http://youtu.be/tgZhLnymAAc

شاید شما هم گاهی از خود پرسیده باشید که چه فیلمی ببینم؟ راهنمای فیلم قرار است پاسخی باشد به این سوال، اما در ضمن فیلم هایی که نگارنده برای مخاطب شرق پارسی ممکن است جالب تر باشد، را معرفی کند.

این هفته نیز هفت فیلم در ژانرها و زمینه های متفاوت معرفی شده اند: «دو اسلحه» اکشن-کمدی که هم اکنون روی پرده های سینماست، «خورشت آلو با مرغ فیلم تازه» مرجان ساتراپی که یادآور سالهای کودتاست، «الیزیوم» اکشن-علمی- تخیلی درباره جهان دوقطبی آینده، «من و تو» آخرین فیلم برتولوچی، لوره یکی از فیلم های بحث برانگیز آلمان در سال جاری، جنگ پنهان مستندی جنجالی درباره تجاوز به زنان ارتشی در نیروهای مسلح آمریکا و «زنگار و استخوان» یکی از بهترین فیلم های ژاک اودیار کارگردان فرانسوی که در جشنواره کن به نمایش درآمده بود.

زنگار و استخوان (De rouille et d’os) ½☆☆☆

کارگردان: ژاک اودیار، فیلمنامه: ژاک اودیار، توماس بیدگاین، بازیگران: ماریون کتریاد (استفانی)، ماتیاس خونارتز (آلی)، سلین سالت (لوئیز)، فیلمبرداری: استفن فونتین، تدوین: جولیت ولفینگ، موسیقی متن: الکساندر دسپلات، فرانسه، بلژیک ۲۰۱۲

خلاصه داستان: آلی که بیکار است به همراه پسر کوچکش به جنوب فرانسه و نزد خواهرش می رود، تا کاری دست و پا کند. سرانجام به عنوان محافظ در یک کلوب شبانه کاری می یابد که سبب آشنایی اش با استفانی می شود. استفانی مربی وال های قاتل است و پاهایش را از دست می دهد، رابطه استفانی و الی به تدریج پیچیده تر می شود.

«زنگار و استخوان» به روشنی داستان از نو ساختن زندگی ویران شده و امید به آینده است. با اینکه برخی از منتقدان اودیار را تارانتینوی سینمای فرانسه خوانده اند، مقایسه ای که دل خوشی از آن ندارد، اما برخلاف تارانتینو درست سر بزنگاه از کلیشه ها پرهیزمی کند. برای مثال در ابتدای رابطه استفانی و آلی قرار می گذارند که فقط برای رابطه جنسی با یکدیگر وقت بگذرانند، اما این قرار با ساختارشکنی کلیشه های رایج به تدریج بدل به دلبستگی پنهانی می شود که به تنش بیشتر میان آن دو می انجامد.

لایه های فیلم به خوبی درهم تنیده شده اند. درام در بطن شخصیت پردازی دقیق و به یاد ماندنی برخورد دو شخصیت متضاد فیلم یعنی آلی کله شق و استفانی خوشگذران سبب شده است تا فیلم به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کند.
رابطه غریب آلی و استفانی به تدریج پیچیده تر می شود. آلی ظاهرا مردی خونسرد است که نان زور بازوی خود را می خورد. استفانی زنی حساس و ظریف است که می تواند با تله پاتی نهنگ های قاتل را به نمایش وادارد. هر چند که خصوصیات فیزیکی و روانی این دو در آغاز می تواند مکمل یکدیگر باشد و ناتوانی آلی در برقراری رابطه با دیگران و نیازهای استفانی را برطرف کند، اما کم کم این مسئله به درگیری با «خود» و با یکدیگر منجر می شود.
استفانی که پس از سانحه از نظر روانی درهم کوبیده شده است با مرارت بسیار زندگی دیگری را آغاز می کند. با مخدوش شدن «تصویر خود» جلوه های دیگری از زنانگی خود را کشف می کند. آلی درمی یابد که او برای دیگران مردی هیکلی است اما باید بتواند احساسات درونی اش را بروز دهد، تا تکیه گاهی بیابد. این تکیه گاه استفانی است که در ابتدا او را به دوش می گرفت.

