ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه (راست) حسن روحانی رئیس جمهور ایران
«قرآن پوتین»، که رئیس جمهور روسیه در سفر چهار ماه پیش خود به تهران به رهبر ایران داد، چه شد؟
به نظر نمی رسد که به تمام درخواست های همکاری پاسخ داده باشد. چرا که گزارش های متناقضی در مورد موشک های وعده داده شده وجود دارد. ایرانی ها گفتند: موشک ها از طریق دریا بارگیری شدند. اما روس ها بدون این که توضحیات کافی دهند، این گفته را نفی کردند.
منظور از معامله در این جا، موشک های «اس – ۳۰۰» است که ایرانی ها می گویند نه سال پیش و در زمان مشکلات مالی و اقتصادی خود، قیمت کامل آن ها را (که حدود یک میلیارد دلار می باشد) پرداخت کردند، با این حال موشک ها تحویل داده نشدند، در حالی که زمان تحویل آن ها سال ۲۰۱۰ بود. گفته شد که قطعنامه شورای امنیت مبنی بر ممنوعیت صادرات اسلحه دلیل آن بود. سال گذشته ممنوعیت بین المللی لغو شد ولی هنوز فرستاده نشدند. هنوز مشخص نیست که مسکو واقعاً این موشک های استراتژیک مهمی که کشورهای حوزه خلیج و همچنین اسرائیل را تهدید می کنند را خواهد فرستاد. یک منبع روسی می گوید زمان تحویل موشک ها تا پایان سال جاری به تأخیر افتاد، و پرداخت کامل مبلغ از سوی نظام تهران را نفی کرد. ایرانی ها پیش از این روس ها را تهدید کردند که از آن ها شکایت بین المللی خواهند کرد و از آن ها غرامتی به ارزش چهار میلیارد دلار را خواهند خواست، در حالی که قیمت معامله یک چهارم این مبلغ است!
اما چرا ایرانی ها، متحدان روس خود را تهدید می کنند؟ آیا ایران در موقعیتی هست که با کرملین دشمنی کند؟
رابطه بین دو دولت عجیب است. از یک سو از نقطه نظر تمایل برای رویارویی با غرب در منطقه ، در چارچوب سیاست های استفاده از یکدیگر در اتحادی مؤقت، مشابه هستند، اما منافع آن ها با یکدیگر تفاوت دارد، زیرا اهداف روسیه دراز مدت است. اما ایران برای ایجاد روابط حسنه با غرب فشارهای زیادی اعمال می کند و اینک در آستانه آشتی قرار دارد. هر چند جناح افراطی در داخل نظام تهران معتقد است که ایجاد روابط حسنه با غرب به حساب نفوذ داخلی آن ها، و با شرط و شروط منطقه ای خواهد بود. به همین دلیل این جناح در سفر اخیر وزیر دفاع ایران در ازای خرید سلاح های بیشتر روسی، هشت میلیارد دلار بر میز کرملین گذاشت.
چرا؟ شاید ایران معتقد است که با استفاده از روش جدید مدیریت روابط بین المللی خود، پس از امضای توافق برنامه هسته ای و آشتی با ایالات متحده، می تواند با یک دست روس ها را بخرد و با دست دیگر آن ها را تهدید به شکایت کند. اما اگر تهران بر وسوسه کردن روس ها با پول و قراردادهای گران قیمت نظامی شرط بندی می کند، بازنده خواهد بود. زیرا در این صورت با سه کشور، یعنی عربستان سعودی و امارات و قطر، رقابت می کند که هر کدام از آن ها ثروتمند تر از آن هستند. اما اگر تلاش دارد ائتلافی سیاسی نظامی ایرانی روسی در منطقه (شامل سوریه و دریای خزر و ایالت های مسلمان جنوب روسیه) ایجاد کند، این موضوع ارزش فکر کردن دارد و این مکان گنجایش بحث در مورد آن را ندارد. اما به طور خلاصه به نفع کشورهای خلیج خواهد بود، زیرا چنین ائتلافی، باعث شکست خوردن طرح اوباما برای روابط با رژیم آیت الله خامنه ای و همکاری با آن خواهد شد.
گزینه ها برای ایران، دشوارتر از همسایگان آن است.
