر بالاتر بودن میزان بدهی های معوق از استانداردهای جهانی است.

به نحوی که طهماسب مظاهری وزیر اقتصاد و دارایی و رییس بانک مرکزی اسبق ایران در گفتگویی در تلویزیون ملی ایران، میزان معوقات بانکی بالای ۵% را شرایط بحران خوانده و خواستار دخالت بانک مرکزی شد.

هرچند که نمیتوان با قدرت گفت که تمامی این مطالبات معوقه نشانه فساد و حاصل تخلفات مالی است ولی اعمال فشار سیاسی در برخی تسهیلات تکلیفی در طول دولت گذاشته و زدو بندهای صاحبان نفوذ و قدرت نقش عمده ای در این رشد داشته است با این وجود قسمت دیگری از این معوقات نیز حاصل کسادی بازار کسب کار و عدم شرایط لازم برای بهره برداری نرمال از سرمایه گزاری های صورت گرفته است.

از این رو است که بورس به عنوان بازار ثانویه اهمیت بیشتری پیدا میکند، چرا که دولت برای حل معضلات اساسی خود قدر مصلم نیاز به سرمایه گذاری های گسترده دارد که در ضعف حضور موثر بانک ها در این میان بورس باید نقش پر رنگ تری داشته باشد.

ولی با نگاهی به اوضاع و احوال کنونی بورس در می یابیم که در بلاتکلیفی روند نزولی با شیبی ملایم را در پیش گرفته است. هرچند که ریزش ٢٠ درصدی شاخص در ماه های اخیر لزوما زنگ خطر شرایط بحرانی محسوب نمیشود ولی همه چشم ها به گفتگوهای پنج به علاوه یک دوخته شده است.

اینکه چقدر کلیت تیم اقتصادی دولت منسجم در حمایت بورس حرکت کنند و این امر را به نفع اقتصاد کشور بدانند نیز امر بسیار موثری در رونق دوباره بورس خواهد بود هرچند که انتشار اوراق تبعی اختیار فروش در تعداد قابل توجهی از سهم های بنیادی بازار تا حدی می تواند در کوتاه مدت در هفته آینده به سرمایه گذاران اطمینان خاطری دهد ولی رشد قیمت طلا متاثر از شرایط سیاسی منطقه خاورمیانه و اکراین بخشی از سرمایه گذاران را جذب خود خواهد نمود.