بازی درخشان ماریان کوتیار(برنده اسکار بهترین بازیگر زن برای فیلم همچون گل سرخ) در نقشی دشوار سبب شده است تا اودیار بتواند در کنار ماتیاس خونارتز که با «کله شق» (۲۰۱۱) به شهرت بسیاری رسید، این زوج غریب را که هر یک تکیه گاه دیگری است، در یک درام نامتعارف کنار هم بگذارد.

ششمین فیلم ژاک اودیار، موفقیت دیگری برای این کارگردان فرانسوی است. وقتی سال گذشته فیلم را در جشنواره کن به نمایش درآمد. پیچ و خم های درونمایه فیلم آن قدر جذاب و غافلگیرکننده بود که بسیاری از منتقدان را به تحسین واداشت. با اینکه از این جشنواره جایزه ای نگرفت، چهار جایزه از مراسم سزار که اسکار فرانسوی است، به دست آورد.

این فیلم که در جشنواره های دیگر از جمله لندن و هالیوود نیز جوایز اصلی را به دست آورد، جوایز دیگری از جمله کانون منتقدان فیلم لندن را نیز دریافت کرده است.
ژاک اودیارکه با فیلم قبلی اش «پیامبر» (برنده جایزه سزار بهترین فیلم فرانسوی و جایزه بزرگ کن) نیز تحسین منتقدان را برانگیخته بود، می گوید: “سینما یک واقعیت افزوده است> اگر نتوانید در فیلمنامه میان فرم و واقع گرایی تعادلی برقرار کنید، تماشاگر را فراری داده اید.”

پیش نمایش: فیلم زنگار و استخوان

دو اسلحه (Two Guns) ☆☆
کارگردان: بالتازار کورماکر، فیلمنامه: بلک مسترز براساس کتاب مصور بوم نوشته: استیون گرانت، بازیگران: دنزل واشینگتن (بابی)، مارک والبرگ (استیگ)، پائولا پاتن (دب)، فیلمبرداری: الیور وود، تدوین: مایکل ترونیک، موسیقی متن: کلینتون شورتر، ایالات متحده ۲۰۱۳

خلاصه داستان: یک مامور اداره کل مبارزه با مواد مخدر و یک افسر اطلاعاتی نیروی دریایی درگیر نقشه سرقت پول های معامله مواد مخدر یک کارتل بزرگ قاچاق می شوند که در نتیجه علاوه بر قاچاقچیان با سی آی ا و نیروی دریایی نیز درگیر می شوند.

شاید به علت فضای کارتونی کمیک بوک هاست که گاه فیلم های اکشن مبتنی برآنها خوب از آب در می آید. این مسأله در مورد دو اسلحه که برداشتی بزن-بزن از یک کمیک استریپ محبوب است، هم صدق می کند، زیرا با اکشن های پیاپی با چاشنی طنز تماشاگر را تا آخر می کشاند. قهرمانان داستان نه تنها با همه قدرتهای موجود در جغرافیای داستان درگیر هستند، بلکه با خود نیز در درگیری دارند.

دو اسلحه که یکی از فیلم های پرفروش چند هفته اخیر بوده است با غافلگیریهای پیاپی موجب می شود تا دو بازیگر اکشن هالیوود با وجود تفاوتهایی که در بازی اکشن داشته اند به خوبی با یکدیگر جفت و جور شوند. تنها نکته ناجور در اینجا دب است که برمبنای کلیشه های رایج باید نقش معشوقی که در ورطه خیانت گرفتار می آید را ایفا کند و کم و بیش به بدنه داستان نمی چسبد، اما ضرباهنگ تند فیلم و سرعت حوادث پرانرژی و غیرمترقبه به قدری زیاد است که فرصتی برای مخاطب متوسط برای تامل در این باره نمی گذارد.

