لندن، الشرق الاوسط – ناجیه الحجیلان بیشتر با اسم صلوا ابراهیم شناخته می شود، اما صدای او برای همگان آشنا است. او اولین زنی بود که صدایش در میان امواج رادیویی در عربستان سعودی شنیده شد.

اگرچه ناجیه فقط مدت محدود چهار سال طی دهه ۱۹۶۰ میلادی در رسانه مشغول به کار بوده، اما تاثیرگذاری او امروز هم حس می شود. چهره های رسانه ای زن فعال در رسانه های عربستان همچنان از او پیروی می کنند تا در شغلی که به طور سنتی مختص مردان بوده، قرار گیرند. طی سال های فعالیت ناجیه در رادیو، او برنامه های معروفی چون صباح الخیر (صبح بخیر) و گزارش های خبری را اجرا می کرد.

ناجیه الحجیلان از دفتر مرکزی الشرق الاوسط در لندن بازدید و با سردبیر و برخی از روزنامه نگاران این روزنامه دیدار کرد. در این دیدار با او در مورد رسانه های عربستان سعودی به گفت و گو نشستیم.

الشرق الاوسط: کارتان را چطور در رسانه شروع کردید؟

ناجیه الحجیلان: از دوران کودکی در مصر تلویزیون را دوست داشتم. از مجری های زن مصری تقلید می کردم، به این امید که روزی بتوانم مثل آن ها باشم. در سن ۲۰ سالگی با عباس غزاوی ازدواج کردم که در مصر حقوق می خواند. سپس برای زندگی به عربستان سعودی رفتیم. به تشویق برادرم، جمیل الحجیلان که آن زمان وزیر اطلاع رسانی بود، و همسرم که آن موقع رئیس رادیو و تلویزیون بود، کارم را در تلویزیون شروع کردم. برادرم دنبال مجری زن برای برنامه البنت السعید (دختر خوشبخت) می گشت و من پیشنهاد این کار را پذیرفتم و کارم را به عنوان مجری آغاز کردم. پس از آن بسیاری از همکاران خانم من، کار را به عنوان مجری ادامه دادند. چند ماه بعد کارم را در برنامه های رادیویی به دو زبان فرانسه و انگلیسی شروع کردم.

چه کسی شیوه سخنوری و مجری گری در رادیو را به شما آموزش داد؟

من اگرچه این شغل را بسیار دوست دارم و همیشه سرگرمی مورد علاقه من بوده، اما هیچ گاه در رشته رسانه یا روزنامه نگاری تحصیل نکرده ام. مجری گری و سخنوری را از همسرم یاد گرفتم که یکی از بزرگترین مشوق های من در کار بوده است.

چطور از رادیو به تلویزیون رفتید؟

قبل از این که پخش تلویزیونی وارد عربستان سعودی شود، چهار سال در رادیو کار کرده بودم. ابتدا در برنامه های تلویزیونی شرکت نداشتم، اما به همسرم در انتخاب مجریان زن کمک می کردم… من مسئول تدوین برنامه های خارجی بودم که از بی‌بی‌سی و کانال های دیگر دریافت می کردیم. بنابراین صحنه هایی که برای پخش در عربستان سعودی مجاز نبودند را حذف می کردم، چرا که تلویزیون تازه وارد جامعه عربستان سعودی شده بود، و این بدین معنی بود که وظیفه داشتیم برخی صحنه ها را مدیریت کنیم.

گروه سنی اصلی در میان مخاطبان شما چه کسانی بودند؟

در روزهای اول هیچ گروه سنی ویژه ای از شنوندگان و بینندگان نداشتیم، چرا که گزینه های متعددی برای مخاطبان وجود نداشت؛ رادیو تنها رسانه موجود برای همه بود.

در اولین روزها چه چیزی شما را بیش از همه آزار می داد؟

تنها چیزی که من را اذیت می کرد تعصب، تنش و بی احترامی بود.

تلویزیون و رادیو را چگونه با هم مقایسه می کنید؟

کار در تلویزیون نیازمند نظم و دقت است. در برنامه زنده تلویزیونی جای هیچ اشتباهی نیست و این مسئولیت سنگینی را متوجه مجری می کند. البته رادیو هم برای من خوبی های خودش را دارد، خصوصا این که اولین جایی بود که کارم را شروع کردم.

چقدر اهمیت دارد که یک مجری آموزش دیده باشد؟

مجریان هم در رادیو و هم در تلویزیون لازم است آموزش‌دیده باشند – این کلید موفقیت در رسانه است. در گذشته، مجری‌گری بسیار سخت تر از امروز بود. مثلا، در آن زمان ابزارهایی، مثل اتوکیو، که کار خواندن متن را راحت تر می کنند، وجود نداشت. حتی متن های ما را با دست می نوشتند؛ بنابراین همه چیز سخت تر از امروز بود.

رسانه امروز را چطور می بینید؟

اکنون تعداد رسانه ها آنقدر زیاد شده که غیرطبیعی و آزاردهنده است. به علاوه ایستگاه های رادیویی و تلویزیونی خیلی سیاسی شده اند؛ کافی است تنها به دو گزارش خبری آن ها گوش کنید تا رویکرد سیاسی شان را بشناسید.

نظرتان در مورد مجریان عربستانی چیست؟

کمی سخت است در مورد مجریان زن سعودی قضاوت کنیم چرا که خیلی دیر و در میان هجوم شبکه های ماهواره ای کارشان را شروع کردند. البته باید بگویم که آن ها واقعا دارند تلاش می کنند. من نمی توانم در مورد عملکرد مجریان زن در عربستان سعودی نظری بدهم چون خودم یکی از آن ها بوده ام و دخترم هم ترجیح داده در ادامه راه من، به عنوان مجری کار کند.

یک مجری چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

داشتن اعتماد به نفس و مغرور نشدن به چهره و صدا، هرچند خیلی مهم هستند، سخنور بودن و دوری کردن از خودبینی.

ویژگی های یک چهره رسانه ای موفق چیست؟

آن ها باید رسانه را دوست داشته باشند و حقیقت را به مخاطب بگویند؛ چه شنونده باشد، چه خواننده و چه بیننده. همچنین باید در بحث ها آرام باشند و دیپلماتیک عمل کنند.

اخبار را چطور پیگیری می کنید؟

من روزم را با پیگیری اخبار از بی‌بی‌سی شروع می کنم، چون در لندن زندگی می کنم. بعد از آن اخبار العربیه و دیگر شبکه های ماهواره ای را می بینم. شبکه MTV لبنان و خیلی کانال های دیگر را دوست دارم.

نظرتان راجع به شبکه های اجتماعی چیست؟

شبکه های اجتماعی مهم ترین شریان های رسانه ای هستند. زندگی بدون ارتباطات [از طریق رسانه های اجتماعی] شبیه به زندگی در سلول انفرادی است. ما با دریافت آخرین خبرها از منابع مختلف از خواب بیدار می شویم و به خواب می رویم.

چیزی وجود دارد که رسانه های عرب از آن غافل شده باشند؟

وحدت کلمه – من جنگ های لفظی که درکانال های تلویزیونی عربی می بینم را «جنگ جهانی سوم» می دانم. اعتبار خبر به خصوص در شرایط کنونی مهم ترین چیز است.

بزرگ ترین عیب رسانه های عربی چیست؟

حسودی کردن بین مجریان و رقابت های ناسالم؛ این چیزها در دوره ما نبود. ما همه با هم کار می کردیم و موفقیت برای همه بود، نه برای یک فرد.