طنز و شوخی های جا افتاده در اوج صحنه های اکشن فیلم دیده می شود. چشمک زدن استیگ به پیشخدمت یا هر بار لبخند زدن بابی هنگامی که مامور سی آی ا هفت تیر را در جایی از بدن او می گذارد و ماشه را فشار می دهد که نمونه هایی از طنز فیلم هستند و از کمیک استریپ آمده اند، به خوبی در فیلم جا افتاده اند. از اینرو تماشای فیلم را بسیار سرگرم کننده کرده اند.

به نظر می رسد موفقیت بالتازار کورماکر، کارگردان ایسلندی که با «۱۰۱ ریکاویک» (۲۰۰۰) و سپس فیلم دلهره آور «شهر تنگ های شیشه ای» (۲۰۰۷) به شهرت رسید، با این فیلم در هالیوود تثبیت شده باشد.

پیش نمایش: فیلم دو اسلحه

خورش آلو با مرغ (Poulet aux prunes) ☆☆☆

کارگردان: مرجان ساتراپی، ونسن پارونو، فیلمنامه: مرجان ساتراپی، ونسن پارونو براساس کتاب مصوری به همین نام از مرجان ساتراپی، بازیگران: ماتیو امارلیک (ناصرعلی خان)، ادوارد بائر (عزرائیل)، ماریا دمدروس (فرنگیس)، گلشیفته فراهانی (ایران)، فیلمبرداری: کریستف بوکارن، تدوین: استفان روش، موسیقی متن: الیور برنت، فرانسه، آلمان، بلژیک ۲۰۱۱

خلاصه داستان: پس از کودتای سی آی ای علیه دولت مصدق و وقتی ویلن محبوب ناصر علی خان شکسته می شود، میل به زندگی را از دست می دهد و درتخت در انتظار عزرائیل می ماند، اما عزرائیل او را به یاد ایران، عشق دوران نوجوانی اش می اندازد که به او دست نیافته بود.

برای کسانی که «پرسپولیس» را دیده اند، تماشای «خورش آلو با مرغ» فیلمی کاملا متفاوت است، این بار مرجان ساتراپی ما را به کمی عقب تر می برد، به زمان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ توسط ارتش شاهنشاهی و سازمان سیا.
برخلاف پرسپولیس که کم و بیش داستانی سر راست داشت، «خورش آلو با مرغ» آن چنان که از داستانش برمی آید سرشار از نمادها و استعاره هاست، بدون آنکه این مسأله سبب شود تا بیننده سرگردان بماند.

فضاسازی تیره فیلم که استعاره ای از فضای خفقان پس از کودتا در ایران دارد، آن چنان در ذهن تماشاگر باقی می ماند که غم، حرمان، گمگشتگی و از دست رفتن آرزوها و امیدهایی که بر دل شخصیت های فیلم و به ویژه ناصرعلی سنگینی می کند، به خوبی منتقل می شود. حسی که گاهی فضای فیلم را به فضای داستان های گابریل گارسیا مارکز شبیه می کند.

وقتی ویلن ناصرعلی شکسته می شود امید او به آینده نیز از میان می رود. فقط یادآوری یک عشق ناکام می تواند او را به جای زندگی روزمره از دل شکستگی نجات دهد: عشق به ایران.

مرجان ساتراپی که با شاهکارش کمیک بوک «پرسپولیس» برمبنای زندگی شخصی خود، مهمترین کمیک بوک تاریخ ایران را به زبان فرانسه نگاشته است، در «خورش آلو با مرغ» بار دیگر ما را به کشف تاریخ اجتماعی ایران می کشاند.
هرچند که به نظر می رسد روایت داستانی نمادین در فضایی مالیخویایی بربستر تاریخ ایران بیش از تمرکز بر جزییات تاریخی پیشی گرفته است، اما با این حال تماشای «خورش آلو با مرغ» برای بخشی از مخاطبان ایرانی که با زمینه فکری مرجان ساتراپی احساس نزدیکی بیشتری دارند و یا نسلی که نوستالژی آرمان های از دست رفته را دارد، می تواند تامل برانگیز باشد.

پیش نمایش: فیلم خورش آلو

الیزیوم (Elysium) ☆☆

کارگردان: نیل بلوم کمپ، فیلمنامه: نیل بلوم کمپ، بازیگران: مت دمون (مکس)، جودی فاستر (دلاکورت)، آلیس براگا (فری)، فیلمبرداری: ترنت اوپالوچ، تدوین: جولین کلارک، لی اسمیت، موسیقی متن: رایان امون، ایالات متحده ۲۰۱۳

خلاصه داستان: در سال ۲۱۵۴ جهان در فقر و فلاکت گرفتارشده، اما گروهی از سرمایه داران در یک ایستگاه فضایی به خوشی زندگی می کنند، مکس در ماموریتی باید به ایستگاه فضایی برود تا گروهی از ساکنان زمین را به برابری برساند.

جهان دوقطبی شده بلوم کمپ که شباهت بسیاری به فیلم قبلی او «منطقه نهم» دارد، برداشتی از فیلم فرانسوی «منطقه ب ۱۳» است. ظاهرا دلمشغولی او به فضای قطبی و نابرابر را نشان می دهد، یا شاید هم محملی است برای بنیان نهادن داستانی بر مبنای تضاد که یکی از اصول اساسی درام است. با این حال نشانه های چندانی از آن که بلوم کمپ واقعا پیامی سیاسی (مثلا برخلاف «سر وقت» اندرو نیکول ) در فیلم خود گنجانده باشد، وجود ندارد.

تنها نکته جذاب فیلم جلوه های ویژه فیلم و فضای آخرزمانی آن است که در کنار سرگرم کنندگی آن می تواند برای وقت گذرانی پیشنهاد بدی نباشد.

پیش نمایش: فیلم الیزیوم

 

من و تو (Io e Te) ☆☆☆

کارگردان: برناردو برتولوچی، فیلمنامه: نیکولو اماناتی، امبرتو کنتارلو، فرانسیسکا مارکیانو، برناردو برتولوچی براساس نوولی از نیکولو اماناتی، بازیگران: تئا فالکو (الیویا)، جاکوپو الموانتینوری (لورنزو)، سونیا برگامسکو (مادر لورنزو)، فیلمبرداری: فابیو سیانچتی، تدوین: جاکوپو کوادری، موسیقی متن: فرانکو پیرسانتی، ایتالیا ۲۰۱۲

خلاصه داستان: لورنزو نوجوان گوشه گیری که با پدر و مادرش مشکل دارد، وانمود می کند که برای اسکی به سفر می رود، اما به جای آن اوقاتش را در زیرزمین آپارتمانشان می گذراند، جایی که ناچار می شود خواهر ناتنی اش را هم پناه بدهد.

آخرین فیلم برناردو برتولوچی اگرچه با درنظرگرفتن شرایط جسمانی او، سبب شگفتی منتقدان نشد، اما کاملا ناامیدکننده هم نیست. اگر شور انقلابی ۱۹۶۸ در فیلم محبوب قبلی اش «رویابین ها» را به یاد داشته باشیم، در اینجا نوجوانان فیلم هر یک درگیر بحران هویت خود را درچنبره روابط ناموفق، اسیر می بینند. فرصت استثنایی که لورنزو و الیویا برای نزدیکی به یکدیگر از پس احساسات متناقض می یابند، به آنها نشان می دهد که آنها در این سرگردانی تنها نیستند و می توانند به یکدیگر کمک کنند و به «ما» بدل شوند. مرز بین من و تو در جامعه مصرفی کنونی که کمتر نشانی از آرمانگرایی دهه ۶۰ میلادی در آن برجای مانده است، مرزهایی ذهنی هستند که می توانند با انباشت یأس و حرمان یا آن چنان که مارکس گفته بود خودبیگانگی، به احساسی مشترک بدل شوند، همانطور که شاملو آن را “عشق مشترک” نامید!

پیش نمایش: فیلم من و تو

لوره (Lore) ☆☆☆

کارگردان: کیت شورتلند، فیلمنامه: کیت شورتلند، رابین مخرجی براساس نوول اتاق تاریک نوشته راشل سیفریت، بازیگران: ساسکیا روزندال (لوره)، نل تربز (لیزل)، مایک ویدنر( سرباز جوان آلمانی)، فیلمبرداری: آدام آرکاپوا، تدوین: ورنیکا ینت، موسیقی متن: مکس ریختر، استرالیا،آلمان، بریتانیا ۲۰۱۲

خلاصه داستان: جنوب غربی آلمان، پس از پایان جنگ جهانی دوم، لوره بزرگترین فرزند خانواده یک افسرعالی رتبه امنیتی نازی است که درکشتار مخالفان و یهودیان دست داشته است. لوره باید چهار فرزند دیگر را درحالی که ارتش متفقین کشور را اشغال کرده اند به هامبورگ و به خانه مادربزرگش برساند.

لوره دومین فیلم بلند کیت شورتلند که جایزه تماشاگران را از جشنواره لوکارنو دریافت کرد. شاید می توان این فیلم را فمنیستی ترین فیلم او دانست. دختری که تا روز قبل زندگی مرفه و بی دردسری را با خانواده اش داشت ناگهان خود را در میان توفان مشکلات تنها می یابد و بار مسئولیتی سنگین را بردوش می کشد.

موفقیت قابل تحسین شورتلند در به تصویر کشیدن آلمان در بهار ۱۹۴۵، زمانی که توسط نیروهای متفقین به چند بخش مجزا تقسیم شده، همراه با میزانسن های دقیق و موسیقی اضطراب برانگیزش سبب می شود تا خاطره فیلم تا مدتها در ذهن تماشاگر باقی بماند.

سیر تحول درونی لوره در مواجهه با مصایب طی راه و درکش از رژیم نازی با بی پناهی و در معرض سوءاستفاده قرار گرفتن در آغاز بلوغ به یک دگردیسی بدل می شود، که راه را به یک مکاشفه درونی تبدیل می کند.

پیش نمایش: فیلم لوره

جنگ پنهان ( The Invisible War ) ☆☆☆☆

کارگردان: کیربی دیک، فیلمنامه: کیربی دیک، با حضور: ایمی زیرینگ، کری سیوکا، جسیکا هینوس و سربازان زن ارتش آمریکا در نقش خودشان، فیلمبرداری: کریستین جانسون، تادوس وادلی، تدوین: داگلاس بلاش، درک بونسترا، ایالات متحده ۲۰۱۲

خلاصه: مستند تحقیقی با حضور ده ها شاهد و قربانی تجاوز به زنان در ارتش آمریکا.
یکی از جنجال برانگیزترین و تاثیرگذارترین مستندهای سال گذشته است که پس از نمایش در جشنواره فیلم سندنس، با استقبال بسیاری از سوی تماشاگران و مخاطبان روبرو شد. نمایش این فیلم به تحقیقات دامنه داری در مورد تجاوز و آزار جنسی نظامیان زن در نیروهای مسلح آمریکا منجر شد.

این فیلم، نمونه بسیار موفقی از روزنامه نگاری تحقیقی که با مصاحبه با دهها قربانی و شاهد و مرور صدها صفحه مدرک و اسناد مرتبط است که به تصویری دهشتناک و تکان دهنده از تجاوز و آزار جنسی در ارتش آمریکا دست می یابد.
بسیاری معتقدند که این مستند خوش ساخت و احساس برانگیز سبب شد تا بسیاری دیگر از قربانیان لب به سخن بگشایند تا ارتش آمریکا در این باره دست به تحقیقات جدی بزند.

فیلم برنده چند جایزه مهم از جمله دکو وست و همچنین جوایز تماشاگران در جشنواره های سندنس، سیاتل و پروینستاون شده و همچنین نامزد اسکار بهترین فیلم مستند بود.

کیربی دیک مستندساز مشهوری است که آثار پیشین او نیز با استقبال بسیاری روبرو شده اند، از جمله مستندی درباره دریدا فیلسوف معاصر فرانسوی که نظریاتش در نزدیکی چپ نوین با پست مدرنیسم تاثیر بسیاری گذاشت.

پیش نمایش: فیلم جنگ جهان